Vikipedi

Çin'in idari bölümleri: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.760.045 değişiklik
İnterviki bağlantıları çıkarıldı
düzeltme AWB ile
1. satır:
[[Çin]]'in büyük nüfusu ve yüzölçümü nedeniyle '''idari bölümleri''' antik çağlardan beri çeşitli düzeylere ayrılmıştır. [[Çin Halk Cumhuriyeti]]'ninin anayasasına göre üç [[de jure]] idari bölüm<ref>[http://turkish.cri.cn/chinaabc/chapter1/chapter10201.htm]</ref> olmasına rağmen günümüzde beş [[de facto]] idari bölüm bulunmaktadır: eyalet, il, ilçe, belde ve köy.
 
Eyaletlerin Çin'de önemli bir kültürel rolü bulunur. Birçok insan kendilerini doğdukları eyalet ile tanımlar. Çin eyaletlerinin büyük çoğunluğunun sınırları [[Ming Hanedanı]]nın son dönemlerinde belirlenmiştir. Bu dönemden sonra önemli değişiklikler [[Çin Halk Cumhuriyeti]]'ninin kurulmasından sonra kuzeydoğu eyaletlerinin yeniden örgütlenmesi ve Sovyet ulusalcı kuramına uygun olarak [[Çin'deki özerk bölgeler|özerk bölgeler]]in kurulmasıdır.
 
== Düzeyler ==
 
[[Çin Halk Cumhuriyeti]]'ninin anayasasına göre yönetimsel bölümler üç düzeyden oluşur: eyalet, ilçe ve belde. Ancak günümüzde eyaletlerin altına il ve beldelerin altına köy olmak üzere iki düzey daha kullanılmaktadır.Çin Halk Cumhuriyeti'nde 33 eyalet düzeyinde bölüm, 333 il düzeyinde bölüm, 2.862 ilçe düzeyinde bölüm, 41.636 belde düzeyinde bölüm ve çok sayıda köy düzeyinde bölüm bulunmaktadır.
 
=== Özet ===
 
Bu tablo [[31 Aralık]] [[2005]] tarihi itibarıyla [[Çin Halk Cumhuriyeti]] tarafından yönetilen bölümleri özetlemektedir.
 
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
68. satır:
=== Eyalet düzeyi ===
 
[[Çin Halk Cumhuriyeti]]'ninin yönetimi altında 22 eyalet, beş özerk bölge, dört belediye ve iki özel idari bölgeden oluşan 33 eyalet düzeyinde yönetimsel bölüm bulunmaktadır:
 
Eyaletler kuramsal olarak Çin Halk Cumhuriyeti merkezî hükümetine bağlıdır ancak özellikle ekonomik politikada uygulamada eyalet yetkililerinin geniş yetkileri bulunur. [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin aksine, 1990'ların başına kadar merkezî hükümet ordu haricinde paralel kurumlarla yürütme gücünü kullanmıyordu. Eyaletlerin pratik uygulamaları bazı ekonomistlerin Çin özellikleri taşıyan federal yapı dediği bir yönetim biçimini oluşturmuştur.
541. satır:
Notlar:
:¹: Eyalet düzeyi idari bölümler için kullanılan kısaltma
:²: Kmkm² olarak
:†: 1949'da kurulduğundan beri [[Çin Halk Cumhuriyeti]] Tayvan'ı 23. eyaleti olarak görmüştür. Ancak ÇHC hiçbir zaman Tayvan'ı kontrolü altına alamamıştır. Tayvan adası ve [[Pescadores]]'den oluşan [[Tayvan Eyaleti]]'ni [[Çin Cumhuriyeti]] yönetmektedir. [[Çin Cumhuriyeti]] ayrıca [[Fuchien]] eyaletinin [[Kinmen]] ilçesini ve [[Lienchiang]] ilçesinin bir kısmını da yönetmektedir.
 
=== İl düzeyi ===
630. satır:
[[Sui Hanedanı]] ve [[Tang Hanedanı]] ''jùn'' bölümlerini kaldırdı ve en üste ''dào'' (sonradan [[Song Hanedanı]] zamanında ''lù'') adlı idari yapıyı ekledi. (İkinci derece düzey olduğunda ''zhou'' genellikle il olarak çevrilir.) Moğollar tarafından kurulan [[Yuan Hanedanı]] ise günümüz Çin eyaletlerinin modern öncüllerini kurarak idari düzey sayısını dörde çıkardı. Bu sistem Çin'i yöneten son imparatorluk hanedanı olan [[Qing Hanedanı]]na kadar hemen hemen aynen korundu.
 
[[Çin Cumhuriyeti]] 1928'de idari düzeyleri yalnızca eyaletler ve ilçeler olarak sınırladı ve ilçe düzeyinin altında bir idari sitem kurmanın ilk adımını atarak ilçelerin altına kasabaları kurdu. Bu sistem aynı zamanda 1949'da resmî olarak [[Çin Halk Cumhuriyeti]] tarafından da kabul edilen sistemdir ve idari bölümler üç düzey olarak tanımlanmıştır: eyalet, ilçe, ve belde.
 
Uygulamada ise birçok düzey eklenmiştir. Çin Halk Cumhuriyeti hükümeti bir eyaletin bazen onlarca, hatta yüzlerce ilçeyi doğrudan yönetmesinin zor olduğunu gördükten sonra 1935'te Jiangxi Eyaleti'nden başlayarak eyaletler ve ilçeler arasına illeri eklemeye başladı. Bu ekleme 1980'lere kadar devam etti. Bu tarihten sonra illerin çoğu il düzeyi şehirlere çevrildi. Eyaletlerin üzerine daha büyük idari bölümler kondu ama daha sonra bunlar 1954'te kaldırıldı. İlçeler ile kasabalar arasında bucak kamu büroları kondu ama bunlarda günümüzde kaldırılmaktadır ve şu an çok az kalmıştır.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Çin%27in_idari_bölümleri" sayfasından alınmıştır