Vikipedi

Malavi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Paseyn (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
1.841 değişiklik
k 31.223.43.68 (mesaj) tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, By erdo can tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. (TW)
DieFohlen (mesaj | katkılar)
Devriyeler
15.608 değişiklik
Düzenleme yapılmıştır
134. satır:
 
'''Malavi''' ya da resmî adı ile '''Malavi Cumhuriyeti''' (İngilizce:''Republic of Malawi'', Chewa dili:''Dziko la Malaŵi''), [[Afrika]] kıtasının güneydoğu bölümünde yer alan ve [[Denize kıyısı olmayan ülkeler|denize kıyısı bulunmayan]] bir kara ülkesidir. Ülke 6 Temmuz 1964 tarihinde [[Birleşik Krallık]]'tan bağımsızlığını kazanmıştır. Ülkenin başkenti Lilongwe'dir.
 
== Ülke ismi ==
Ülkenin ismi yerel bir kelime olan ''Maravi''</u>'den ([[Türkçe]]: Alev) gelmekte olup, güneşin [[Malavi Gölü]] üzerinden batışı esnasında oluşan görüntünün aleve benzetilmesinden esinlenilmiştir. Günümüzde bu kelime tüm ülkenin adı olarak kullanılmakta olup, güneş sembolü [[Malavi bayrağı|ülke bayrağı]]nda da kullanılmaktadır.
 
== Coğrafya ==
Satır 148 ⟶ 151:
En büyük etnik grubu, ismini ülkeye de veren ve nüfusun neredeyse %53,2'sini oluşturan ve Tonga, Nyanja, Chewa ve Tumbuka gruplarının ortak etnik grup ismi olan Maraviler'dir. Maravileri %16,3 ile Lomwe etnik grubu izlerken, Yao etnik grubu %13,4 ile ülkedeki üçüncü büyük etnik grup konumundadır. Bu üç grup dışında %10'un üzerinde bir orana sahip olmazken bu üç gruba en yakın etnik grup %8,7 ile Ngoni etnik grubudur. Diğer geri kalan %8,4 ise diğer Malavi'de yaşayan grupları kapsamaktadır.<ref name=CIA>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mi.html Malavi nüfus bilgileri] (İngilizce)</ref>
 
Malavi genç bir nüfusa sahip olup, 20162017 tahmini verilerine göre %6766,0289'siu 0-24 yaş aralığındadır. Ülkenin sadece %2,69'u 65 yaş ve üzerindedir.<ref name="CIA"/>
 
'''0-14 yaş:''' %46.5334 (erkek 4,299427,076403/kadın 4,341468,129120) <br/>
'''15-24 yaş:''' %20.4955 (erkek 1,889956,240360/kadın 1,915988,843123) <br/>
'''25-54 yaş:''' %27.2641 (erkek 2,512612,247840/kadın 2,549648,766997) <br/>
'''55-64 yaş:''' %3.0301 (erkek 268275,691998/kadın 294302,713286) <br/>
'''65 yaş ve üzeri:''' %2.69 (erkek 220227,608582/kadın 279288,008537)
 
Şehirde yaşayanların oranı 2015 verilerine göre %16,36 olan ülkede, nüfusun yıllık artış oranı 2016 tahmini verilerine göre %3,3231 düzeyindedir.<ref name="CIA"/>
 
=== Dil ===
Satır 163 ⟶ 166:
{| class="wikitable sortable"
|-
! Dil !! Toplam !! Kırsal alanda !! Şehirde !! [[Kuzey Bölgesi (Malavi)|Kuzey Bölgesi]]!! [[Merkez Bölgesi (Malavi)|Merkez Bölgesi]]!! [[Güney Bölgesi (Malavi)|Güney Bölgesi]]|-
|-
| Toplam || 9.933.868 || 8.498.432 || 1.435.436 || 1.233.560 || 4.066.340 || 4.633.968 ||
|-
| Chichewa|| 5.679.482 || 4.633.360 || 1.016.152 || 66.977 || 3.697.115 || 1.915.390 ||
|-
| Chinyanja|| 1.272.205 || ca. 1.178.000 || 94.225 || 10.647 || 34.253 || 1.227.305 ||
|-
| Chiyao|| 999.024 || 921.709 || 77.319 || 9.915 || 112.087 || 877.022 ||
|-
| Chitumbuka|| 939.109 || 812.930 || 126.179 || 793.610 || 120.350 || 25.149 ||
|-
| Chilomwe|| 241.576 || 224.337 || 17.239 || 2.102 || 10.939 || 228.535 ||
|-
| Chinkhonde|| 84.000 || 66.086 || 17.914 || 76.154 || 3.258 || 4.588 ||
|-
| Chingoni|| 74.198 || 56.499 || 17.699 || 4.189 || 18.525 || 51.484 ||
|-
| Chisena|| 264.172 || 242.646 || 21.526 || 543 || 5.742 || 257.887 ||
|-
| Chitonga|| 165.654 || 148.352 || 17.302 || 128.296 || 28.739 || 8.619 ||
|-
| Chinyakusa|| 24.824 || 22.956 || 1.868 || 17.260 || 3.867 || 3.697 ||
|-
| Chilambya|| 44.385 || 39.143 || 5.242 || 39.879 || 2.740 || 1.766 ||
|-
| Chisenga|| 19.959 || 18.554 || 1.405 || 317 || 17.301 || 2.341 ||
|-
| İngilizce|| 17.479 || 6.314 || 11.165 || 835 || 7.192 || 9.452 ||
|-
| Portekizce|| 2.458 || 1.669 || 789 || 250 || 699 || 1.509 ||
|-
| Diğer|| 105.343 || 95.931 || 9.412 || 82.586 || 3.533 || 19.224||
|}
 
=== Din ===
[[Dosya:Zomba Mosque 1.jpg|thumb|left|150px|[[Zomba, Malavi|Zomba]]'da bir cami]]
Ülke nüfusunun yaklaşık2015 olaraktahmini verilerine göre %80'i86,9u [[Hristiyan]] dini inançlarına göre yaşamaktadır. Malavi'de [[İslamiyet|İslam]] dini inancına göre yaşayanların oranı olan %12,5, Afrika kıtasının bu bölgesi için yüksek sayılabilecek bir orandır. Diğer nüfus ise yerel dinlere inanmaktadır.<ref>[http://www.auswaertiges-amt.de/DE/Aussenpolitik/Laender/Laenderinfos/01-Nodes_Uebersichtsseiten/Malawi_node.html Malavi hakkında bilgiler] (Almanca)</ref> İslamiyet daha çok ülkenin güney bölgelerinde Yao etnik grubu arasında yaygındır. Bu topraklara ilk olarak 1890'lı yıllarda Arap tüccarlar ile Mozambik üzerinden gelen din, daha sonraları özellikle Yaolar tarafında benimsenmiş ve uygulanmıştır. Ülkede 20042015 yılındatahmini gerçekleştirilenverilerine bir ankettegöre Hristiyan nüfusunun %2326,9'üu protestan, %18,1'i de katolik mezhebine inanmakta olup, %1941'ui ise Presbyterian, %17'si iseve Avrupalıların misyonerlik faaliyeti sonucu öğretmediğiöğrettiği Afrika Hristiyanlığı inancınıbaşta olmak üzere diğer hristiyan inançlarını benimsemektedir.<ref name="CIA"/>
 
== Tarih ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Malavi" sayfasından alınmıştır