Leonid Brejnev: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme, yazış şekli: kollektif → kolektif AWB ile
Konu hakkında Rusça siteden tercüme edilerek bilgi verildi.
35. satır:
{{Kiev 1500. yıl anma}}
}}
'''Leonid İlyiç Brejnev''' ([[Rusça]]: Леонид Ильич Брежнев), (d. [[19 Aralık]] [[1906]], [[Dniprodzerzhynsk|Kamenskoye]], [[Rusya İmparatorluğu|Çarlık Rusyası]] (bugün [[Dnyeprodzerjinsk]], [[Ukrayna]]) - ö. [[10 Kasım]] [[1982]], [[Moskova]]) ,[[Sovyet Sosyalist CumhuriyetlerSovyetler Birliği|Sovyet]]) - [[Ruslar|Rus]] devlet adamı]];. 1964'ten-1982 ölümüneyılları arasında kadar [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri]] olarak SSCB'yi yöneten lider.
 
==Yaşamı==
===Gençliği ve Kariyeri===
Leonid İliç Brejnev bir işçi olan İlya Brejnev (1874-1930) ile Natalya Brejneva (1886-1975)'nın oğlu olarak Ukrayna'nın Dnyeprodzerjinsk bölgesinde doğdu. Babası İlya Brejnev metalurji fabrikasında işçi olarak çalışmaktaydı.
Bir maden işçisinin oğlu olan Brejnev 1923'te [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi]]'nin (SBKP) Genç Komünistler Birliği'ne ([[Komsomol]]) girdi. 1927'de Kursk Ziraat Enstitüsü'nü bitirdikten sonra bir süre tarım müfettişliği yaptı ve tarım üretimini örgütlemek üzere Urallar'a gönderildi (1927-30). 1931-1935 yılları arasında Dnyepropetrovsk Metalurji Enstitüsü'nde eğitim gördü. Aynı kentte mühendis ve teknik okul müdürü olarak çalıştı. Bu arada 1931'de üye olduğu SBKP'nin yerel örgütünde çeşitli görevlerde bulundu. [[Stalin]] yönetimi altında yıldızı hızla parladı ve 1938'de partide sürekli kadroya alındı. 1939'da ise Komünist Parti Dnyepropetrovsk bölge sekreterliğine yükseldi.
 
Brejnev 1923'te [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi]]'nin (SBKP) Genç Komünistler Birliği'ne ([[Komsomol]]) girdi. 1927'de Kursk Ziraat ve Teknik Enstitüsü'nü bitirdikten sonra bir süre tarım müfettişliği yaptı ve tarım üretimini örgütlemek üzere Urallar'a gönderildi (1927-30). 1927'de Viktorya Denisova ile evlendi.
 
Bir maden işçisinin oğlu olan Brejnev 1923'te [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi]]'nin (SBKP) Genç Komünistler Birliği'ne ([[Komsomol]]) girdi. 1927'de Kursk Ziraat Enstitüsü'nü bitirdikten sonra bir süre tarım müfettişliği yaptı ve tarım üretimini örgütlemek üzere Urallar'a gönderildi (1927-30). 1931-1935 yılları arasında Dnyepropetrovsk Metalurji Enstitüsü'nde eğitim gördü. Aynı kentte mühendis ve teknik okul müdürü olarak çalıştı. Bu arada 1931'de üye olduğu SBKP'nin yerel örgütünde çeşitli görevlerde bulundu. [[Stalin]] yönetimi altında yıldızı hızla parladı ve 1938'de partide sürekli kadroya alındı. 1939'da ise Komünist Parti Dnyepropetrovsk bölge sekreterliğine yükseldi.
 
=== Büyük Anayurt Savaşı (1941-45) ===
Satır 46 ⟶ 50:
 
===Savaş Sonrası===
Savaştan sonra Ukrayna'daki çeşitli bölge parti komitelerinin başkanlığını yürüttü. Ukrayna'nın Zaparojya ve Dinyeper bölgelerinde savaşta zarar görmüş işletmelerin onarılması ve yeniden üretime açılması çalışmalarından sorumlu oldu. Bu çalışmalarda gösterdiği başarılarından dolayı 7 Aralık 1947'de Lenin Nişanı ile ödüllendirildi.

Dinyeper Lenin Hidroelektrik Santralı ve [[Zaporoj]]'daki çelik tesislerinin kuruluşunda görev aldı. 1950'de [[Moldavya Komünist Partisi]] Merkez Komitesi birinci sekreterliğine getirildi. Ardından 1952'de bizzat Stalin'in önerisiyle SBKP'nin XIX. Kongre'sinde Merkez Komitesi üyeliğine, Merkez Komitesi'nin ilk toplantısında da Merkez Komitesi sekreterliği ve Merkez Komitesi Prezidyumu'nun aday üyeliğine seçildi.
 
Stalin'in Mart 1953'te ölmesi üzerine, Merkez Komite'deki bütün görevlerinden çekilmek zorunda bırakıldı ve korgeneral rütbesiyle Savunma Bakanlığı siyaset dairesinin başkan yardımcılığına getirildi. Ama çok geçmeden [[Kazakistan Komünist Partisi]] ikinci genel sekreterliği görevine atanarak [[Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Kazakistan]]'a sürüldü (1954). Bu görevi sırasında parti içinde Kruşçev'i destekleyen kanatta yer aldı ve [[Nikita Kruşçev]]'in öncülük ettiği [[Bakir Topraklar Projesi|İşlenmemiş Toprakların Tarıma Açılması Kampanyası]]nın başarılı bir uygulayıcısı oldu. Böylece tarımsal üretimin artmasında etkili oldu. Kısa bir süre sonra Kazakistan Komünist Partisi birinci sekreterliğine yükseldi (1955).
 
SBKP'nin 1956'daki [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi 20. Kongresi|XX. Kongresi]]'nde yeniden eski görevleringörevlerine döndü ve Merkez Komitesi'ne seçildi. Ertesi yıl Kruşçev'i görevden uzaklaştırmayı amaçlayan Moskova hizbine karşı mücadelede gösterdiği bağlılık nedeniyle, Prezidyum asil üyeliğine getirildi. Ağır sanayi ve özellikle uzay araştırmaları alanlarında üstlendiği görevleri başarıyla yerine getirdiği için "sosyalist emek kahramanı" nişanı aldı. 7 Mayıs 1960'ta, [[Kliment Voroşilov]]'un yerine [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|SSCB]]'de devlet başkanlığına denk olan [[Sovyetler Birliği devlet başkanları listesi|Yüksek Sovyet Prezidyumu başkanlığı]]na getirildi. 15 Temmuz 1964'te bu görevinden istifa etti ve Merkez Komitesi ikinci sekreteri olarak Kruşçev'in yardımcılığını üstlendi. Ancak bir süre sonra [[SBKP]] Merkez Komitesi Başkanı [[Mikhail Suslov]]'un Kruşçev'e karşı başlattığı muhalefette yer aldı. Moskova hizbi olarak adlandırılan bu muhalefet Kruşçev'i istifaya zorladı ve 15 Ekim 1964'te Kruşçev'in yerine SBKP birinci sekreteri (1966'dan sonra genel sekreter) oldu.
 
===SBKP Genel Sekreterliği===
Brejnev, [[demokratik merkeziyetçilik]] politikasını ısrarla savunan parti ideoloğu [[Mikhail Suslov]]'un önerdiği biçimde önceleri kolektif liderlikte görev aldı. Bu yönetimde Leninist ilkelerin yeniden uygulanışıydı. Böylece Sovyetler Birliği'nde troyka yönetimi başlamış oldu. BaşbakanAncak başbakan [[Aleksi Kosigin]] ile "kolektif önderliği" kısa bir süre paylaşıktan sonra yönetimin en etkili kişisi olarak öne çıktı. Bununla birlikte, kolektif önderlik sistemi çerçevesinde, kapitalist ülkelerle diplomatik ilişkiler ve ekonomik kalkınma gibi birçok devlet işini Bakanlar Konseyi Başkanı Kosigin ile Yüksek Sovyet Prezidyum başkanı [[Nikolay V. Podgorni]]'ye bıraktı ve daha çok askeri işler ve dış politika sorunlarıyla ilgilendi.

Brejnev yönetimi Sovyet vatandaşlarının ekonomik refahının önemli ölçüde iyileştiği bir dönem olarak dikkat çekti. Kosigin'in ekonomik reformları toplumun temel ihtiyaçlarının karşılanmasında etkili oldu ve 1966-1970 yılları arasında uygulanan beş yıllık plan Sovyet tarihindeki en verimli sonuçların alınmasını sağladı. 1967 yılında tüm çalışanlar için haftalık tatil 2 güne çıkartıldı.

Eylül 1965'te, zaafiyet gösteren Doğu Bloku'na bir çeki düzen vermek amacıyla Varşova Paktı'nın daha iyi işleyecek bir duruma getirilmesini ve önemli işlerin ele alınması için "sürekli ve hazır bir mekanizma" kurulmasını istedi.<ref name="ref702">[[Oral Sander]], ''Siyasi Tarih 1918-1994'', [[İmge Kitabevi]], Kasım 2005. ISBN 975-533-005-4.</ref> 1966'da yapılan [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi 23. Kongresi|XXIII. Kongre]]'de [[Leninist]] ilkelere bağlılığını ilan etti. Bu arada ülkedeki ideolojik muhalefeti bastıracak önlemler aldı.
 
Daha önce 1961-64 arasında birçok yabancı ülkeye geziler yapan Brejnev, 1965'te de [[Arnavutluk]] dışındaki bütün [[Doğu Avrupa]] ülkelerini dolaşarak [[Doğu Bloku]] içindeki dayanışmayı güçlendirmeye çalıştı. 1968'de [[Alexander Dubček]] yönetimindeki [[Çekoslovakya]], sosyalist yönetim sistemini ve parti denetimini liberalleştirme girişiminde bulununca, [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|SSCB]] [[Varşova Paktı]] üyesi beş ülkeyle birlikte [[Varşova Paktı'nın Çekoslovakya'yı İşgali|Çekoslovakya'ya müdahale etti]]. Brejnev, bir Doğu Avrupa ülkesinde SSCB ya da öteki Varşova Paktı üyelerinin çıkarlarına zarar verecek gelişmeler karşısında askeri müdahale hakkının doğacağını savunarak işgal hareketini meşrulaştırmaya çalıştı. Bu görüş [[Batı dünyası|Batı]]'da [[Brejnev Doktrini]] olarak adlandırıldı.
Satır 59 ⟶ 69:
Brejnev 1970'lerde, yeni bir "barış içinde birlikte yaşama" politikası çerçevesinde Batı ve özellikle de [[Amerika Birleşik Devletleri]]'yle (ABD) gerginlikleri azaltmaya çalıştı. Uluslararası alanda [[Yumuşama (uluslararası politika)|yumuşama politikası]]nı (detant) savunarak, bu politikaya dünya uluslarının istedikleri sistemi özgür iradeleriyle seçebilmeleri ve devletlerin birbirlerinin içişlerine karışmamaları biçiminde tanımladı. [[Vietnam Savaşı|ABD'nin Vietnam müdahalesinin]] iki büyük devlet arasında bir çatışmaya varmasını engelledi. Ancak gerek Vietnam'a gerekse emperyalizme karşı bağımsızlık mücadelesinde bulunan diğer Güneydoğu Asya ve Afrika ülkelerine maddi ve manevi destekte bulunmaktan çekinmedi. 1971 yılında hem Avrupa'da oluşmaya başlayan yumuşama hem de ABD ile stratejik silah dengesi kavramını kabul etti.<ref name="ref702"/> [[Almanya Şansölyesi]] [[Willy Brandt]] ile, [[Alman Demokratik Cumhuriyeti]] ve [[Almanya Federal Cumhuriyeti]]'yle [[Polonya]]'nın sınırılarını tanıyan bir antlaşma imzaladı (1970). ABD Başkanları [[Richard Nixon]] ile SALT 1 (1972) ve [[Jimmy Carter]] ile SALT 2 (1979) olarak bilinen [[Stratejik Silahların Sınırlandırılması Görüşmeleri]]'nin yürütülmesinde ve 1975'te [[Helsinki]]'de [[Helsinki Nihai Senedi|Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı Nihai Senedi]]'nin imzalanmasında önemli rol oynadı.
 
Öte yandan dış tehditlere karşı Sovyet askeri gücünü çarpıcı bir biçimde artırıp modernleştirmeye çalıştı. Gelişmekte olan ülkelerdeki "ulusal kurtuluş Savaşları"nı destekleme politikası izledi. 1978'de Afganistan'da iktidara gelen sosyalist [[Babrak Karmal]] hükümetinin ABD tarafından silahlandırılan Taliban teröristlerince düşürülmeye çalışılması üzerine [[Sovyet-Afgan Savaşı|Afganistan'a askeri müdahalede]] (1979) bulundu. Ancak bu askeri müdahale Moskova'da Brejnev'e karşı ilk ciddi muhalefet hareketinin oluşmasına sebep oldu.
 
İç politikada rejimi yıkmaya çalışanlara müsamaha göstermedi. Tarımsal alanda üretimin artmasını sağlamakla birlikte hızla artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılamakta zorlandı. Ancak ağır sanayi üretimi ve genel olarak ekonomik kalkınma ile halkın gelir seviyesinin yükselmesinde gösterdiği başarı ile 18 yıllık iktidarı Sovyetler Birliği'nde bir istikrar dönemi olarak dikkat çekti.
Satır 67 ⟶ 77:
===Ölümü===
Daha önce birkaç kez [[kalp krizi]] geçiren ve 1982 kışından itibaren sağlık durumu daha da kötüye giden Brejnev, en son [[Bolşevik Devrimi]]'nin 65'inci yıldönümünde halkın karşısına çıktı. Brejnev, 10 Kasım 1982 tarihinde yerel saatle sabah 08:30'da geçirdiği bir kalp krizi nedeniyle yaşamını yitirdi. Brejnev'in ölüm haberi Komünist Parti Merkez Komitesi, Sovyet Yüksek Prezidyumu ve Sovyetler Birliği Bakanlar Kurulu'nun ortak bildirisi ile Sovyet halkına ve dünyaya 24 saat gecikmeli olarak Rusça ve İngilizce olarak duyuruldu.<ref>[http://gazetearsivi.milliyet.com.tr Brejnev'in ölümü bir gün sonra açıklandı], Milliyet 12/11/1982.</ref> Cenazesi 100 ülkeden devlet, hükümet başkanları veya dışişleri bakanının katıldığı bir törenle [[Kızıl Meydan]]'daki [[Lenin'in Mozolesi]]'nin arkasındaki nekropole defnedildi.
 
Rusya'da 2013 yılında yapılan bir kamuoyu yoklamasına göre Brejnev dönemi Rusya'da 20.yy'ın en istikrarlı ve müreffeh dönemi olarak kabul edilmiştir.<ref>[http://rt.com/politics/brezhnev-stalin-gorbachev-soviet-638/ Russians name Brezhnev best 20th-century leader, Gorbachev worst — RT Russian politics.]{{Ref-en}}</ref>
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Leonid_Brejnev" sayfasından alınmıştır