Rus İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
k Düzen
1. satır:
{{diğer anlamı|Rusya (anlam ayrımı)}}
{{Eski ülke bilgi kutusu
|kendi_dilindeki_adı = {{dil-ru|Россійская Имперія<br />Российская Империя}}
Satır 5 ⟶ 4:
|yaygın_adı =
|statü =
|yönetim_biçimi = [[Mutlak monarşi]]<br /> <small>(1721 - 1905)</small> <br> [[Anayasal monarşi]]<br /> <small>(1905 - 1917)</small>
|kuruluş_yılı = 1721
|yıkılış_yılı = 1917
Satır 100 ⟶ 99:
'''Rus İmparatorluğu''' ([[Rus imla reformları|Reform öncesi Rusça]]: Россійская Имперія, [[Rusça|Modern Rusça]] Российская империя; ''Rossiyskaya İmperiya''), 1721 yılında kurulup [[Rus Devrimi (1917)|1917'deki Rus Devrimi]]'ne kadar var olmuş [[imparatorluk]]tur. [[Rus Çarlığı]]'nın ardılı olmuş olan Rus İmparatorluğu, 20. yüzyılda [[Sovyetler Birliği]] olarak bir "[[süper güç]]" haline gelecek olan [[Rusya]]'nın çerçevesini oluşturmuştur. Dünya tarihindeki en geniş imparatorluklardan biri olmuş olan Rus İmparatorluğu, [[Britanya İmparatorluğu|Britanya]] ve [[Moğol İmparatorluğu|Moğol]] imparatorluklarının ardından en geniş sınırlara ulaşmış tarihteki üçüncü ülkedir.
 
1866'da toprakları kuzeyden [[Kuzey Buz Denizi]]'yle, güneyden [[Karadeniz]]'le, doğuda [[Alaska]]'yla, batıda [[Baltık Denizi]]'yle çevrelenmişti. [[Avrupa]]'daki son [[mutlak monarşi]]lerden biridir. [[20. yüzyıl]]ınyüzyılın başlarında [[Britanya İmparatorluğu]]'nun ardından dünyanın en geniş ikinci imparatorluğu durumunda olan Rus İmparatorluğu, 1914 yılında [[I. Dünya Savaşı]] patlak verdiğinde, 5 milyon kişiden oluşan ordusu ile [[Avrupa]]'nın beş büyük gücünden biri konumundaydı. Avrupa'nın en büyük askeri güçlerinden biri olmasına karşın savaşın halk üzerinde yol açtığı yıkımın ve İngilizlerin [[Çanakkale Cephesi]]'ni kaybetmesi nedeniyle müttefiklerinden yardım almamasının sonucu olarak 1917 yılında meydana gelen [[Rus Devrimi (1917)|Rus Devrimi]]'yle tarihe karıştı. Yerine önce [[Rusya Geçici Hükümeti]] ardından [[Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti]] kuruldu.
Çar [[I. Petro (Rusya)|I. Petro]]'nun 1721 yılında bütün Rusların imparatoru (''imperator'') unvanını almış olmasına rağmen Rusya'nın imparatorluk olarak tanımlanmasını [[III. İvan]]'ın [[Novgorod]]'u fethi veya [[IV. İvan]]'ın [[Kazan, Tataristan|Kazan]]'ı fethine kadar götüren görüşler de vardır. Başka bir bakış açısına göre de 1546'de IV. İvan'ın tahta çıkmasından sonra kullanılmaya başlanan ''Çarlık'' teriminin zaten o dönem içim imparatorluk terimine karşılık geldiği ve çarlık terimi yerine kullanılmaya başlanan imparatorluk'un çarlık kelimesinin yalnızca latinleştirilmiş eşanlamlısı olduğudur.
Satır 109 ⟶ 108:
Bu dönemde sarayda Avrupa giysileri giyilmeye başladı ve [[Kuzey Avrupa]] [[Protestan]] devletlerinde olduğu gibi, Kilise monarşinin denetimi altına alındı. Petro, reformlarında kararlı olduğunu göstermek için de halkın gözü önünde bazı soyluların sakallarını kesmekten çekinmedi.<ref name="ref704">''Rusya Geçmişini Arıyor...'', Focus, Mart 1998.</ref> [[Prusya Krallığı|Prusya]]'da [[II. Friedrich|Büyük Frederick]]'in yaptığı gibi, devlet ordunun ihtiyaçlarına göre yönetilmeye başlandı. [[Urallar]]'da bir silah endüstrisi kuruldu ve Rusya'nın "Batılılaştığının" bir simgesi olarak, başkent batıya, [[Sankt Peterburg]]'a alındı. İmparator I. Petro'nun [[Büyük Kuzey Savaşı]] (1700-21) sonunda [[Letonya]] ve [[Estonya]] gibi iki bölgeyi [[İsveç]]'ten almasıyla, Rus gücü [[Baltık]]'a tam anlamıyla yerleşti. I. Petro'nun öldüğü 1725 tarihine gelindiğinde, Rusya önemli bir Avrupa devleti olmuştu. İmparatoriçe [[II. Yekaterina]]'nın [[Osmanlılar]]a karşı giriştiği [[1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı|1768-1774]] ve [[1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı|1787-1792]] savaşları sonunda, Rusya [[Karadeniz]]'in kuzeyine yerleşti. Böylece 18. yüzyılın sonunda, Baltık'tan Karadeniz'e ve oradan da [[Pasifik Okyanusu]]'na kadar geniş [[Avrasya]] bölgesi üzerinde, 20. yüzyılın ikinci yarısının "süper gücü" Rusya'nın çerçevesi kurulmuş oldu.
 
===Petro Dönemidönemi===
{{Ana madde|I. Petro (Rusya)}}
[[Dosya:Peter der-Grosse 1838.jpg|thumb|200pik|Rusya Çarlığı'nın adını resmi olarak Rus İmparatorluğu'na çeviren ve kendini de imparator ilan eden Büyük Petro.]]