Kullanıcı:Ae.zigor/İtiş vektörlemesi

Sukhoi Su-35 üzerindeki 3D itiş vektörleme egzozu

Üç deneysel itiş vektörlemesi uçağı ; soldan sağa, F-18 HARV, X-31, F-16 MATV

İtiş vektörlemesi, aynı zamanda itme vektörü kontrolü veya TVC, bir uçağın, roketin yada farklı bir aracın yönelimini ve aracın açısal hızını kontrol etmek amacıyla motordan gelen itişin yönünü manipüle edebilme kabiliyetidir.

Atmosfer dışında da kullanılan roket biliminde ve balistik misillerde, aerodinamik kontrol yüzeyleri kullanışsızdır. Bu sebeple itiş vektörlemesi temel olarak yönelim kontrolünü sağlamak amacıyla kullanılmaktadır.

Uçaklar için, bu method aslen uçaklara dikey kalkış (VTOL) yapabilme yada daha kısa bir piste inip kalkış yapabilme(STOL) amacıyla geliştirilmiştir. Daha sonra bu yöntemin savaş durumunda, uçaklara geleneksel uçakların yapamadığı manevraları yapma kabiliyeti verdiği fark edilmiştir. Uçağın dönüş yapabilmesi için, uçak aileron ve elevator gibi aerodinamik kontrol yüzeylerini kullanmak zorundadır; itiş vektörlemesi olan uçaklarda dahi kontrol yüzeylerinin kullanılması zorunludur ancak daha az bir ölçüde kullanılmaları yeterli olmaktadır.

Rus kaynaklarından türetilen füze literatüründe, itme vektörlemesi sık sık "gaz-dinamik yönetimi" veya "gaz-dinamik kontrol" olarak anılmıştır.

İtiş Vektörlemesi Methodu

Roket ve balistik füzeler

Farklı itiş gimbal açılarına göre üretilen momentler

Nozzle açısının değiştirilmesi ile itiş yönünün değiştiği bir roket animasyonu

V-2 roket egzozunda grafit kanatçıklar

İtiş vektörlemesi kontrolü (TVC) sadece itiş gücü tahrik sisteminden kaynaklandığında kullanılabilir. Uçuşun diğer aşamalarında yönelim kontrolü ve uçuş güzergahı kontrolü için farklı mekanizmalar gerekmektedir.

İtiş vektörlemesi 4 şekilde sağlanabilir:

• Gimballi motor(lar) yada egzoz(lar)
• Reaktif sıvı enjeksiyonu
• Yedek motorlar(Sabit veya hareketli)
• Egzoz kanatları

İtme Vektörlü Uçaklar Listesi

İtme vektörünün iki ana faydaları: VTOL/STOL ve yüksek manevra kabiliyeti. 

MODEL yetenek için

Bu Harrier—dünyanın ilk operasyonel savaş uçağı ile itme vektör, etkinleştirme MODEL özellikleri

• 65 Çan Modeli
• Bell X-14
• Bell Boeing V-22 Osprey
• Boeing X-32
• Dornier Do 31
• 101 NE KADAR ZAMAN ALIR VJ
• Harrier Jump Jet
  • British Aerospace Harrier II
  • British Aerospace Deniz Harrier
  • Hawker Siddeley Harrier
  • McDonnell Douglas AV-8B Harrier II
• Hawker Siddeley Kerkenez
• Hawker Siddeley P. 1127
• Lockheed Martin F-35B Lightning II
• 191B VFW VAK
• Yakovlev Yak-38
• Yakovlev Yak-141

GE Eksenel Vektör Egzoz Nozzle, kullanılmış F-16 MATV

Daha yüksek manevra kabiliyeti için

İki boyutlu vektör

• McDonnell Douglas F-15 ATLANTİS/MTD (deneysel)
• Lockheed Martin F-22 Raptor (pitch ve roll)
• McDonnell Douglas X-36 (yaw)
• Bana 163 B deneysel olarak kullanılan bir roket direksiyon kürek için yalpa ekseni

Üç boyutlu vektör

• Sukhoi Su-35
• Sukhoi Su-30MKİ
• Sukhoi Su-30MKM
• Sukhoi Su-30MKA
• Sukhoi Su-30SM
• Sukhoi Su-37 (deneysel)
• Sukhoi Su-57
• Sukhoi/HAL FGFA
• Mikoyan MiG-35 (MiG-29OVT)
• McDonnell Douglas F-15 AKTİF (deneysel)
• General Dynamics F-16 VİSTA (deneysel)
• Rockwell-MKK X-31 (deneysel)
• McDonnell Douglas F-18 HARV (deneysel)
• Mitsubishi X-2 (deneysel)

Başka

• 23 sınıf zeplin, bir dizi İngiliz, Dünya Savaşı 1 hava gemileri
• Zeplin Sanayi Skyship 600 modern zeplin
• Zeplin NT modern, itme–vektör zeplin

Başvurular

8. Wilson, Erich A., "Giriş için İtme-Kesişeceğini Uçak Memeleri", 978-3-659-41265-3

Dış bağlantılar

• Wikimedia Commons'ta Ae.zigor/İtiş vektörlemesi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

[[Kategori:Jet motorları]]