|
=== Türkmenler ===
==== Doğu Türkmenleri ====
{{ana|Türkmenlerİran Türkmenleri}}
[[Dosya:North khorasanTurkic.jpg|thumb|right|260px|Kuzey ve Razavi [[Horasan, İran|Horasan]] bölgesinde {{legend|#00FF00|Türkmensahra [[Türkmenler]]i}}{{legend|#E8000D|[[Horasan Türkleri]]}}]]
'''Türkmensahra Türkmenleri''' ya da '''İran Türkmenleri''' (kısmen): ([[Türkmence]] ''Eýran Türkmenleri, Türkmensähra Türkmenleri, Türkmensähralylar'') İran'ın kuzey-doğusunda bulunan ve [[Türkmenistan]] ile sınır komşusu olan ''İran Türkmenistanı''<ref name="refYaşarkalafathorasan">Kalafat, Yaşar. [http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/kalafat_horasan.pdf Horasan Türk halk inançları]</ref> ya da ''Güney Türkmenistan''<ref>[http://www.yorturkvakfi.com/turkish/modules.php?name=News&file=print&sid=708 İran yönetimi Türkmenleri ezmeye çalışıyor]. 25.07.2009</ref> olarak da adlandırılan [[Türkmen Sahra|Türkmen Sahra [Türkmensahra]]] (ترکمن صحرا) denen coğrafi bölgede, çoğunluk oldukları [[Gülistan Eyaleti|Gülistan]] eyaleti ile azınlık oldukları [[Kuzey Horasan Eyaleti|Kuzey Horasan]] ve [[Razavi Horasan Eyaleti|Razavi Horasan]] eyaletlerinde yaşayan Sünni Hanefi [[Türkmenler]]dir. Türkmensahra şehirleri olarak tanınan [[Gümüştepe]] (Kümüş Tepe), [[Bender Türkmen]], [[Siminşehr]] (Simin Şehir), [[Akkale, Gülistan Eyaleti|Akkale]] (Ak Kale), [[Anbar Alum]] (Anbar Olum), [[İnceburun, Gülistan Eyaleti|İnceburun]] (İnce Burun), [[Hütten Küren]], [[Neginşehr]] (Negin Şehir), [[Günbedkavus]] (Gümbet Kavus), [[Kelale]], [[Meravetepe]] (Merave Tepe), [[Deregez]] ve Kuzey Horasan eyaletindeki [[Bocnurd]] dışında ayrıca, Razavi Horasan eyaletinin [[Türbet Cam]] şehrinde ve onun çevresinde de yaklaşık beş bin Türkmen yaşamaktadır.<ref name="refAbdurrahmandeveci">Deveci, Abdurrahman (2009). [http://www.orsam.org.tr/tr/trUploads/Yazilar/Dosyalar/20091019_abdurrahman.deveci.pdf İran Türkmenleri: Türkmensahra]. Ortadoğu Analiz, Ekim’09 Cilt 1 - Sayı 10, Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi</ref> Toplam olarak İran’daki Türkmenlerin sayısı yaklaşık iki milyon olarak tahmin edilmektedir.<ref name="refAbdurrahmandeveci"/> Türkmenlerin büyük klasik şairi Göklen boyundan [[Mahtumkulu Firaki]]’nin mezarı buradadır.<ref name="refYaşarkalafathorasan"/> İran’da “Türklüklerini” en fazla koruyan toplum olarak bilinmektedirler.<ref name="refTürelyılmaz"/>
Türkmensahra Türkmen aşiretler arasında Yomut, Teke, Göklen, Nohurlu, Salır gibi aşiretler bulunmaktadır. Türkmenistan’da kullanılan yazı dili, İran Türkmenleri arasında da geçerlidir.<ref name="refAbdurrahmandeveci"/>
Türkmensahra Türkmenlerinin tarihini uzun süre birlikte yaşadıkları Türkmenistan Türkmenlerinden ayrı tutmak mümkün değildir. 1881’de, Türkmenlerin Türkmenistan’daki [[Göktepe Savaşı|Göktepe Kalesi]]’nde [[Çarlık Rusyası]] ordusuna yenilmesinden sonra, İran ve Çarlık Rusyası arasında yapılan Ahalteke anlaşması çerçevesinde, iki tarafta yaşayan Türkmenler arasına sınır çekilmiş ve güneydeki Türkmenler İran sınırları içinde, kuzeydeki Türkmenler ise önce Çarlık Rusyası ve daha sonra Sovyetler Birliği sınırları içinde kalmıştır. Güney Türkmenlerin oturduğu bölgeye Şah Pehlevi döneminde Türkmensahra adı verilmiştir.<ref name="refAbdurrahmandeveci"/>
1991’de Türkmenistan’ın bağımsızlığa kavuşması Türkmensahra Türkmenleri arasında da büyük sevinç yaratmıştır. Bu şekilde bölgede Türkmenlerin de bir devleti olmuştur. Türkmenistan ve İran’daki Türkmenler sınır bölgesine ait pasaport kullanarak Türkmenistan’da yılda 4 kez bulunma hakkı kazanmıştır.<ref name="refAbdurrahmandeveci"/>
==== Batı Türkmenleri ====
|
