I. Süleyman: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Mirzali (mesaj | katkılar)
→‎1520-1529: Erdel'in işgali
Mirzali (mesaj | katkılar)
→‎1520-1529: 13 Kasım 1526 tarihinde İstanbul'da zafer alayı düzenlendi.
47. satır:
Şubat 1523'te [[İstanbul]]'a dönüşünün ardından Süleyman,<ref name="Afyoncu-29"/> saltanatının ilk üç yılında görev yapan Sadrazam [[Pîrî Mehmed Paşa]]'yı emekliye ayırdı.<ref>Afyoncu, Erhan; sf. 35</ref> 27 Haziran 1523 günü ise daha önce görülmemiş bir biçimde has odabaşısı [[Pargalı İbrahim Paşa|İbrahim Ağa]]'yı sadrazam olarak atadı. Sadrazamlığa ek olarak kendisine [[Rumeli Eyaleti]]'nin yönetimini de verdi.<ref name="Sakaoğlu-5"/> Sadrazamlık yetkisinin kendisine verilmesini bekleyen ikinci vezir [[Hain Ahmed Paşa|Ahmed Paşa]], vali olarak atandığı Mısır'da 1524 yılı başlarında isyan çıkararak bağımsızlığını ilan etti.<ref name="Sakaoğlu-5"/> Ahmed Paşa'nın öldürülmesiyle isyan bastırıldı ve Sadrazam İbrahim Paşa, Mısır'ı düzene sokmakla görevlendirildi.<ref name="Sakaoğlu-5"/><ref>Afyoncu, Erhan; sf. 37</ref>
[[Dosya:1526-Sultan Suleiman during the Battle of Mohacs-Suleymanname.jpg|thumb|316x316px|I. Süleyman Mohaç Seferi'nde]]
Mart 1525'te, Süleyman [[Kâğıthane]]'de avlandığı sırada [[yeniçeri]]ler şehirde [[Yeniçeri İsyanı (1525)|ayaklanma başlattılar]].<ref name="Sakaoğlu-5"/> Kısa sürede bastırılan ayaklanma sonrasında [[Yeniçeri ağası|Yeniçeri Ağası]] Mustafa Ağa, kâhyası Kıran Bali ile [[reis-ül küttab]] Haydar idam edildi.<ref name="Sakaoğlu-5"/><ref>Celalzade Mustafa Çelebi; sf. 106</ref> Mısır'ı düzene koyan İbrahim Paşa ise 6 Eylül 1525 günü [[İstanbul]]'a döndü.<ref name="Sakaoğlu-5"/> Bu dönemde İstanbul'a gelen Fransa elçisi [[Jean Frangipani]], 24 Şubat 1525'teki [[Pavia Muharebesi]] sonrası Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na esir düşen Kral [[I. François (Fransa Kralı)|I. François]] için, kralın annesi [[Louise de Savoie]]'un ricası üzerine Süleyman'dan yardım istedi.<ref name="Sakaoğlu-5"/> Yazdığı mektupla yardım sözü veren Süleyman, iki devlet arasında anlaşma sağlanıp François serbest bırakılsa da [[Macaristan]] üzerine sefer gerçekleştirme kararı aldı.<ref>Afyoncu, Erhan; sf. 43</ref> Macaristan üzerine önce Sadrazam İbrahim Paşa'yı gönderdi, 23 Nisan 1526'da ise Süleyman'ın önderliğindeki ordu Macaristan'a hareket etti.<ref name="Sakaoğlu-5"/><ref name="Uzunçarşılı-323">Uzunçarşılı, İbrahim Hakkı; sf. 323</ref> İbrahim Paşa komutasındaki kuvvetler, [[Petrovaradin]] ve [[Săcel, Harghita|İyluk]] şehirleriyle on bir kale ele geçirdikten sonra, [[Osijek|Özek]] kalesini de aldı.<ref name="Uzunçarşılı-323"/> Bosna beyleri de [[Sirem]] bölgesindeki bazı kaleleri ele geçirmişti.<ref name="Uzunçarşılı-323"/> Macaristan Kralı II. Lajos'un liderliğindeki ordu ile [[Tuna]] kıyısındaki [[Mohaç]] düzlüğünde karşılaşan Osmanlı ordusu, 29 Ağustos 1526 günü yapılan [[Mohaç Muharebesi (1526)|muharebeyi]] kazanarak Doğu Avrupa'daki Macar direncini kırdı.<ref name="Sakaoğlu-5"/><ref>Kinross, Patrick; sf. 187</ref> Lajos ise muharebeden kaçan bazı askerlerle birlikte bataklıkta boğularak hayatını kaybetti.<ref name="Sakaoğlu-5"/><ref>Severy, Merle; sf. 580</ref> Osmanlı ordusu yürüyüşüne devam ederek, 20 Eylül günü Budin'e girdi.<ref name="Uzunçarşılı-326">Uzunçarşılı, İsmail Hakkı; sf. 326</ref> Şehrin anahtarını alan ve yaklaşık on dört gün boyunca kral sarayında kalan Süleyman, dönüşte [[Szeged|Segedin]] ve bazı şehirleri de alarak<ref name="Uzunçarşılı-326"/> 21 Eylül'de [[Peşte]]'ye geçti ve Macaristan'ın başına [[Erdel]] Voyvodası [[I. János|János Zápolya]]'yı getirdi.<ref name="Sakaoğlu-6">Sakaoğlu, Necdet; sf. 6</ref> Macaristan'ın Osmanlı İmparatorluğu'na bağlanması ve [[Fransa-Osmanlı ittifakı]]yla 5 Ekim 1526 tarihinde sona eren<ref>{{Web kaynağı | url = http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1267/14566.pdf | biçim = PDF | başlık = Macaristan'da Osmanlı hakimiyetinin ve idarî teşkilatın kuruluşu ve gelişmesi | ilk = Sadık Müfit | son = Bilge | erişimtarihi = 12 Mayıs 2012 | yayımcı = Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi dergisi | yıl = 2000 | sayfalar = sf. 34 | arşivengelli = evet}}</ref> yedi aylık sefer sonrasında, 13 Kasım 1526 tarihinde İstanbul'da zafer alayı düzendidüzenlendi.<ref name="Sakaoğlu-6"/> Osmanlı ordusunun Macaristan'da olduğu 1526 Ağustos'unda, Safevîlerin desteğiyle [[Yozgat|Bozok]]'ya [[Baba Zünnun İsyanı]] baş gösterdi.<ref name="Afyoncu-46">Afyoncu, Erhan; sf. 46</ref><ref name="Uzunçarşılı-346">Uzunçarşılı, İsmail Hakkı; sf. 346</ref> Çevredeki bölgelere yayılmasının ardından 1527'de [[Diyarbekir Eyaleti|Diyarbekir]] Beylerbeyi Hüsrev Paşa ve Adana Sancak Beyi Pîrî Bey tarafından bastırıldı.<ref name="Uzunçarşılı-346"/> 1527'de orta Anadolu'da yine Safevîlerin desteğiyle [[Kalender Çelebi İsyanı]] çıktı. Çevresindeki sancak beyleri ile eyalet beylerini mağlup etmesinin ardından isyanı bastırmak için Sadrazam İbrahim Paşa görevlendirildi. 1527'de [[Elbistan]] civarında yenilgiye uğratılan Kalender Çelebi, başı kesilerek idam edildi.<ref name="Sakaoğlu-6"/><ref name="Afyoncu-46"/><ref>Uzunçarşılı, İsmail Hakkı; sf. 347</ref> Birkaç ay sonra İranlı Molla Kabız, vaazlarında [[İsa]] peygamberin bütün peygamberlerden üstün olduğu fikrini dile getirdiğinden [[Sünnilik|Sünni]] [[İlmiye|ulemanın]] tepkisini çekti ve bu sebeple Kasım 1527'de [[Dîvân-ı Hümâyun|dîvân]]da yargılandı.<ref name="Sakaoğlu-6"/> Ancak fikirlerinden vazgeçmeyen Molla Kabız idam edildi.<ref name="Sakaoğlu-6"/><ref>Afyoncu, Erhan; sf. 47</ref>
 
[[Dosya:SiegeOfViennaByOttomanForces.jpg|thumb|170px|[[I. Viyana Kuşatması]]'nı gösteren bir minyatür]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/I._Süleyman" sayfasından alınmıştır