Vikipedi

Baryon sayısı: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
Devriyeler
539.212 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
Devriyeler
539.212 değişiklik
+çalışma tamam
1. satır:
{{çalışma}}
'''Baryon sayısı''' veya '''baryon numarası''', [[parçacık fiziği]]nde bir sistemin [[korunum yasası|kesinlikle korunan]] toplam [[kuantum sayısı]]dır. Tanımlanması
::<math>B = \frac{1}{3}\left(n_\text{q} - n_\bar{\text{q}}\right), </math>
şeklinde yapılırken buradaki ''n''<sub>q</sub> [[kuark]], ''n''<sub>{{overline|q}}</sub> ise antikuark sayısını belirtir. [[Baryon]]lar (üç kuark) +1 baryon sayısına, [[mezon]]lar (bir kuark, bir antikuark) 0 baryon sayısına, antibaryonlar (üç antikuark) ise -1 baryon sayısına sahiptir. [[Pentakuark]] (dört kuark, bir antikuark) ve [[tetrakuark]] (iki kuark, iki antikuark) gibi [[egzotik hadron]]lar ise baryon numaralarına göre baryon veya baryon veya mezon olarak sınıflandırılmaktadır.<ref>{{dergi kaynağı |url=https://inis.iaea.org/search/searchsinglerecord.aspx?recordsFor=SingleRecord&RN=15020111 |başlık=Baryon number in chiral bag models |ilk1=J. |son1=Goldstone |son2=Jaffe |ilk2=R. L. |dil=İngilizce |dergi=Physical Review Letters |cilt=51 |sayı=17 |sayfalar=1518-1521 |issn=0031-9007 |doe=AC02-76ER03069}}</ref>
 
== Baryon sayısı ve kuark sayısı ==
Kuarklar; [[elektriksel yük]]ün yanı sıra [[renk yükü]] ve [[zayıf izospin]] gibi [[yük (fizik)|yükler]] de taşır. [[Renk hapsi]] olarak bilinen fenomen sebebiyle bir [[hadron]], kesintisiz bir renk yüküne sahip olamaz ve bu da, bir parçacığın toplam renk yükünün sınıf ([[beyaz]]) olmasına yol açar. Bir kuark; [[kırmızı]], [[yeşil]] ve [[mavi]] olmak üzere üç renk yükünden birine sahip olabilir.
 
Normal hadronlar, üç yolla beyaz renge sahip olabilmektedir:
* Bir renge sahip kuark ile zıt renge sahip bir antikuark varsa, bu mezonun baryon sayısı 0 olur
* Farklı renklere sahip üç kuark varsa, bu baryonun baryon numarası +1 olur
* Üç antikuarkın olduğu bir antibaryonun baryon numarası -1 olur
 
In theory, [[exotic hadron]]s can be formed by adding pairs of quark and antiquark, provided that each pair has a matching color/anticolor. For example, a pentaquark (four quarks, one antiquark) could have the individual quark colors: red, green, blue, blue, and antiblue. In 2015, the [[LHCb|LHCb collaboration]] at [[CERN]] reported results consistent with pentaquark states in the decay of [[bottom Lambda baryon]]s ({{nowrap|Λ{{su|p=0|b=b}}}}).<ref name="LHCb2015">
{{cite journal
|author=R. Aaij et al. ([[LHCb|LHCb collaboration]])
|year=2015
|title=Observation of J/ψp resonances consistent with pentaquark states in Λ{{su|p=0|b=b}}→J/ψK<sup>−</sup>p decays
|journal=[[Physical Review Letters]]
|volume=115 |issue=7
|doi=10.1103/PhysRevLett.115.072001
|arxiv = 1507.03414 |bibcode = 2015PhRvL.115g2001A }}</ref>
 
== Kuarklardan oluşmayan parçacıklar ==
Particles without any quarks have a baryon number of zero. Such particles are
* [[lepton]]s &mdash; the [[electron]], [[muon]], [[tau (particle)|tauon]], and their corresponding [[neutrino]]s
* [[vector boson]]s &mdash; the [[photon]], [[W and Z bosons]], [[gluons]]
* [[Higgs boson]] &mdash; the only known fundamental [[scalar boson]]
* [[graviton]] &mdash; a hypothetical [[Stress–energy tensor|tensor boson]] (if it exists)
 
== Korunum ==
{{ayrıca bakınız|Korunum kanunu}}
The baryon number is conserved in nearly all the [[fundamental force|interactions]] of the [[Standard Model]]. 'Conserved' means that the sum of the baryon number of all incoming particles is the same as the sum of the baryon numbers of all particles resulting from the reaction. An exception is the hypothesized [[Adler–Bell–Jackiw anomaly]] in [[Electroweak interaction|electroweak interactions]].<ref>G. ’t Hooft, "Symmetry breaking through Bell-Jackiw anomalies", Phys. Rev. Lett. 37 (1976) 8</ref> However, [[sphaleron]]s are not all that common and could occur at high energy and temperature levels and can explain electroweak baryogenesis and [[leptogenesis (physics)|leptogenesis]]. Electroweak sphalerons can only change the baryon and/or lepton number by 3 or multiples of 3 (collision of three baryons into three leptons/antileptons and vice versa). No experimental evidence of sphalerons has yet been observed.
 
The hypothetical concepts of [[grand unified theory]] (GUT) models and [[supersymmetry]] allows for the changing of a [[baryon]] into several [[lepton]]s (see [[B − L|''B'' − ''L'']]), thus violating the conservation of both baryon and [[lepton number]]s.<ref>{{cite book |last=Griffiths |first=David |authorlink=David Griffiths (physicist) |title=Introduction to Elementary Particles |edition=2nd |year=2008 |publisher=John Wiley & Sons |location=New York |isbn=9783527618477 |url=https://books.google.com/books?id=Wb9DYrjcoKAC&lpg=PA77&dq=%22In%20the%20grand%20unified%20theories%20new%20interactions%20are%20contemplated%2C%20permitting%20decays%20such%20as%22%20%22in%20which%20baryon%20number%20and%20lepton%20number%20change.%22&pg=PA77#v=onepage&q=%22In%20the%20grand%20unified%20theories%20new%20interactions%20are%20contemplated,%20permitting%20decays%20such%20as%22%20%22in%20which%20baryon%20number%20and%20lepton%20number%20change.%22&f=false |page=77 |quote=In the grand unified theories new interactions are contemplated, permitting decays such as {{SubatomicParticle|link=yes|Proton+}} → {{SubatomicParticle|link=yes|Positron}} + {{SubatomicParticle|link=yes|Pion0}} or {{SubatomicParticle|link=yes|Proton+}} → {{SubatomicParticle|link=yes|muon antineutrino}} + {{SubatomicParticle|link=yes|Pion+}} in which baryon number and lepton number change.}}</ref> [[Proton decay]] would be an example of such a process taking place, but has never been observed.
 
== Ayrıca bakınız ==
* [[LeptonRenk numarasıhapsi]]
* [[Flavour (particle physics)]]
* [[İzospin]]
* [[Hypercharge]]
* [[Proton decay]]
* [[B − L|''B'' − ''L'']]
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Baryon_sayısı" sayfasından alınmıştır