Feyzullah Efendi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
dz. |
düzeltme AWB ile |
||
32. satır:
}}
'''Mehmed Feyzullah Efendi''', (d. [[1639]], [[Erzurum]] - ö. [[1703]], [[Edirne]]) [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]] [[şeyhülislam]]ı, kazasker, müderris, şehzade hocası, padişah danışmanı.
== Hayatı ==
48. satır:
7 Kasım 1686’da nakîbüleşraf oldu. [[IV. Mehmed]]’in hal’i ve II. Süleyman’ın tahta çıkışından hemen sonra 14 Şubat 1688'de [[Debbağzade Mehmet Efendi]]'nin azli üzerine şeyhülislam oldu. Fakat o yıl Balkan cephesinden dönen kapıkulu askeri belirli zorba elebaşılar altında isyan edip padişahın tahttan indirilmesini istediler. Bu kapıkulu askeri isyanını bastırmak için saraydan "Sançağ-ı şerif" çıkarıldı ve çok geçmeden bu isyan bastırıldı. Fakat bu bastırma hareketine başlamak için Saraya çağrırlan Şeyhülislam olan Feyzullah Efendi saraya gitmedi. Bu nedenle onun zorbalarla fikir birliğinde olduğu kabul edilerek Şeyhülislam görevinden azledildi. İsyan bastırılmasından sonra Feyzullah Efendi Saraya gitti; isyancılar tarafından öldürülmüş olan [[Sıvayus Paşa]]'dan öldürülmeden aldığı mühr-ü humayunu padişaha getirip verdi ve yapılan Divan toplantısından azlinden haberdar olmamısş gibi şeyhülislam mevkinde oturdu. Fakat çağrıldığı zaman saraya gelmediği ve tahttan indirilmiş İV. Mehmat taraftarı olduğu düşünülerek azlinden sonra memleketine sürgüne gönderilme kararı alındı. Nisan 1688'de tek başına sandalla Kuzguncuk'a geçirildi ve oradan kendisine arpalık olarak verilen Erzurum'a gönderildi.<ref name="uzunçarsılı"/>
Feyzullah Efendi'nin kariyerinin en parlak dönemi eski öğrencisi olan II. Mustafa'nın tahta çıkmasıyla başladı. [[II. Mustafa]] devleti İstanbul yerine Edirne'den yönetmeyi tercih etti. Feyzullah Efendi'yi Erzurum'dan çağırtarak tekrar şeyhülislam yaptı. Zamanla Feyzullah Efendi [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'nin en güçlü devlet adamı haline geldi. Padişah devlet işlerinin büyük bir bölümünü ona bıraktı. II. Mustafa'nın emri ile o dönem sadrazamları, [[Rami Mehmed Paşa]] ve [[Daltaban Mustafa Paşa]], onun sözüyle hareket etmeye mecbur edildi.<ref name="uzunçarsılı"/>
Feyzullah Efendi kendine bağlı olanlara bol bol gelir getiren arpalık malikaneler, memuriyet, rütbeler aldi. Örneğin büyük oğlu Fethullah Efendi'ye [[Hama]] ve [[Humus, Suriye|Humus]]'da yerleştirilen Türkmen aşiretlerinin asarlarını, [[Siverek]] ve [[Samsat]] mukattasını ve [[Birgii]], [[İzmir]] mükttaasını malikane olarak verdirtmişti. Bu oğlunu daha 25 yaşında iken [[Selanik]] kadısı ve kısa nüddet sonra da "Rumeli Kazaskeri" tayin ettirmişti. Hatta Osmanlı tarihinde ilk defa olmak üzere oğlu Fethullah Efendi’nin kendinden sonra şeyhülislâm olması hususunda padişahdan bir ferman bile almıştı. Ortanca oğlu Mustafa Efendi'yi iki yılda medreseyi devrettirdi. Sonra da ona Selanik Kadılığı, Anadolu Kazaskeri payesi ile [[Mekke]] kadılığı ve sonunda bilfiil Anadolu Kazaskerliği görevi verdi. Üçüncü oğlunu Anadolu Kazaskeri payesiyle Bursa kadısı ve 13 yaşında olan dördüncü oğlu İbrahim Efendi'yi Rumeli Kazaskeri payesiyle [[Larissa|Yenişehir]] kadısı tayin ettirmişti. Kendisine bağlı olanlardan 50-60 kadarına Erzurum, [[Şam]], [[Halep]] ve diger yerlerin mukata gelirini malikane olarak tahsis ettirmişti.<ref name="uzunçarsılı"/>
| |||