Vikipedi

Fevzi Çakmak: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
düzeltme AWB ile
48. satır:
|askeri_bilgi1 = 1311 (1895)-c-[[Piyade|P.]] 7
}}
'''Mustafa Fevzi Çakmak''' (12 Ocak 1876, [[İstanbul]] – 10 Nisan 1950, İstanbul), [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] [[paşa]]sı ve [[Türkiye]]'nin [[Mustafa Kemal Atatürk|Kemal Atatürk]]'ten sonraki ikinci ve son [[mareşal]]i. Ayrıca ilk [[MilliMillî Savunma Bakanı]] ve [[Türk Silahlı Kuvvetleri]]'nin Cumhuriyet dönemindeki ilk genelkurmay başkanıdır.
 
==Yaşamı==
Mareşal Fevzi Çakmak, 12 Ocak 1876'da [[İstanbul]] [[Rumeli Kavağı]]'nda Çakmakoğullarından Topçu Albayı Ali Sırrı ile Hesna Hanım'ın oğlu olarak dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini [[Kuleli Askeri Lisesi]]'nde tamamladıktan sonra 29 Nisan 1893'te Harp Okuluna kaydolarak 28 Ocak 1896'da Piyade Teğmen rütbesiyle mezun oldu. Akabinde "Mekteb-i Erkân-ı Harbiye"ye girerek 25 Aralık 1898'de Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle bitirdi.
 
Bir süre Erkan-ı Harbiye (Genelkurmay) 4. Şube'de görev yaptıktan sonra 1899'da [[Üçüncü Ordu (Osmanlı)|3. Ordu]]'ya bağlı Metroviçe'deki 18. Fırka'nın kurmay heyetinde görevlendirildi. Balkanlar'daki [[Sırplar|Sırp]] ve [[Arnavut]] çetelere karşı verilen mücadeleye katıldı. Kısa aralıklarla terfi ederek 1907'de miralaylığa (albay) yükseldi. 1908 yılında [[İkinci Meşrutiyet]] ilan edildiğinde 35. Fırka Komutanı ve Taşlıca Mutasarrıfıydı. 1910'da [[Arnavutluk]]'ta çıkan ayaklanmayı bastırmakla görevlendirilen Kosova Kolordusu'nun kurmay başkanlığı'na atandı. 1911'de [[Trablusgarp Savaşı]] başlayınca Rumeli'nin savunmasıyla görevli Garp (Vardar) ordusunun kurmay başkanlığına getirildi. [[Balkan Savaşı]] (1912-1913) sırasında 21. Fırka Komutan Vekilliği ve Vardar Ordusu 1. Şube (Harekat Şubesi) Müdürlüğünü yaptı.
 
Fevzi Çakmak'ın, Balkan Savaşları çıktığı dönemde 21. Yakova Nizamiye Fırkası K. Vekilliğinde; 6 Ağustos 1912'de Kosova Kuvay-ı Umumiye Kurmay Başkanlığı'nda; 29 Ekim 1912'de de Balkan Harbi Seferberliği'nin başlangıcında Vardar Ordusu K. I. Şube Müdürlüğü'nde görevlendirildiğini daha öncede belirtmiştik. Sırp Cephesi'nde Vardar Ordusu Harekât Şube Müdürü olarak bulunan Fevzi Paşa'nın başarılı askerî faaliyetlerine rağmen, Garp Vilayetleri'nde 10 Mayıs 1913'ten itibaren Türk Hakimiyeti sona ermiştir.
72. satır:
=== Kurtuluş Savaşı ===
[[Dosya:Atatürk - Fevzi Çakmak - Salih Bozok ile İzmire gelişi 10 Eylül 1922.jpg|küçükresim|10 Eylül 1922, Mustafa Kemal ve Fevzi Çakmak Paşalar birlikte İzmir'e giriyorlar]]
[[Mondros Mütarekesi]] imzalandığında sağlık nedenleri ile İstanbul'da bulunuyordu. 24 Aralık 1918'den 14 Mayıs 1919'a kadar [[Ferik]] rütbesiyle [[Osmanlı Devleti]]'nin Erkan-ı Harbiye Reisliği (bugünkü [[Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı|Genelkurmay Başkanlığı]]) görevinde bulundu. 1. Ordu Müfettişliği, Askeri Şura üyeliği, Ali Rıza Paşa ve Salih Hulusi Paşa hükümetlerinde Harbiye Nazırlığı (MilliMillî Savunma Bakanı) (Şubat - Nisan 1920) yaptı. Harbiye nazırlığı sırasında Anadolu'daki millimillî kurtuluş hareketine silah ve cephane gönderilmesini kolaylaştırıcı bir tutum izledi.
 
İstanbul'un [[İtilaf Devletleri]] tarafından resmen işgalinin (16 Mart 1920) ardından [[Anadolu]]'ya geçmeye karar veren Fevzi Paşa, 27 Nisan 1920'de [[Ankara]]'ya ulaştı. İstasyonda [[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal Paşa]] tarafından törenle karşılandı. Birinci dönem [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]]'ye [[Kozan]] milletvekili olarak katıldı. 26 Mayıs 1920'de [[İstanbul Hükümeti]] tarafından ulusal hareketin önderlerinden biri olarak rütbesinin kaldırılmasına, nişanlarının geri alınmasına ve [[idam]]ına karar verildi.{{olgu}}
 
3 Mayıs 1920'de MilliMillî Müdafaa Vekilliğine (MilliMillî Savunma Bakanlığı) getirildi. 24 Ocak 1921'de [[Mustafa Kemal Paşa]]'nın İcra Vekilleri Heyeti Reisliğinden ayrılması üzerine, MilliMillî Müdafaa Vekilliği üzerinde kalmak kaydıyla İcra Vekilleri Heyeti Reisliğini (Başbakanlık) de üstlendi. [[İkinci İnönü Muharebesi]]'nin zaferle neticelenmesinin ardından 3 Nisan 1921'de rütbesi TBMM kararıyla birinci ferikliğe ([[orgeneral]]) yükseltildi. [[Kütahya-Eskişehir Muharebeleri]]'nde [[mirliva]] [[İsmet İnönü|İsmet Paşa]] komutasındaki Garp Cephesi ordularının mağlup olup Yunanların Temmuz 1921'de [[Kütahya]], [[Afyonkarahisar]] ve [[Eskişehir]]'i ele geçirmelerinden sonra [[İsmet İnönü|İsmet Paşa]]'nın (İnönü) yerine TBMM tarafından Genelkurmay Başkanlığı görevine de getirildi. 3 Ağustos 1921'de Başvekillik, MilliMillî Müdafaa Vekilliği ve Erkan-ı Harbiye Reisliği görevlerini hep birlikte yürütmeye başladı ve [[Sakarya Savaşı]] sırasında [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]] Reisi ve Başkomutan [[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal Paşa]] ile birlikte bizzat cephede harekatı yönetti.
 
14 Ocak 1922'de millimillî müdafaa vekilliği, 9 Temmuz 1922'de icra vekilleri heyeti reisliği görevlerinden ayrıldı ve Genelkurmay Başkanı olarak [[Büyük Taarruz]]'un askeri planlarını hazırladı.<ref>http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/ardic/2009/08/27/denize_doktuk_mu_dokmedik_mi</ref> Zaferle sonuçlanan [[Dumlupınar Meydan Muharebesi]]'nin (30 Ağustos 1922) ardından 31 Ağustos'ta rütbesi Başkomutan [[Mustafa Kemal Paşa]]'nın tavsiyesi üzerine TBMM tarafından Müşirliğe ([[Mareşal]]) terfi ettirildi.
 
=== Cumhuriyet dönemi ===
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Fevzi_Çakmak" sayfasından alınmıştır