Ali Canip Yöntem: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
→‎Kaynakça: düzeltme AWB ile
düzeltme AWB ile
12. satır:
| meslek = Milletvekili{{,}}öğretmen{{,}}yazar
}}
'''Ali Canip Yöntem''', (d. [[1887]] [[İstanbul]]) - (ö. [[26 Ekim]] [[1967]]), [[Türkler|Türk]] şair, yazar , edebiyat tarihi araştırmacısı, siyasetçi.
 
[[Selanik Hukuk Mektebi]] mezunudur. İttihat ve Terakki Mektebi ve Ziraat Mekteb-i Âlisi Öğretmenliği, Çanakkale Sultânîsi Edebiyat ve Felsefe Öğretmenliği, İstanbul Gelenbevi Sultânîsi Öğretmenliği, Dâru’l-Muallimîni Âliye Öğretmenliği, Trabzon Sultânîsi Müdürlüğü, Giresun Maârif Müdürlüğü, Maârif Müfettişliği, Daru’l-Fünûn Edebiyat Şubesi Türk Edebiyat Tarihi Hocalığı, İstanbul Erkek Öğretmen Okulu, Kabataş Lisesi Öğretmenliği, İstanbul Kütüphaneleri Tasnif Heyeti Başkanlığı, Tarih Encümeni Üyeliği, Maârif Vekâleti Umûmî Müfettişliği, Bağçe, Kadın, Yeni Kalemler, Hayat
Mecmuası, Yeni Mecmua, Türkiyat Enstitüsü ve Yakın Tarihimiz Mecmuaları Yazarlığı, [[Türk Tarih Kurumu]] Üyeliği, [[İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi]] 17. yy. Türk Edebiyatı Profesörlüğü, Yazarlık, [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]] IV. Dönem (Ara Seçim), V. ve VI. Dönem Ordu, IX. Dönem Bursa Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve bir çocuk babasıdır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Cilt2/index.html | başlık = TBMM Albümü | erişimtarihi = 24 Ekim 2014 | yayımcı = tbmm.gov.tr | tarih = 29 Ekim 2012 | yazar = | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150407025654/http://www.tbmm.gov.tr:80/TBMM_Album/Cilt2/index.html | arşivtarihi = 7 Nisan 2015}}</ref>
 
Türk edebiyatının batılılaşma sürecindeki önemli edebiyat hareketlerine katılarak bu gelişmelerin de tanığı olmuş bir edebiyat adamıdır. [[Ömer Seyfettin]] ve [[Ziya Gökalp]] ile birlikte [[Yeni Lisan]] hareketinin kurulmasına öncülük etmiş; [[MilliMillî Edebiyat]] akımının teorisyenleri arasında yer almıştır<ref name=turkish/>. Şiirleri ve teorik yazılarıyla dilin sadeleşmesi, Türk şiirinin millileşmesi için çalışmıştır.
 
== Hayatı ==
25. satır:
İstanbul’da önce Üsküdar Gülfem Mektebi'nde, sonra Toptaşı Askeri Rüştiyesi'nde ve iki yıl da [[Selamsız, Üsküdar|Selamsız]]’daki Fransız okulunda öğrenim gördü.<ref name=akademi/> Babasının [[Selanik]]'e sürgün edilmesi<ref name=riza>[http://www.ege-edebiyat.org/docs/531.pdf Rıza Filizok, '''Ali Canip''', ''Ege-edebiyat.org Sitesi Erişim tarihi:07.01.2013'']</ref> üzerine öğrenimine Selanik Mülkiye İdadisi'nde devam etti. Bu okulda Cudi Efendi'den aldığı Türkçe ve edebiyat dersleri edebiyata ilgi duymasını sağladı<ref name=riza/>. Lise döneminde en çok okuduğu şair [[Muallim Naci]] idi. 1906’da idadinin son sınıfında iken imtihanla İstanbul Hukuk Mektebi'ne kaydoldu ancak daha sonra kaydını [[Selanik Hukuk Mektebi]]'ne aldırdı.
 
1908 yılında edebiyat dünyasına girdi; Bahçe, Aşiyan, Kadın mecmualarına şiirler ve makaleler yazmaya başladı. İstanbul’da kurulan [[Fecr-i Ati|Fecri Âti Topluluğu]]’nun daveti üzerine bu topluluğa katıldı ve Selanik muhabirliğini yaptı. 1910 yılından itibaren [[Hüsün ve Şiir]] mecmuasında şiirler, mensur şiirler ve başmakaleler neşretmeye başladı. [[Genç Kalemler]] dergisi adını alan dergide 1911’de başyazar oldu. Ömer Seyfettin ile birlikte [[Yeni Lisan]] adlı dil hareketinin ve [[MilliMillî Edebiyat]] akımının kuruluşuna öncülük etti. DÖnemin önemli edebiyatçılarından olan ve yeni lisan hareketine cephe alan [[Cenap Şahabettin]]'le ciddi bir tartışmaya girdi.
 
Selanik Hukuk Mektebi'nin son sınıfında okurken öğretmenliğe başladı; İttihâd ve Terakkî Mektebi ve Ziraat Mekteb-i Âlisi'nde dersler verdi. [[Balkan Savaşı]]'nın başlaması üzerine eğitimini yarıda bırakarak İstanbul’a döndü.
33. satır:
=== Millî Mücadele yılları ===
[[I. Dünya Savaşı]]'dan sonra [[İstanbul'un işgali]] üzerine Anadolu’ya geçerek [[Kurtuluş Savaşı|Millî Mücadele]]'ye katıldı. Millî Mücadele yıllarında [[Trabzon Fen Lisesi|Trabzon Sultânîsi]] müdürlüğü, Giresun Maârif Müdürlüğü yaptı. Giresun’da hastalanınca İstanbul'un kurtuluşundan sonra [[Mustafa Kemal]]'in “şahsi” emri ile İstanbul Maârif Umum Müfettişliği görevlerinde bulundu.<ref name=turkish/>
=== MilliMillî mücadele sonrası ===
1924’te Maarif Umum Müfettişiği'nden ayırlarak [[Kabataş Erkek Lisesi]] ve İstanbul Erkek Muallim Mektebi'nde öğretmenliğe geçti. 1926’da, İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde [[Yahya Kemal]]’den boşalan kürsüde vekaleten edebiyat dersleri verdi. Lise edebiyat programlarının düzenlenmesi için çeşitli çalışmalara katıldı. Yazdığı “''Edebiyat''” adlı ders kitabı, uzun yıllar liselerde okutuldu.<ref name=turkish/>
 
49. satır:
Edebiyata şiirle başlayan Ali Canip Bey, hece ölçüsüyle ve yalın bir dille yazdığı şiirlerini 1917-1918`de Yeni Mecmua`da yayımladı. Tek şiir kitabı [[Geçtiğim Yol]] (1918) adını taşır.
 
Şiirleriyle olduğu kadar Genç Kalemler dergisindeki teorik ve polemik yazıları ile MilliMillî Edebiyat’a hizmet etti.<ref name=turkish/> Bir süre sonra şiiri bıraksa da teorik yazılarını ömrünün sonuna kadar sürdürdü. Bağçe, Kadın, Yeni Kalemler, Hayat, Mecmuası, Yeni Mecmua, Türkiyat Enstitüsü ve Yakın Tarihimiz mecmuaları eserleriniyayımladığı yerlerdendir . Makalelerini [[MilliMillî Edebiyat Meselesi]] ve [[Cenap Beyle Münakaşalarım]] (1918) adlı kitapta toplamıştır.
 
[[Epope]] (1927, 1963) ile Ömer Seyfettin; Hayatı ve Eserleri (1935), diğer önemli iki kitabıdır.