Macarca: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
By erdo can (mesaj | katkılar)
düzenleme AWB ile
düzeltme AWB ile
32. satır:
[[Batı Sibirya]] ile Kuzey [[Norveç]] arasında yaşayan kavimlerin konuştukları dillere [[Fin-Ugor]] dilleri denir. Lapça, [[Fince]], [[Estonca]], Mordvince, Çeremisçe, [[Züryence]], Votyakça, Vogulca, Ostyakça ve Macarca bu dil ailesi içinde yer alırlar. [[Fin]]-Ugor dillerinin en yakın akrabası ise Kuzey Sibirya'da konuşulan Samoyetçedir. Fin-Ugor ile [[Samoyet]] dilleri Ural dillerini oluştururlar. Macarca'nın dahil olduğu [[Ural dil Ailesi]]'nin [[Türk Dilleri]], [[Moğolca]] ve [[Mançuca]]-[[Tunguzca]]nın içinde yer aldığı [[Altay dilleri]] ile de akrabadır.
 
Macarlar [[İsa]]'dan yaklaşık 1000 yıl önce bağımsız bir kavim olarak yaşamaya başlamış ve İsa'nın doğumu sıralarında [[Ural dağları]]nın doğusuna ulaşmışlardır. İsa'dan sonra V. yüzyılda Macarlar İç-Asya'dan batıya doğru göç eden [[TürkTürkler]]leree katılarak onlarla birlikte [[Kafkas]] bölgesine gelmişler ve kesintisiz 500 yıl boyunca da burada oğuz Türkleri ile birlikte yaşamışlardır. Macarlar önce Batı Türkleriyle (Ogur /Oğuz/, Onogur /Onoğuz/, Şarogur ve Bulgar Türkleri) daha sonra da Doğu Türkleriyle (Hun, Sabir, Avarlar, kısmen Bulgar Türkleri ve Hazarlar) sıkı bir ilişki kurmuşlar ve bu dönemde Macarcaya gerek Batı gerekse Doğu Türklerinden özellikle de hayvan yetiştiriciliği ve [[tarım]]la ilgili yaklaşık 250 kadar sözcük geçmiştir. Bunlara örnek olarak árpa (arpa), búza (buğday), borsó (burçak), gyümölcs (yemiş), szőlő (<sidleğ / üzüm), bor (şarap), bika (boğa), ökör (öküz), borjú (buzağı), barsony (<barçın / kadife), sátor (çadır), kapu (kapı), tenger (deniz), sárga (sarı), bélyeg (<bilig / pul), vb.. Batı Türkleri Macarların yazıyla tanışmasında önemli bir rol oynamışlardır: Günümüz Macarcasında kullanılan ve Macarcaya Batı Türkçesinden geçen ír (yazmak) ve betű (<betik / harf) sözcükleri bu etkiyi en açık biçimde göstermektedir. Macarlar kendi dillerine özgü bazı sesleri gösteren işaretleri de ekleyerek Orhun abecesindeki harflere çok benzeyen harflerden meydana gelen bir tür oyma yazısı kullanmışlardır. Hıristiyanlığı kabul ettikten sonra bu abece yerini [[Latin]] abecesine bırakmış olmakla birlikte bugünkü Romanya'nın Doğu Erdel bölgesinde oturan bir Macar boyu olan Székely'ler (Sekeller)tarafından yüzyıllar boyunca kullanılmıştır.
 
Şimdiki yurtları olan Karpatlar havzasına 896 yılında yerleşen Macarlar, 1001 yılında Hıristiyanlığın kabulünden sonra bulundukları bölgenin etnik karakteri dolayısıyla eski kilise [[Slavca]]sı, [[Sırplar|Sırp]], [[Hırvatlar|Hırvat]], [[Slovenler|Sloven]], [[Çekler|Çek]], [[Slovaklar|Slovak]] [[dil]]lerinden de [[tarım]], [[ekonomi]], ev aletleri, [[din]], [[devlet yönetimi]]ne ilişkin birçok sözcük almışlardır.
 
Bunun dışında Macar diline Latinceden de özellikle [[Hıristiyanlık]], [[devlet yönetimi]], devletlerarası ilişkiler, [[eğitim]] ve [[hukuk]] alanlarında birçok sözcük girmiştir. Macarcaya en başta [[Almanca]]dan olmak üzere, [[İtalyanca]] ve [[Fransızca]], [[Arapça]] ve [[Farsça]]dan da birtakım sözcükler girmiştir. [[Macar alfabesi]] 42 [[harf]]tir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Macarca" sayfasından alınmıştır