1956 Macaristan Ayaklanması: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
kDeğişiklik özeti yok
26. satır:
'''Macar Devrimi''', 1956 yılında [[Macaristan]]'daki [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]] destekli [[Stalinist]] hükümete karşı başlatılan halk hareketidir.
 
[[Moskova]]'ya bağlılığıyla tanınan ve 1952'de [[Macaristan İşçi Partisi]] sekreterliğinin yanı sıra başbakanlığı da üstlenen [[Mátyás Rákosi]], [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|SSCB]] lideri [[Josef Stalin|Stalin]]'in ölümünden kısa bir süre sonra Temmuz 1953'te bu görevini [[İmre NagiNagy]]'ye bıraktı. Siyasi baskıları yumuşatarak bazı ekonomik reformlara girişen [[İmre Nagi|Nagy]], [[Moskova]]'nın desteğini yitirince 1955 ilkbaharında görevden alınarak partiden atıldı. Rákosi eski konumunu elde ederek reformcu gelişmeyi durdurduysa da, Temmuz 1956'da bu kez bütün görevlerinden uzaklaştırıldı. [[Sovyet]] lideri [[Nikita Kruşçev]]'in bu tutumunun temelinde daha önce Rákosi'yle sürtüşen [[Yugoslavya]] lideri [[Tito]]'yla ilişkileri düzeltme amacı yatıyordu. Rákosi'nin yerini alan [[Ernő Gerő]] ilk iş olarak reformcu çizgiye ödün verilmeyeceğini açıkladı.
 
[[Dosya:Hungary 1956 memorial.jpg|230px|thumb|sol|1956 Macar Devrimi anıtı]]
 
Ama Nagy döneminde temelleri atılan adımlar, [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|SSCB]]'de [[Josef Stalin|Stalin]]'e karşı başlatılan kampanya ve [[Polonya]]'daki gelişmeler Macarlar arasında değişim isteğini güçlendirmiş bulunuyordu. 23 Ekim 1956'da [[Budapeşte]]'de öğrencilerin yetkililere bir dilekçe sunmak üzere düzenlediği yürüyüş halktan da geniş destek gördü. [[Ernő Gerő|Gerő]]'nün sert demeci üzerine polisin kalabalığa ateş açmasıyla barışçı gösteriler bir anda ayaklanmaya dönüştü. Ordu birliklerinin de ayaklanmacılara katılmasıyla halk silahlanmaya başladı. Ülkenin hemen her kentinde yerel konseyler ortaya çıktı. Köylüler kamulaştırılmış arazileri işgal etmeye girişti. Bürokrasi ve kolluk kuvvetleri hızla dağılmaya başladı. Yeniden iktidara gelen [[İmre Nagi|Nagy]]'nin üst üste verdiği ödünler, geçmişteki siyasi partilerin canlanarak neredeyse iktidara ortak olmasına yol açtı. Kilise de eski gücüne kavuştu.
 
[[Sovyet]] birliklerinin [[Macaristan]]'dan çekildiği sırada, Nagy 1 Kasım'da [[Varşova Paktı]]'ndan ayrılma kararını açıklayarak [[Birleşmiş Milletler]] aracılığıyla büyük devletlerin korumasını istedi. Bu gelişme üzerine takviye edilerek geri döndürülen [[Sovyet]] birlikleri [[Budapeşte]]'yi işgal etti; Nagy [[Yugoslavya]]'nın [[Budapeşte]]'deki büyükelçiliğine sığınırken, reformcu önderlerin çoğu tutuklandı. Bu sırada Nagy hükümetinde görev almış [[János Kádár]], ''karşıdevrim''in bastırılmasından sonra reformlara gidilmesini öngören bir programla yeni bir hükümet kurulduğunu açıkladı. Sovyet birliklerine karşı silahlı direniş bir gecede kırıldı. İşçilerin başlattığı genel grevin sona erdirilmesi ise birkaç haftayı aldı. Düzenin sağlanmasından sonra geniş çaplı tutuklamalara girişildi. Bu arada 150 bin kadar Macar yurt dışına kaçtı.