Monoteizm: Revizyonlar arasındaki fark

'''Tektanrıcılık''' veya '''monoteizm''', tek bir tanrının varlığına ya da Tanrı'nın birliğine duyulan inanç olarak tanımlanır.<ref>"Monotheism", ''Britannica'', 15th ed. (1986), '''8''':266.</ref> Monoteizm sözcüğü, etimolojik açıdan, Yunanca mono (tek) ve theoi (tanrı) sözcüklerinden türemiştir. İslamda [[tevhid]] olarak isimlendirilir ve islam inançlarının temelini oluşturur.

İskoç bilim adamı [[David Hume]]:, “tarihin ne kadar gerisine gidersek gidelim, insanlığın [[Çoktanrıcılık|çoktanrıcılığa]] o denli dalmış olduğunu görürüz” der. Ona göre, daha yetkin bir dinden ne bir iz ne de bir belirti vardır.<ref name=karatas />

[[Antropoloji]]'nin kurucusu kabul edilen ve [[animizm]]in isim babası olan [[Edward Burnett Tylor]]; ruhi varlıklara inanış olarak tanımladığı animizmin, insanlığın ilk dini olduğunu varsayar. Ona göre bu inanış tüm ilkel ırklarda görülür.<ref name=karatas>[http://media.turuz.com/users/bey-1395/0876-Max_Muller-Hayati-Eserleri_Ve_Dinler_Tarixindeki_Yeri-Ibrahim_Ethem_Qaradash-2006-216s.pdf|Max Müller; Hayatı, Eserleri ve Dinler Tarihindeki Yeri, Dokuz Eylül Üni., Doktora Tezi, İbrahim E. Karataş]</ref> Comte’un "fetişizm“fetişizm, politeizm ve monoteizm"monoteizm” diye sunduğu sınıflandırmayı o, “animizm A, animizm B ve [[monoteizm]]” diye sunar.

Politeizm dönemindeki [[tanrı]]ların aşama aşama aile, kabile ve şehir ve ulus tanrılarına dönüştüğü düşünülmektedir{{olgu}}. Bir sonraki aşama ise tanrılara soyut sıfatlar verilmesi, [[panteon]]da yer alan diğer tanrıların isim, sıfat ve eylemlerinin baştanrılarda toplanmasıdır. Bazen de bu tanrılar bir sonraki kültürde baştanrının yardımcılarına, [[melek]], [[cin]], [[şeytan]] gibi varlıklara dönüşür. Bu gelişime en açık örneklerden birisini [[Marduk]] oluşturur. [[Sümerler]]in 50 kadar tanrısının ismi sonraları [[Marduk]]'a verilmiş ve tektanrıcılık yönünde adımlar atılmıştır.<ref>https://books.google.com.tr/books?id=pYmxBgAAQBAJ&pg=PA23&lpg=PA23&dq=marduk+50+kadar+muazzez+ilmiye&source=bl&ots=n7hIa4VmlY&sig=6AdKjS09YUKvrWDZwWonQMwMuns&hl=tr&sa=X&ei=JoYBVd_oAsG6UZrWgrgE&ved=0CD8Q6AEwBjgK#v=onepage&q=marduk%2050%20kadar%20muazzez%20ilmiye&f=false</ref> Ne var ki Buhtunnasr, Marduk'un tektanrıtek tanrı olduğu inancını sadece kendi taşımış, ulusuna yaymak gücünü gösterememiştir. Bu tanrının birçok özelliklerinin Yahudi tanrısı [[Yahova]]'ya taşındığı, [[Hammurabi kanunları]]nın da Yahudi şeriatının temelini oluşturduğu ifade edilmiştir. Samuel Reinach, Orpheus adlı kitabında "Eğer Musevi kanunlarının [[Musa]]’ya Tanrı tarafından yazdırıldığı doğruysa, Tanrı, Hammurabi’nin yapıtını aşırmış demektir." ifadesini kullanmıştır.<ref>http://web.itu.edu.tr/~bulu/favorite_books_files/dusunce_tarihi_v01.pdf</ref>

Günümüz dinlerinin tanrı kavramı üzerine fikirleri; vahiy olmaksızın tanrı fikrine ulaşılamayacağını iddia eden ekollerden, katolikKatolik öğretideki tanrı fikrine akıl ile ulaşılabileceğini iddia eden ekollere kadar değişkenlik göstermektedir. Dolayısıyla dinlerin (ilahiyatçı/vaiz/rahip/papaz/kelamcı ve benzerlerinin) tamamının ortak ve net bir görüşte olduğunu iddia etmek mümkün değildir.

* [[Henoteizm]], din ve felsefede, [[Max Müller]] tarafından çıkarılmış, bir tanrıya bağlanırken diğer tanrıların varlığını da kabullenmeyi tanımlar.

* [[Panenteizm]], ilk devindirici olan tanrının evren ve tüm varlıkları özünden yarattığı ve evrene aşkın, evrenin bilincinde mutlak ve değişmez bir varlık olarak egemen olduğu görüşüdür.

* Üçleme monoteizm, Hristiyanlıktaki teslis inancına dayalı tektanrıtek tanrı anlayışıdır.

{{ana madde|İslam|TevhidTevhit}}