Dublin: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
k Birleşik Krallığın → Birleşik Krallık'ın
YBot (mesaj | katkılar)
k inşaa → inşa
71. satır:
== Tarihi ==
[[Dosya:Dublin castle.JPG|240px|left|thumb|[[1922]]'ye kadar İrlanda Lordu'nun tahtı olarak kullanılan Dublin kalesi.]]
Yunan astronom ve kartograf [[Ptolemy]]’nin yazıları Dublin ile ilgili en eski kaynaklardandır. M.S. 140 civarında ''Eblana Civitas'' adlı bir yerleşim yerinden bahsetmektedir. 'Dubh Linn'in yerleşim yeri olarak tarihi M.Ö. 1. yüzyıla kadar gitmektedir. Sonraları burada bir manastır inşaainşa edilmiştir. Ama kasaba olarak [[841]] yılında Norse’lar tarafından kurulmuştur.<ref>[http://www.nalanda.nitc.ac.in/resources/english/etext-project/history/ireland/book-2chapter2.html A Popular History of Ireland - Thomas D'Arcy McGee (1825-1868)]</ref> 'Baile Átha Cliath' ya da kısaca 'Áth Cliath' [[988]] yılında kuruldu ve bir süre sonra bu iki kasaba birleşti.
 
Bugünkü şehir birinin İngilizceleştirilmiş ismini, diğerinin de özgün [[Galce]] ismini almıştır. [[Normandiya|Normanlar]]ın [[İrlanda]]’yı işgalinden sonra Dublin başkent oldu ve iktidar, bağımsızlıklarına dek [[Dublin kalesi]]nde toplandı. 14. yüzyıldan 16. yüzyılın sonlarına kadar Dublin ve çevresi (Pale, yani sınır, mıntıka olarak bilinir), [[İrlanda]]’nın hükümet kontrolündeki en büyük alanını oluşturmaktaydı.
77. satır:
17. yüzyıldan itibaren, ''Geniş Caddeler Komisyonu''’nun da desteğiyle, şehir hızla büyüdü. Kralları I. ve IV. George’lar arasındaki dönemde (yani Georgian dönemi), bir süre [[Londra]]’dan sonra [[Britanya İmparatorluğu]]’nun ikinci şehri konumundaydı. Dublin’in en ilgi çekici mimarisinin büyük bir bölümü bu dönemden kalmadır.
 
19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyıl başlarında, Cumhuriyetçi devrimcilerin [[Birleşik Krallık]]a karşı başlattıkları ayaklanmalar, [[24 Nisan]] [[1916]]'daki [[Postane Baskını]] ile harekat boyutuna ulaştı, ama 24-30 Nisan arasında süren [[Paskalya Ayaklanması]], devrimcilerin teslim olmasıyla son buldu. Bu süreçte ön plana çıkan [[Michael Collins (İrlandalı önder)|Michael Collins]] ayaklanmalar süresince kullandığı taktiklerle şehir içi gerilla savaşının ilk örneklerini sergiledi. Bu ayaklanmalar başkenti istikrarsız bir sürece soktu. ''İngiliz-İrlanda savaşı'' ile ''İrlanda iç savaşı'' kenti yıkıma uğrattı. Şehrin en güzel binaları bu savaşlar sırasında yıkıldı. İrlanda Bağımsız Eyaleti binaların çoğunu yeniden inşaainşa etti. [[Parlamento]]yu [[Leinster Sarayı]]’na taşıdı ama yeniden düzenlemek gibi büyük bir işe kalkışmadı.
[[Dosya:HalfPennyBridge.jpg|240px|right|thumb|Liffey üzerindeki ''Half Penny'' köprüsü]]
''Acil durum'' diye adlandırılan, [[II. Dünya Savaşı]]’ndan sonra, Dublin ''zaman-dışı'' bir başkent olarak kaldı: modernleşme yavaş
126. satır:
Geleneksel olarak Dublin’de [[Liffey nehri]]nin ayırdığı bir kuzey-güney ayrımı bulunmaktadır. Bazıları kuzey yakasını işçi sınıfı ve güney yakasını da orta ve yüksek sınıf olarak görmektedir. Dublin posta sisteminde kuzeye tek numaralar, ''Phibsboro - Dublin 7'' gibi, güneye ise çift numaralar, ''Sandymount - Dublin 4'' gibi, ayrılmıştır. Yalnızca nehrin bankı boyunca geçen bölge ''Dublin 8'' olarak bu kural dışında kalmaktadır.
 
Bu ayrım yüzyıllar öncesine dayanmaktadır. Mesela '''Kildare Kontu''' evini, o zamanlar çok da kabul görmeyen, güney yakasına inşaainşa ettirmiştir. Bunu neden yaptığını soranları, “Ben nereye gitsem moda beni takip eder” diyerek yanıtlamıştır. Kısa süre içinde de bu bölgeye birçok başka asilzade yerleşmiştir.
 
Kuzey-güney ayrımı Dublin alt-kültürlerinin stereotiplerinde kendini göstermektedir. Üst sınıf üyeleri, güneydeki ''Dublin 4'', yani ''Ross O'Carroll-Kelly''’e özgü aksan ve tavırlarla nitelenirken işçi sınıfına ait kişiler Dublin şehir-içi mahallelerine özgü aksan ve tavırlarla ön plana çıkmaktadır. Elbette böyle bir sınıflandırma kesin ve sonlandırıcı değildir.
247. satır:
İrlanda Cumhuriyeti’nin ulusal meclisi, '''Oireachtas,''' Cumhurbaşkanlığı ve iki kabineden oluşur, '''Dáil Éireann''' (Milletvekilleri Meclisi) ve '''Seanad Éireann''' ([[Senato]]). Üçü de Dublin’de bulunmaktadır. İrlanda Cumhurbaşkanı, İrlanda Bağımsız Eyaleti Genel Valisi’nin eski evi olan ve şehrin en büyük parkı, [[Phoenix Parkı]]’nda bulunan '''Áras an Uachtaráin'''’da yaşar. Oireachtas’ın iki kabinesi de, güney yakasındaki önceden dükalık sarayı olan [[Leinster Sarayı]]’nda toplanır. İrlanda Bağımsız Eyaleti’nin kurulmasından bu yana, [[6 Aralık]] [[1922]], bu saray İrlanda parlamentolarının evi olmuştur.
 
İrlanda hükümeti, “'''Hükümet Binaları'''” adlı yapıda konuşlanmıştır. Bu yapı daha once, [[Buckingham Sarayı]]’nın [[Edward devri]] cephesini yapan mimar, Sör [[Aston Webb]] tarafından Kraliyet Bilim Koleji olarak tasarlanarak inşaainşa edilmiştir. [[1921]] yılında ''Güney İrlanda Halk Meclisi'' burada toplanmıştır. Leinster Sarayı’na yakınlığından dolayı, İrlanda Bağımsız Eyaleti hükümeti bu binayı, geçici olarak bakanlıklara vermek üzere devralmıştır. Hem bu bina hem de Leinster Sarayı önceden deçici olarak düşünüldülerse de zamanla kalıcı olmuşlardır.
 
İrlanda Krallığı’nın eski parlamento binası College Green’de bulunmaktadır.
260. satır:
 
==== Karayolları ====
Dublin ülkenin karayolları ağının merkezidir. '''M50''' otoyolu (İrlanda’nın en yoğun yolu), bir çeşit çevre yoludur. Şehrin güneyine, batısına ve kuzeyine uzanarak başkentten diğer bölgelere ulaşan en önemli ulusal ana yolları birbirine bağlar. ''Lucan köyü'' yakınında, [[Liffey nehri]]nin üzerinde yükselen iki köprüden oluşan ''Batı-Bağlantısı''’nda ücret uygulanmaktadır (€1.90). M50’nin yapılması nerdeyse 20 yıl sürmüştür ve son kısmı Haziran [[2005]]’te açılmıştır. '''Carrickmines Kalesi''' yakınlarındaki [[Orta Çağ]] harabelerinin yıkılmasıyla ilgili bir davadan dolayı yolun son kısmının tamamlanması gecikmiştir. M50’de şu anda birbirinin aksi yönde giden iki şerit bulunmaktadır ama N4 ve N7 kavşaklarında şeritleri üçe çıkarmak için çalışmalar yapılmaktadır. Ulusal Karayolları Otoritesi ayrıca üçlü kavşaklar inşaainşa ederek otoyolun en yoğun noktalarının kapasitesini arttırmayı amaçlamaktadır. Bu konuda çalışmalar başlamıştır.
 
Çevre yolunu tamamlamak için “'''Doğu Geçidi'''” teklif edildi. Bu projenin ilk yarısı '''Dublin Liman Tüneli''', yakın zamanda tamamlandı ve [[20 Aralık]] [[2006]]’da açıldı. Özellikle ağır taşıtlara yönelik hizmet veren bu tünel hafif araçlara ücretlidir. Şubat 2007’den beri, 5 dingilli araçların, bütün hafta boyunca, 7:00 - 19:00 saatleri arasında, şehir merkezi kordonundan geçmeleri yasaklandı. Sadece gerekli dağıtımlar için özel izni olanlar bu yolları kullanabilmektedirler.<ref>[http://www.hgv.ie Dublin Şehir Konseyi HGV internet sitesi]</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Dublin" sayfasından alınmıştır