Basiliscus: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme |
|||
8. satır:
| hüküm_süresi = 9 Ocak 475 – Ağustos 476
| taç_giymesi =
| önce_gelen = [[Zeno (imparator)|Zeno]]
| sonra_gelen = [[Zeno (imparator)|Zeno]]
| veliaht =
| eşi = [[Zenonis]]
29. satır:
'''Basiliscus''' ([[Latince]]: ''Flavius Basiliscus'') (ö. [[476]]/[[477]]) Yönetimi [[9 Ocak]] [[475]] - Ağustos [[476]] aralığında [[Leo hanedanı]]'na bağlı [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] imparatoru idi.
İmparator [[Zeno (imparator)|Zeno]]'nun bir isyan sonucu zorla Konstantinopolis'i terk etmesi nedeniyle imparator olmuştur. Yönetimi çok kısa olmuştur: 9 Ocak 475 - Ağustos 476 aralığında. Basiliscus [[I. Leo (imparator)|I. Leo]]'nun karısı imparatoriçe [[Aelia Verina]]'nın erkek kardeşiydi.
475'de, [[I. Leo (imparator)|I. Leo]]'yu takip eden ''barbar'' asıllı imparator [[Zeno]]'nun halk tarafından tutulmamasını istismar ederek ve Verina tarafından organize edilen bir entrika ile Zeno'un Konstantinopolis'den kaçması nedeniyle, Basiliscus Doğu Roma imparatorluk tahtına geçmeyi başardı. Fakat kısa imparatorluk yönetimi doneminde Basiliscus, Konstantinopolis halkının ve kilisenin önemli temel desteğini yanlış dinsel politikası nedeniyle kaybetti. Basiliscus halkın çoğunluğunun kabul ettiği Chalcedon Ekomenik Konseyi prensiplerinin aksi olan ''Miyafizist'' doktirini (yani İsa'nin tek kişi olup hiç ayrım olmadan, hiç karmaşıklık olmadan ve hiçbir değişme olmadan hem ilahiliğini hem insanlığını tek bir ''tabiat'' (''fizis'') içinde birleştirdiğini) yaymaya çalışmıştı. Ayni zamanda halk Basiliscus'un, imparatorluk sarayındaki önemli mevkilere sadece kendini tutan kişileri yerleştirmesi, politikasından da hoşnutsuzluk duymaktaydı. Böylece Zeno imparatorluk tahtını tekrar geri almak için çalıştığında, şehre hiçbir direnç bulmadan zaferle girdi. İkinci defa imparator olan Zeno, Basiliscus'u ve ailesini yakalatıp öldürttü.
36. satır:
== Aslı ve imparatorluktan önceki görevleri ==
Basiliscus olasılıkla [[Balkanlar]] asıllıdır. Basiliscus, [[I. Leo (imparator)|I. Leo]]'nun karısı olan [[Aelia Verina]]'nın erkek kardeşi idi. Tarihçi ''Antakyalı Ionnais''{{'}}den elde kalan bir yazı parçasına göre Heruli kabile reisi olan [[Odoacer]] ve Basiliscus'un yeğeni [[Hermatius]] kardeştiler ve bundan Basiliscus'un Heruli kabile reisi olan Odoaker'in amcası olduğu çıkarılmaktadır. Birçok tarihçi bu yorumu kabul etmemektedir ve hiçbir kaynak Basiliscus'un yabancı asıllı olduğunu bildirmektedir. Basiliscus'un Zenonis adlı bir eşi ve en az bir oğlu (Marcus) olduğu bilinir.
Basiliscus'un askeri kariyeri [[I. Leo (imparator)|I. Leo]] altında başlamıştır. İmparator kayın-biraderi Basiliscus'a [[Trakya]] için ''düks'' yani başkomutan unvanı vermiştir. [[463]]'te Basiliscus ordu komutanı olarak bu bölgedeki Bulgarlar üzerine başarılı bir askerî sefer düzenlemiştir. [[464]]'te Trakya için [[Magister militum]] görevini Rusticius'dan devralmış ve bu görevde [[Gotlar]] ve [[Hunlar]]'a karşı da bazı başarılar kazanmıştır. Bu nedenle İmparator Leo'nun gözünde Basiliscus'un değeri artmıştır. Basiliscus'un askerî ve siyasi kariyerlerinde ilerlemesi, kızkardeşi Varina'nin imparator olan kocasına nüfuzu dolayısıyla, çok hızlı olmuştur ; ve 485de [[konsül]]lük görevini yüklenmiş ve belki de ''particus'' sınıfı içine atanmıştır. Fakat bazı tarihçiler ancak 471/472'de, sarayda bulunan güçlü Cermen etkilerini elimine etmesinde Leo'ya yardımda bulunması nedeni ile ''particus'' sınıfına geçirilip '[[konsül]]lük görevi verildiğini iddia etmektedirler.
== Vandallara karşı felakete dönen sefer ==
[[Dosya:Cap Bon NASA.jpg|thumb|200px|Modern [[Tunus]]da bulunan [[Cap Bon]] Basiliscus komutasındaki Bizans filosunun [[Vandal]]ların başkenti olan [[Kartaca]]'ya karşı olan seferinde karaya çıktığı mevkidir.]]
468'de I. Leo [[Kartaca]]'da başkentleri olan Vandallar üzerine bir sefer hazırlamış ve Basiliscus'u bu sefere komutan tayin etmiştir. [[Vandal]] kırallığını istila etmek niyetiyle yapılan bu sefer Akdeniz tarihinde yazılı kayıtlara geçen en büyük askerî sefer olarak bilinmektedir. Bu sefer 10.000 gemiye binirilmiş 100.000 askeri kapsayan bir birleşik deniz-kara harekati olarak planlanmıştı. Bu büyük harekatın nedeni Vandal Kralı [[Genseric]]'i, 455'de eski [[Batı Roma İmparatorluğu]] başkenti olan [[Roma'nın Yağmalanması (455)|Roma'yı talan etmesi]] ve eski İmparator [[III. Valentinianus]]'un dul karısı olan İmparatoriçe [[Licinia Eudoxia]]'yı ve kızları Eudocia'yı rehine olarak alması dolayısıyla cezalandırmaktı. Bu seferin planı Doğu İmparatoru I. Leo, Batı İmparatoru [[Anthemius]] ve Roma Eyaleti olan [[İllyricum]]'da ozerk olarak hukum suren General [[Marcellinus]] tarafından birlikte hazırlanmıştı. Sefer üç koldan hareket öngörmekteydi: Basiliscus dogrudan dogruya gemilerle ordusunu [[Kartaca]]'ya götürecekti; Marcellinus ikinci bir orduyla [[Sardinya]]'ya hücum edip o adayı zapedecek ve Eddessa (Urfa)lı [[Heracklius]]'da üçüncü bir ordu ile Kartaca'nın doğusunda eski Libya sahiline karaya çıkıp Kartaca'ya ilerliyecekti.
Satır 57 ⟶ 55:
471 ve 472 yıllarında Bassilicus [[Alan]] asıllı ''Magister militum'' rütbeli [[Aspar]]'ın öldürülmesi olayında yardım sağlayarak I. Leo'nun sarayda olan Cermen nüfuzunu ortadan kaldırmasına destek sağladı. Aspar'ın ölümü [[Trakya]]'da [[Ostrogot]] asıllı Trakyalı olan [[Theodorik Strabo]] liderliğinde bir isyanın çıkmasına neden oldu. Basilicus bu isyanı bastırmak uzere o bölgeye gönderildi ve yeğeni olan [[Armatus]] yardımıyla bu görevde başarı sağladı. Bundan dolayı 474 yılında ''caput senatus'' (Senatörler arasında birinci rütbeli) unvanı verildi.
I. Leo
Konstantinopolis halkından büyük bir güruh her ne sekilde olursa olsun Zeno'dan intikam almak niyetinde idi; ve şehirde oturup Zeno ile ayrılıp kaçmayan İsauryalılar bu güruhun hedefi oldu ve halk haklı haksız bunlari arayıp hemen hemen hepsini öldürdüler. Yeni imparator bu katliama engel olacak hiçbir harekette ve sözde bulunmadı.
Satır 84 ⟶ 82:
== İmparatorluktan düşmesi ve ölümü ==
[[Dosya:Tremissis-Zeno-RIC 0914.jpg|thumb|300px|İmparator [[Zeno]] tarafından bastırılan sikke]].
İmparator olmasından hemen sonra Basilicus, General Illus ve kardesi Trokundus'u bir ordu ile İsaurya'ya kaçıp bir korumalı kalede bir İsauryali kabile reisi hayatı yaşayan eski imparator [[Zeno (imparator)|Zeno]] üzerine göndermişti. İsaurya'da yaptığı harekatta İllus, Zeno'nun kardeşi Longinus'u esir olarak eline geçirmişti. Fakat Basiliscus bu iki generala yaptığı vaadleri tutmadı. Ayrıca Konstantinopolis'den gelen haberlere göre halkın vergileri artıran, memurlukları satan, yahut kayırdığı kişileri geçiren ve Monofizit'leri ve onlarin doktirinlerini savunan bir imparator yerine, ''barbar'' asıllı bir imparatoru tercih edeceğini bildirilmekteydi. Böylece İllus taraf değiştirerek Zeno'ya imparatorluğu geri alma için yaptığı askeri çabalarinda destek vermeye başladı.
|