Mauritius: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
k nüfüsun → nüfusun
Aybeg (mesaj | katkılar)
Dz.
136. satır:
 
== Ülke ismi ==
Adanın varlığı ortaçağ döneminde Araplar tarafından bilindiği tahmin ediliyor olsa da, adaya 16.yy başlarında ilk gelen Avrupalılar olan Portekizli denizciler üzerinde yaşam olmayan adaya ayak basmış, adaya isim olarak adaya geldikleri geminin adı olan ''Cerne'' adını vermişlerdir. Bu olaydan daha sonra adaya gelen başka bir Portekizli denizci adayı gördüğü diğer adalar (Réunion ve Rodrigues) ile birlikte ''Mascarenes'' olarak adlandırmıştır. 1598 yılında Wybrand van Warwyck önderliğinde Grand Port'ta adaya çıkan Hollandalı denizciler adaya [[Felemenk Cumhuriyeti]] adına el koyarak adanın adını [[Oranj Beyliği]] prensi [[Maurice van Oranje]] şerefine ''Mauritius'' olarak isimlendirmişlerdir. 1715 yılında [[Fransa]]'nın eline geçen adanın adı ''Isle de France'' olarak değiştirilmiş, [[Napolyon Savaşları]] neticesinde ada üzerinde kiüzerindeki hakimiyetini kaybeden Fransa adanın yönetimini [[Birleşik Krallık]]'a devretmek durumunda kalmış, bu devir sonrasında da adanın adı tekrar ''Mauritius'' olarak değiştirilmiştir.<ref>[http://www.cografya.gen.tr/siyasi/devletler/mauritius.htm www.cografya.gen.tr]</ref><ref>[https://books.google.com.tr/books?id=_EusZwEdxpAC&pg=PA12&lpg=PA12&dq=Mauritius+named+Cirne&source=bl&ots=OKUwBPZyGX&sig=5CSeSc7JjcxPH57SGdfe19d_xm0&hl=de&sa=X&ei=c4vLVN_yKe6t7Aa914GABQ&ved=0CCsQ6AEwAg#v=onepage&q=Mauritius%20named%20Cirne&f=false Mauritius tarihi]</ref>
 
== Coğrafya ==
212. satır:
Korsanların bölgeden uzaklaştırılması ile boşta kalan ada Guillaume Dufresne D’Arsel önderliğinde Hindistan'a giden gemiciler tarafından durak olarak kullanılmış, neticesinde de ada Fransa toprağı ilan edilerek hakimiyet Fransa adına ele alınmıştır. Mauritius olan adanın ismi değiştirilerek ''Île de France'' (Türkçe:''Fransa'nın adası'') olarak adlandırılmıştır. Adaya 1715 yılında ele geçiren Fransa 1721 tarihinden itibarende yerleşime başlamış, o dönem adada yaşayan 15 kişi ile birlikte birçok kölenin yanı sıra Fransızlar da adada yaşama başlamışlardır. Fransa hakimiyeti süresince ulaşım ağında ve yapılanmada önemli adımlar atılan adada, başta [[şeker kamışı]] olmak üzere tarımsal faaliyetlerde de üretimin arttırılması yönünde çalışmalar gerçekleştirmiştir.
 
[[Yedi Yıl Savaşı]] döneminde adanın işletmeciliğini elinde bulunduran [[Fransa Doğu Hindistan Şirketi]]'nin iflas etmesi sonucunda adanın yönetimi 1767 ile 1810 yılları arasında [[Fransız Devrimi]] sırasında kisırasındaki kısa bir dönem hariç direkt Fransa kraliyetine bağlı olarak gerçekleştirilmiştir. Kraliyet yönetiminde de yapılanmaya önem veren Fransa, bu süreçte güney yarımkürenin en eski botanik bahçesi konumunda olan ''Sir Seewoosagur Ramgoolam Botanik Bahçesi'' genişletilerek dünyanın en güzel botanik bahçelerinden biri haline getirilmiştir. 1776 yılında Fransa tarafından yaptırılan resmi nüfus sayımlarında ada nüfusu 33.536 olarak belirlenmiştir. Bu nüfusun %85'ini köleler oluştururken, sadece 6.000 kişinin kökeni Avrupa'ya dayanmaktaydı.<ref>Alain Proust, Alain Mountain: Mauritius. Faszination Ferne Länder. New Holland Yayınevi, 1995, Sayfa 17</ref>
 
Fransız devrimi neticesinde köleliğin yasaklanması ile adada yaşayanlar Mauritiuslular Fransa'nın bu kararından ticari olarak etkilenmemek adına, bu ülke ile olan iş birliklerini azaltarak farklı ülkelere yönelmişler, bu doğrultuda [[Amerika Birleşik Devletleri]] ve [[Danimarka]] gibi ülkelerle ticari faaliyetlerde bulunmuşlardır. Île de France'ın ticari başarıları nedeniyle [[Birleşik Krallık]]'ın dikkatlerini üzerine çekmiş, [[Napolyon Savaşları]] neticesinde ada üzerinde kiüzerindeki hakimiyetini elde ederek adanın adını tekrar ''Mauritius'' olarak değiştirmiştir.
 
=== Birleşik Krallık hakimiyeti (1810-1868) ===
226. satır:
==== 1968-1992 ====
[[Dosya:Seewoosagur Ramgoolam - David Ben Gurion 1962.jpg|thumb|right|250px|[[Seewoosagur Ramgoolam]] (sağda) <br/> Mauritius'un ilk başbaşkanı]]
1947 yılından yürürlüğe giren yeni seçim yasası neticesinde okuma yazma bilen ve 21 yaşını geçmiş her bir ada sakinine seçme hakkı verilmişti.<ref>Alain Proust, Alain Mountain: Mauritius. Faszination Ferne Länder. New Holland Yayınevi 1995, Sayfa 19</ref> Bu gelişme adada kiadadaki güç dengelerini değiştirerek çoğunluğu oluşturan Hintlerin seçimlerde çoğunluğu ele almasına neden olmuş, söz konusu yılda gerçekleştirilen seçimlerde de yeni kurulan parlamentoya çok sayıda Hindistan kökenli Mauritiuslu seçilmiştir. Bu seçimler ile Avrupa kökenli Mauritiuslular ilk defa iktidardan uzaklaştırılmış ve çoğunluğu kaybetmişlerdir. 1959 seçimlerinden itibaren bağımsızlık yüksek sesle ifade edilmeye başlanmış, 1961 yılında koloni sahibi Britanya'nın özerklik hatta bölgenin bağımsızlığını dile getirmesi ile daha da fazla kişi bu yönde taleplerde bulunmuştur. 1967 yılında yapılan seçimleri Avrupa kökenlilere karşı kazanan Hint kökenli Mauritiuslar 150 yıllık Britanya hakimiyetine son vererek 12 Mart 1968 tarihinde bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Bu bağımsızlık neticesinde Britanya İmparatorluğu'ndan ayrılan Mauritius [[İngiliz Milletler Topluluğu]]'na dahil olmuş, ülkenin ilk başbaşkanı olarak da Sir Seewoosagur Ramgoolam seçilmiştir. Britanya'nın ülkenin bağımsızlığa bırakılması konusunda tek şart olan ve o ana kadar Mauritius'un bir parçası olan [[Chagos]] adalarının hakimiyetinin kendilerine bırakılması isteği kabul edilmiş, bu adada daha sonra Britanya tarafından ABD'ye kiralanmıştır. Bu adada yaşayanlarda yıllar içerisinde Mauritius ve Seyşeller'e göç etmeleri konusunda zorlanmış ve ada üzerinde askeri ve gizli deneyler gerçekleştirilmiştir. Günümüzde konu ile ilgili olarak Mauritius ve ABD arasında hala anlaşmazlıklar yaşanabilmektedir.<ref>Walter Schicho: Handbuch Afrika. In drei Bänden. Band 1: Zentralafrika, Südliches Afrika und die Staaten im Indischen Ozean. Brandes & Apsel Yayınevi, Frankfurt am Main 2001, Sayfa 43</ref>
 
Ülkenin bağımsızlığına kavuşması ile ülkenin yönetimi İngiliz Milletler Topluluğu'na bağlı olarak Birleşik Krallık kraliçesi [[II. Elizabeth]] tarafından gerçekleştirilmiş, 1990 yılında ülkede cumhuriyet ilan edilmesi ile ilgili çalışmalar gerçekleştirilmiş, bu çalışmalar muhalefet partilerinin kabul etmemesi neticesinde sonuçlandırılamamıştır.
 
==== Mauritius Cumhuriyeti ====
12 Mart 1992 yılında yeni anayasanın kabul edilmesi ile birlikte bağımsız parlamenter sistem ile yönetilen bir cumhuriyet olarak İngiliz Milletler Topluluğu'nda yerini almış ve ülkenin resmi ismi de Mauritius Cumhuriyeti olarak onaylanmıştır. Bu onay neticesinde resmi olarak ülkenin en tepesinde kitepesindeki isim olan II. Elizabeth'te bulunan yetkiler önce genel vali [[Veerasamy Ringadoo]] geçmiş, bu görev geçişi ile Ringadoo ülkenin ilk cumhurbaşkanı olmuş, bu görevi de daha sonra da yapılan ilk seçimlerde yeni seçilen cumhurbaşkanı [[Cassam Uteem]]'e devretmiştir.
 
{{Ayrıca bakınız|Mauritius cumhurbaşkanları listesi}}
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Mauritius" sayfasından alınmıştır