|
}}
{{Rusya tarihi}}
'''Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti,''' '''(RSFSC)''' ([[Rusça]]:Росси́йская Сове́тская Федерати́вная Социалисти́ческая Респу́блика; ''Rossiyskaya sovetskaya federativnaya sotsialistiçeskaya respublika'') [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]]'nin nüfus ve yüzölçümü bakımından en büyük ve kurucu cumhuriyetidir.
Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 7 Kasım 1917'de [[Ekim Devrimi]] ile kuruldu. 30 Aralık 1922'de Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin, [[Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Belarus SSC]], [[Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Ukrayna SSC]], [[Orta Asya]] ve [[Kafkas cumhuriyetleri]]yle birleşmesiyle de [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği]] resmen kuruldu. [[12 Aralık]] [[1991]] tarihinde yerine kurulan [[Rusya Federasyonu]] yasal varisidir.
== Tarih ==
{{başlık-genişlet}}
[[1917]] tarihli [[Şubat Devrimi]] ile [[Rusya İmparatorluğu]] sona ermiştirerdi. Sovyet rejiminin kurulmasından sonra, işçiİşçi, köylü,Köylü ve askerAsker sovyetleriSovyetleri [[Ocak]] [[1918]]'de III. Tüm-Rusya Sovyetler Kongresi’nde, Rusya Sosyalist Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti-RSFSC (RFSSC)'nin (1917-19991991)olarak kurulduğunu ilan edildietti.
[[Ekim Devrimi|1917 Ekim Devrimi]]'nden sonra Temmuz 1918'de, Sovyet V. Kongresi, RSFSC’nin ilk anayasını onayladı. [[Rus İç Savaşı|İç Savaş]] yıllarında (1918-1922) ve sonrasında, RSFSC sınırlarında birtakım özerk cumhuriyetler kuruldu: Türkistan (1918), Başkır (1919), Tatar (1920), Karelya (1923), Dağıstan (1921) ve Yakut (1923). Aynı zamanda özerk bölgeler de kuruldu. 30 Aralık 1922'de, SSCB Sovyetleri I. Kongresi'nde [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği]]’nin kurulması karara bağlandı. Bu karara göre SSCB, ulusların kendi yazgılarını özgürce belirleme ilkesine dayanarak oluşturulmuş, "çok uluslu federal ve birleşmiş bir devlet"'ti. Yeni federasyon, İç Savaş’ın ardından yeniden kazanılan toprakları da içermekteydi: Türkistan, Batı Sibirya gibi. Ancak 1924’te Türkmenistan ve Özbekistan, RSFSC’den ayrılarak [[SSCB]]'yi oluşturan eşit cumhuriyetlerden olurken birçok yeni ulusal topluluk RSFSC içinde özerklik kazandı.
[[Ekim Devrimi|1917 Ekim Devrimi]]'nden sonra Temmuz 1918'de, Sovyet V. Kongresi, RSFSC’nin ilk anayasını onayladı. [[Rus İç Savaşı|İç Savaş]] yıllarında (1918-1922) ve sonrasında, RSFSC sınırlarında birtakım özerk cumhuriyetler kuruldu: Türkistan (1918), Başkır (1919), Tatar (1920), Karelya (1923), Dağıstan (1921) ve Yakut (1923). Aynı zamanda özerk bölgeler de kuruldu. 30 Aralık 1922'de, SSCB Sovyetleri I. Kongresi'nde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin kurulması karara bağlandı. Bu karara göre SSCB, ulusların kendi yazgılarını özgürce belirleme ilkesine dayanarak oluşturulmuş, "çokuluslu federal ve birleşmiş bir devlet"'ti. Yeni federasyon, İç Savaş’ın ardından yeniden kazanılan toprakları da içermekteydi: Türkistan, Batı Sibirya gibi. Ancak 1924’de Türkmenistan ve Özbekistan, RSFSC’den ayrılırken birçok ulusal topluluk RSFSC’ye katıldı. Nüfusun eşit olmayan biçimde dağıldığı Rusya Federasyonu’nda dört bölgesel bütün yer almaktadır: Rus ovası, Ural ve Batı Sibirya, Orta Sibirya, Doğu Sibirya. Çarlık Rusyası'nın iki tarihsel ve siyasal başkenti ([[Leningrad]] ve [[Moskova]]), bu cumhuriyetin toprakları içindedir. 1925’de RSFSC, 10 özerk sovyet sosyalist cumhuriyet ve 13 özerk bölgeden oluşmaktaydı. Bu arada 1924-1926 yılları boyunca RSFSC, üstünde daha çok Beyaz Ruslar’ın oturduğu önemli büyüklükteki toprakları Biyelorusya’ya[[Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]'ne verdi. Tüm Rusya Sovyetleri’nin XII. Kongresi’nde (Mayıs 1925) ise, SSCB Anayasası’na uygun duruma getirilen ikinci bir RSFSC AnayasıAnayasası kabul edildi. 1928-1929 arasında yapılan yeni bir yönetselidari dahadüzenleme gerçekleştirildi: Önemidari sırasınabüyüklüklerine göre yazılırsa Oblastlar, Kraylar ve Okruglar oluşturuldu. Şubat 1926’da Özerk Kırgız Bölgesi, Kırgız SSC’ye dönüştü. Ocak 1937’de, XVII. Kongre sırasında RSFSC’nünRSFSC’nin yeni anayasası onaylandı;. böylece,Böylece RFSSC'nin anayasası SSCB’nin yeni anayasasıyla (1936) uyum sağlamış oluyordu.
O sırada RSFSC birtakım değişiklikler sonucunda 17 özerk cumhuriyet ve 6 özerk bölgeyi içine alıyordu. Sovyet-Fin Savaşı, bu arada belirli bir değişme daha getirdi. Savaş içinde (Ağustos 1941), özerk Volga Sovyet Soyalist Cumhuriyeti kaldırıldı. Savaşın bitiminde, Batı’dan ve Uzak Doğu’dan kimi topraklar katıldı (Köninsberg bölgesi, Kuril Adaları, Güney Sahalin Adası vb). Ayrıca, 1954’de RSFSC içinde bulunan Kırım Bölgesi Ukrayna SSC’ye bağlandı: 1956’da da, Karelya-Finlandiya SSC, Karelya Özerk Cumhuriyeti'ne dönüştü.
SSCB’nin dağılmasından önce RFSSC'ye bağlı 31 özerk SSC, il ve eyaletieyalet kapsardımevcuttu. BağlıCumhuriyete bağlı on sekiz özerk sosyalist sovyet cumhuriyeti ise şunlardı: BaşkırtistanBaşkurdistan, BuriyatistanBuryatistan, Karelya, DağistanDağıstan, Yakutistan, Kabardino, -Balkar, Kalmuk, Komi, Mari, Mordovya, Kuzey Osetya, Udmurtsiya, TatarTataristan, Çeçen-İnguş, Çuvaş, ve Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri.
[[Dosya:Flag of Russian SFSR (1918-1937).svg|thumb|200pik|Sovyet Rusya'nın 1918-1937 yılları arasındaki bayrağı]]
== Ekonomi ==
RSFSC'nin ana çekirrdeğiniçekirdeğini oluşturan Moskova havzasında, Sovyet sanayi üretiminin üçte biri üretilmektedirüretilmekteydi. Ancak, hammadde ve enerji kaynakları bu bölgede bulunmazbulunmazdı. Büyük ırmaklar, hidroelektrik enerji üretiminin yoğunlaştığı havzalar olmuşlardırolmuşlardı. Buna karşılık demir-çelik, makine (otomotiv) kimya ve dokuma sanayileri de, Moskova havzasında yer almıştıralmıştı. [[Leningrad]], SSCB'nin en büyük liman kentiydi. Urallar, Sovyet sanayisinde önemli yer tutardı. Bu da, [[Batı Sibirya]]'nın kalkınmasını olanaklı kılmıştı. [[Doğu Sibirya]] ve Güney Sibirya fazlaise kalkınamamıştır1970'lerde petrol ve doğalgaz yataklarının bulunmasıyla kalkındı.
== Nüfus ==
Sovyetler Birliği'nde [[19891991]]'dade yapılan son nüfus sayımından sonrasayımında Rusya SFSCFederatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'denin nüfusu yaklaşık olarak 147 milyon insanıtespit yaşamıştır,edilmiştir. buBu da Sovyetler Birliği'nde kindeki toplam nüfusun yaklaşık olarak %51'iine denk kadardırgelmektedir. Rusya SFSC'de bu dönemdeki en kalabalık etnik gruplar şunlardır:
{| cellpadding="3" cellspacing="0" border="1" style="border: gray solid 1px; border-collapse: collapse;"
|-bgcolor="#BBBBBB"
|
