Nikeforices: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Yzkoc (mesaj | katkılar)
Yzkoc (mesaj | katkılar)
düzeltme
1. satır:
'''Nikeforitzes''' ({{dil-el|Νικηφορίτζης}}), Bizanslı etkili bir [[hadım]] bürokrattır.
 
Özellikle [[VII. MikhailMihail]] (1071–1078 arası hükümdar) dönemimde [[Bizans İmparatorluğu]]'nun gerçek yöneticisiydi. Gerçek adı '''NikeforosNikiforos''' olmasına rağmen saraya girdiğinde diğer akrabası ile karıştırılmaması için "Nikeforitzes" ("küçük NikeforosNikiforos") lakabını almıştır.<ref name="ODB">KazhdanKajdan (1991), p. 1475</ref><ref name="PBW">PBW, [http://www.pbw.kcl.ac.uk/pbw/apps/person.jsp?personKey=107950 Nikephoros 63]</ref> Yüksek vergiler, [[Konstantinopolis]]'e yapılan buğday sevkiyatının bozulması, [[Küçük Asya]]'nın ihmali sonucu Türk akınları ile karşı karşıya kalınması nedeniyle sevilmeyen birisi olmuştur. Bu durum 1077 yılında iki büyük isyana neden olmuştur. Sonucunda VII. MikhailMihail tahtan feragat etmiştir. Nikeforitzes ise yakalanmış ve işkence ile öldürülmüştür.
 
== Erken Dönem Hayatı ==
[[Boukellarion (thema)|Boukellarion Themasında]] doğmuştur ve [[IX. Konstantin]] (1042–1055 arası hükümdar) döneminde imparatorluk sekretaryasında çalışmaya başlamıştır. [[X. Konstantin]] (1059–1067 arası hükümdar) döneminde, imparatoriçe [[Eudokia Makrembolitissa]]'ya zina iftirası atması nedeniyle, saraydan çıkarılıp [[Antakya]]'ya vali olarak yollanmıştır. İmparatorun ölümünden sonra, imparatoriçe iktidar olunca tutuklanmıştır.<ref name="ODB"/><ref name="PBW"/><ref name="A121">Angold (1997), p. 121</ref> [[Romen Diyojen]] (1068–1071 arası hükümdar) serbest bırakılmış ve günümüz Yunanistan'ında bulunan iki [[thema]]'nın başına ''praetor'' ("sivil vali") olarak atanmıştır.<ref name="ODB"/><ref name="PBW"/> VII. MikhailMihail 1071 yılında iktidara geldiğinde, Nikeforitzes, yönetim yeteneklerine değer veren imparatorun amcası ''[[Kayser|Caesar]]'' [[İoannis Dukas (Sezar)|İoannis Dukas]] tarafından geri çağrıldı. [[Konstantinopolis]]'e geri döndü ve ''[[Logothetis tu dromu]]'' olarak atandı. Sonra gücü ve etkinliği hızlı bir şekilde arttı. Güçlü [[Mihail Psellos]] ile beraber diğer bakanları kenara itmiş, en sonunda 1073 sonbaharında, ''Sezar''{{'}}ın da hükümete aktif katılımından el çektirip emlaklarında emekliliğe zorlamıştır.<ref name="ODB"/><ref name="PBW"/><ref name="A121"/>
 
== Fiili Hükümdarlığı ==
[[Dosya:NomismaMikaelVIIDoukas.jpg|thumb|right|200px|VII. MikhailMihail tarafından bastırılan 'Nomisma' altın sikkesi]]
İmparatorluğun fiili hükümdarı olarak, Nikeforitzes devleti yeniden organize ederek eski gücünü tesis etmek ve merkezi kontrolü yeniden kurmayı denedi. İlk önceliği hazineyi beslemekti. Bunu sağlamak için ağır vergiler koydu. Bu hem taşrada hem de Konstantinopolis'te huzursuzluğa neden oldu. Ayrıca devlet tekeli yaratarak, daha iyi vergi toplamak ve piyasayı düzenlemek için Konstantinopolis'in hububat tedariği için [[Tekirdağ|Rhaidestos]]'te ''phoundax'' ("merkezi depo") kurdu. Nikeforitzes'e düşman bir kaynak olan [[Mikhael Attaleiates]]'e göre, onun bu politikası tahıl sıkıntısına ve fiyatların artmasına neden olmuştur. 1076/1077 kışında, Konstantinopolis kıtlık çekmiştir.<ref name="ODB"/><ref name="PBW"/><ref>Angold (1997), p. 122</ref><ref>Stephenson (2000), pp. 99–100</ref>
 
Aynı zamanda, Tuna boyunda Paristrion eyaletinde yaşayan halk ve [[Peçenekler]] arasında isyan çıktı. Bunun sebebi, Nikeforitzes'in yıllık ödeneklerini kesmesiydi. İsyanı bastırması için yollanan Nestor, isyancılara katıldı. Asında isyancılar tek bir şey istiyordu, Nikeforitzes'ın görevden alınması. İsyancılar [[Tekirdağ|Rhaidestos]] alıp, tahıl ambarını yaktılar. VII. Mikail kaçamak cevap verdi, Nestor ve Peçenek müttefikleri kuzeye Paristrion'a çekildiler. Bu bölge takip eden 20 yıl boyunca, imparatorluğun etkin denetiminden çıkmıştır.<ref>Angold (1997), pp. 121–122</ref><ref>Stephenson (2000), pp. 98, 100</ref>
 
Nikephoritzes, ayrıca orduda reforma gitmiştir. Yönetiminde ordunun durumu çok kötüydü. [[Sırplar]]ın atakları, [[Konstantin Bodin]]'in liderliğinde [[Bulgarlar]]ın isyanı yanında [[Küçük Asya]]'da [[Roussel de Bailleul]]'un isyanı ve [[Malazgirt Meydan Muharebesi]] sonrası sürekli artan Türk saldırılarına yeterli cevap veremedi.<ref name="ODB"/><ref name="PBW"/><ref>Angold (1997), pp. 117–121, 123</ref> İnkâr edilemez şekilde, yönetimde yetenekli olmasına rağmen, finansal ölçüleri ve merkezileztirme eğilimleri geri tepmiştir. "Her konuda mükemmel bir adamdır, anlayışlı, bir ''eunuch'' olmasına rağmen hem askeriye hem de idari konularda tecrübeli, kibar, çok akıllı ve anlam ve konuşmada yeteneklidir" diye yazan [[Kekaumenos]] hariç, diğer kaynaklar onun aç gözlü ve yolsuzlukları ile ilgili hikâyelerini anlatır. Bu kaynaklar, özellikle idaresi altındaki [[Bakırköy|Hebdomon]]'da bulunan manastırda topladığı kişisel servetine odaklanırlar.<ref name="ODB"/><ref name="PBW"/><ref>Angold (1997), pp. 121–123</ref> Değişik metroplitler ile başkentteki loncaların desteği ile muhalefet, Antakya'da görev yaptığı zamanlardan düşmanı Antakya Patriği Aemilian etrafında toplanmıştır. Ayrıca, 1077 yazında, [[Nikeforos Bryennios (yaşlı)|Nikeforos Bryennios]] Balkanlarda, [[NikeforosIII. Nikiforos|Nikiforos Botaneiates]] ise Küçük Asya'da VII. MikhailMihail'e karşı isyan ettiler. Bryennios, ele geçirmek üzere Konstantinopolis'e yürüdü, ancak birliklerinin banliyöleri yağmalaması üzerine geri çekildi. Nikeforitzes'e muhalih bir grup metropolit [[Aya Sofya]]'da 7 Ocak 1078 tarihinde toplanıp Botaneiates'i imparator ilan ettiler. Nikeforitzes'in cevabı, onları zora katedralden çıkarmak oldu. Bu eylem yüzünden Konstantinopolis Patriği tarafından [[aforoz]] edildi. Nikeforitzes, [[I. Aleksios Komnenos|Aleksios Komnenos]]'u muhalefeti bastırması için yüksek komutan atadı fakat VII. MikhailMihail, Botaneiates lehinde 31 Mart tarihinde tahtan feragat etti.<ref>Angold (1997), pp. 123–124</ref>
 
Nikephoritzes, Roussel de Bailleul'in kamp kurduğu [[Karadeniz Ereğli, Zonguldak|Heraclea Pontica]]'ya kaçtı. Fakat Roussel onu tutuklayıp yeni imparatora teslim etti. ''Megas hetaireiarches'' Romanos Straboromanos tarafından acımasız işkencelere uğrayacağı önce [[Kınalıada|Prote]] sonra [[Sivriada|Oxeia]]'da sürgüne gönderildi. Bu işkencelerin sonunda ölmüştür.<ref name="PBW"/><ref>KazhdanKajdan (1991), pp. 1475, 1815</ref><ref>Angold (1997), p. 124</ref>
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Nikeforices" sayfasından alınmıştır