Klarceti: Revizyonlar arasındaki fark

Klarceti’ye, özellikle onun [[Hıristiyanlık]] mimarisine karşı ilgi 19. yüzyılda ortaya çıktı. Klarceti kiliseleri ve manastırları hakkında kısa bilgi veren ilk kişiler Karl Koch, Dimitri Bakradze, Giorgi Kazbegi ve Praskovya Uvarova idi. Aleksandr Pavlinov ise, Klarceti mimarisi araştırmalarının temelini attı. Bu döneme ait Niko Mar’ın “Şavşet-Klarceti’de Yolculuk Günlükleri” de dikkate değer bir eserdir. Bu yapıt, bir tür bölgesel ansiklopedidir ve bugün de Klarceti ile bir başka tarihsel bölge olan Şavşeti’nin tarihi, coğrafyası, mimarisi ve yazıtları üzerine araştırmacıların vazgeçilmez kaynağıdır. Paleografi açısından, Ekvtime Takaişvili’nin inisiyatifiyle ise, [[Tao]], Kola-Artaani, Eruşeti gibi, [[Türkiye]]’deki başka tarihi [[Gürcüler|Gürcü]] bölgeleri eski eserleri de incelenmiştir.

Gürcü [[sanat tarihi]] okulunun kuruluşunun ilk aşamalarında [[Tao-Klarceti]], özellikle de bu bölgenin öncelikli konusu sayılan mimarisi araştırılmış olmakla birlikte, çeşitli nedenlerden dolayı gerektiği gibi araştırılmış değildi. Giorgi Çibunaşvili’nin 1930-1940’lardaki çalışmalarından [[Ortaçağ]]da [[Gürcüler|Gürcü]] mimarisinde [[Tao-Klarceti]]’nin çok özel bir rol oynadığı sonucuna varılmıştı. Bu rolü Vahtang Beridze daha da ön plana çıkardı ve özel araştırmalarda Tao-Klarceti mimarisi hakkında görüntüler de ilk kez o zaman yayınlandı. O dönemde Güneybatı [[Gürcistan]] üzerine yapılmış araştırmaları Parmen Zakaraia kendi çalışmasında bir araya getirdi. Vahtang Cobadze’nin Klarceti üzerine yapılan çalışmalarda özel bir yeri vardır ve onun “Tao, Klarceti ve Şavşeti’de Erken Ortaçağ Gürcü Manastırları” adlı kitabı dikkate değer. Öte yandan Avrupalı ve Amerikalı yazarların da çalışmaları yayımlandı. Bunlar arasında Nicole ve Jean-Michel Thierry (Karı-koca Türkiye’deki Gürcü eserler üzerine birden çok çalışma yapmıştır); David Winfield, Robert Edwards, Bruno Baumgartner ve başka araştırmacıların çalışmaları sayılabilir. Batılıların araştırma ve çalışmalarının yanı sıra Vahtang Cobadze’nin Klarceti üzerine çalışmaları çok önemlidir. Çünkü 1950’lerden başlayarak en az otuz yıl boyunca Klarceti ve Türkiye’deki diğer Gürcü tarihsel bölgeleri Gürcü araştırmacılara kapalıydı. 1980’lerde bu çalışmalara Türk araştırmacılar da aktif olarak katıldılar. Önceleri Mine Kadiroğlu ve daha sonra başkaları da Klarceti üzerine araştırmalar yaptılar.

Klarceti tarihinin araştırılması asıl olarak anıtlar üzerine [[Gürcüler|Gürcü]] ve başka yabancı yazılı kaynaklar sayesinde mümkün olmaktadır. Bu bölgede günümüze değin hiç [[arkeolojik kazı]] yapılmamıştır. Bundan dolayı, Klarceti tarihi, özellikle de erken dönem tarihi üzerine elimizde çok az bilgi vardır.

[[Gürcüler|Gürcü]] yazılı kaynakları ve tarih geleneği Klarceti’yi [[Kartli]]’nin bir parçası olarak ele alır. “Kartlis Tshovreba” ya (“Kartli Tarihi”), [[Targamos]]’un ülkeyi çocukları arasında paylaştırmasından sonra Klarceti [[Kartlos]] adlı oğluna kaldı. Kartlos’un oğlu [[Mtshetos]] “Tasi Kapısından denize kadar olan Speri” bölgesini, yani Klarceti’nin de içinde olduğu Güneybatı [[Gürcistan]] eyaletlerini oğlu Odzrhos’a bıraktı. Klarceti’nin en eski idari merkezi olan kale-kent [[Tuharisi]]’nin kurcusu da Odzrhos kabul edilir.