Peyami Safa: Revizyonlar arasındaki fark

== Hayatı ==

{{Ayrıca bakınız|Peyami Safa kronolojisi}}

 

1910 yılında [[Fatih]]'teki [[Vefa Lisesi|Vefa İdadisi]]'nde lise eğitimine başladı. Bu yıllarda [[Ekrem Hakkı Ayverdi]] ve [[Elif Naci]] ile sınıf arkadaşıydı. Ayrıca [[Hasan Âli Yücel]] ve [[Yusuf Ziya Ortaç]] da lise arkadaşları arasındaydı. İlk edebi tartışmalarını ve ürünlerini bu lisede verdi. İlk [[hikâye]] denemesi "Piyano Muallimesi"ni ve ilk [[roman]] denemesi ''Eski Dost''{{'}}u lisedeyken yazdı. Ayrıca bu dönemlerde yayımladığı ''Sakın Bu Kitabı Almayın'' adlı ilk hikâye kitabı merak uyandırdı ve birkaç gün içinde tükendi.<ref>{{kitap kaynağı|yazarbağı=Ergun Göze|soyadı1=Göze|ad1=Ergun|başlık=Peyami Safa-Nazım Hikmet Kavgası|tarih=1963|yer=İstanbul|isbn=9754510591|sayfa=42|basım=Yağmur Yayınları}}</ref> Lise eğitimine de hastalığı ve ailesinin yaşadığı geçim sıkıntıları yüzünden devam edemedi.<ref>{{kitap kaynağı|yazarbağ1=Beşir Ayvazoğlu|son1=Ayvazoğlu|ilk1=Beşir|başlık=Peyami Hayatı Sanatı Felsefesi Dramı|tarih=1998|yer=İstanbul|isbn=9944486569|sayfa=37-54|basım=[[Ötüken Neşriyat]]}}</ref> Babasının yakın arkadaşlarından olan [[Abdullah Cevdet]]'in hediye ettiği ''[[Le Petit Larousse]]''{{'}}u ezberleyerek [[Fransızca]] dil bilgisini geliştirdi ve edebi eserler dışında [[tıp]], [[psikoloji]] ve [[felsefe]] kitaplarına da ilgi duymaya başladı. İlerleyen dönemlerde tiyatroya olan ilgisinden ötürü [[İstanbul Şehir Tiyatroları|Dârülbedayi]] sınavlarına girdi fakat başarılı olmasına rağmen devam edemedi. [[I. Dünya Savaşı]]'nın seyrettiği dönemlerde annesine yardım edebilmek adına [[Posta ve Telgraf Nezâreti]]nde çalışmaya başladı.<ref name=":AÜ">{{Web kaynağı | yazar1 = Yaşar Özkandaş | başlık = Peyami Safa'nın Düşünceleri Ekseninde Türk Modernleşmesinin İncelenmesi | url = https://drive.google.com/open?id=0B1Wt13HgwVD_UzZuUVA4bmFRZVk | yayıncı = [[Ankara Üniversitesi]] | erişimtarihi = 19 Aralık 2016 | arşivengelli = evet}}</ref> Daha sonra da Boğaziçi'ndeki [[Rehber-i İttihad Mektebi]]ne öğretmen olarak atandı (1917) ve bir süre [[Düyûn-ı Umûmiye|Düyûn-ı Umûmiye İdaresi]]nde çalıştı (1918).<ref name=":TDVİA">{{ansiklopedi kaynağı |ad= |yazarbağı=[[Beşir Ayvazoğlu]] |ansiklopedi =[[TDV İslâm Ansiklopedisi]] |başlık =Safa, Peyami |çeviribaşlık= |url= |erişimtarihi={{kopyala:GÜNCELGÜN}} {{GÜNCELAYADI}} {{GÜNCELYIL}} |dil= |basım= |tarih= |yıl=2008 |ay= |yayıncı= |cilt=35 |yer= İstanbul |tanıtıcı= |isbn=975-389-457-0 |oclc= |doi= |sayfalar=437-440 |alıntı= |ref= }}</ref>

Peyami Safa [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun yıkılışını [[Birleşik Krallık|İngilizlere]] bağlıyor, kültürlerine ilgili olması rağmen İngilizlerle işbirliği içinde oldukları için [[Fransa|Fransızlara]] da mesafeli yaklaşıyordu. 9 Ağustos 1940 tarihinde ''Cumhuriyet''{{'}}ten ayrılan Peyami Safa, daha sonraları ''Yeni Mecmua'' ve ''Tasvir-i Efkâr'' gibi yerlerde yazmaya başladı. Yine bu tarihlerde [[Yusuf Ziya Ortaç]] ve [[Orhan Seyfi Orhon]] tarafından çıkarılan ''[[Çınaraltı (dergi)|Çınaraltı]]'' dergisinde [[milliyetçilik]] anlayışını temellendirdiği yazılar yayımlıyordu. [[II. Dünya Savaşı]] yıllarında [[Almanya]]'yı destekler<ref>{{Web kaynağı | yazar1 = [[Ayşe Hür]] | başlık = İslamcıların ve sağ muhafazakarların Hitler sevdası | url = http://www.radikal.com.tr/yazarlar/ayse-hur/islamcilarin-ve-sag-muhafazakarlarin-hitler-sevdasi-1496624/ | yayıncı = Radikal | erişimtarihi = 15 Şubat 2017 | tarih = Ocak 2016 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170216125941/http://www.radikal.com.tr/yazarlar/ayse-hur/islamcilarin-ve-sag-muhafazakarlarin-hitler-sevdasi-1496624/ | arşivtarihi = 16 Şubat 2017}}</ref> bir dil kullanınca [[Faşizm|faşist]] olmakla suçlandı. Yeğeni [[Behçet Safa]] da amcasının [[Adolf Hitler]]'i desteklediğini ve imzalı ''[[Kavgam]]'' kitabına sahip olduğunu iddia etti.<ref name=":B.Safa">{{Web kaynağı | başlık = Elbe'de marjinal bir Türk | url = http://www.hurriyet.com.tr/elbede-marjinal-bir-turk-269062 | yayıncı = Hürriyet | erişimtarihi = 10 Haziran 2017 | tarih = 31 Ekim 2004 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170627112741/http://www.hurriyet.com.tr/elbede-marjinal-bir-turk-269062 | arşivtarihi = 27 Haziran 2017}}</ref> 1943 yılında aleyhinde Rıza Çavdarlı imzası taşıyan bir broşür yayımlandı.<ref>{{kitap kaynağı|yazar1=[[Vecdi Bürün]]|başlık=Peyami Safa ile 25 Yıl|tarih=1978|yer=İstanbul|isbn=9757747160|sayfa=43-44|basım=Yağmur Yayınları}}</ref> Peyami Safa ilerleyen süreçte ''Çınaraltı'' dergisindeki yazılarını ''Millet ve İnsan'' adlı bir kitapta topladı.<ref>{{kitap kaynağı|başlık=Millet Ve İnsan|tarih=1943|yer=İstanbul|sayfa=81|basım=Akbaba}}</ref> II. Dünya Savaşı dönemi Peyami Safa'nın fikir hayatında arafta kaldığı bir dönem oldu. Bu dönemlerde milliyetçilik, [[turancılık]] ve [[mistisizm]] gibi konularda değişimler yaşadı. Özellikle bir süre sonra kendisinde etkili olacak olan mistisizmin ilk belirtileri bu dönemde ortaya çıktı.<ref name=":Ülken">{{kitap kaynağı|yazar1=[[Hilmi Ziya Ülken]]|başlık=Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi|tarih=2005|yer=İstanbul|isbn=9786053608561|sayfa=449}}</ref>

 

 

=== Demokrat Parti dönemi ===

[[Necip Fazıl Kısakürek]], Peyami Safa'nın [[Cumhuriyet Halk Partisi]]'ne yakınlaştığını söyleyerek onunla bir kalem kavgasına girdi. Sonraki süreçte ''[[Ulus (gazete)|Ulus]]''{{'}}ta yazmaya başlayan Peyami Safa, 1949 yılında ''[[Matmazel Noraliya'nın Koltuğu]]'' adlı eserini yayımladı. Bu eserinde mistisizme yöneldi. 1950 yılına gelindiğinde Cumhuriyet Halk Partisi'nden [[Bursa]] milletvekili adayı oldu. Fakat seçilemedi.<ref>{{Web kaynağı | soyadı1 = Koçak | ad1 = Cemil | başlık = Peyami Safa 1950'de CHP'nin milletvekili adayıydı | url = http://www.star.com.tr/yazar/peyami-safa-1950de-chpnin-milletvekili-adayiydi-yazi-819036/ | yayıncı = Star | erişimtarihi = 22 Şubat 2017 | tarih = Aralık 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170222195334/http://www.star.com.tr/yazar/peyami-safa-1950de-chpnin-milletvekili-adayiydi-yazi-819036/ | arşivtarihi = 22 Şubat 2017}}</ref>

 

 

=== Ölümü ===