Türk dilleri tarihi: Revizyonlar arasındaki fark

Bugüne gelebilmiş eserler sınırlı sayıda olup en çok incelenen eser Bozkır Kıpçakçasına (Kumancaya) ait ''[[Codex Cumanicus]]'' adlı eserdir.<ref name="Laledemirci">[http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/12/842/10654.pdf Lale Demirci, “Cumhuriyet'in 80. Yılında Türkiye'de Memlûk-Kıpçak Türkçesi Çalışmaları”]</ref> Eski Kıpçak Türkçesine ait eserlerin büyük bir çoğunluğu [[Memlûkler]] döneminde kaleme alınmıştır.

Memlûk Kıpçakçası ya da Mısır Kıpçakçası<ref>[http://istanbul.edu.tr/enstituler/turkiyat/kutuphane/metin/1968_15/1968_15_05_A_KARANLIOGLU.pdf Ali Fehmi Karamanlıoğlu, Seyf-i Sarâyî'nin Gülistan Tercümesi'nin Dil Hususiyetleri, Türkiyat Mecmuası, XV, 1968, s. 75-126.]</ref>, aşağı yukarı XIII. yüzyılın ortalarından XV. yüzyılın sonuna kadar [[Mısır]] ve [[Suriye]]'de [[Memlûk Sultanlığı]]’nda kullanılmış [[Eski Kıpçakça]]ya giren ölü bir [[Türk dilleri|Türk]] dilidir.<ref name="Memlûk Sultanlığı-1">[http://books.google.com/books?id=Y-iu6u8GkvkC&pg=PA69&dq=mamluk%2Blanguage%2Bturkish&sig=RM1wSmabUNLEBaAqBaKRfHaShzw Hugh N Kennedy, The Historiography of Islamic Egypt (C. 950-1800), Brill Academic Publishers, 2001]</ref> Eski Kıpçak Türkçesine ait eserlerin büyük bir çoğunluğu Memlûkler döneminde kaleme alınmıştır. Bu sahadaki eserlerin dili XV. yüzyılın sonlarına doğru yerini bütünüyle Oğuz Türkçesine bırakmıştır.<ref name="refMustafayıldız2010">[http://www.turkishstudies.net/Makaleler/148137978_32y%C4%B1ld%C4%B1zmustafa.pdf Mustafa Yıldız, “Seyf-i Sarayi'nin Gülistan Tercümesinde Aynı İsim Unsurlarının Kıl- ve Et- Yardımcı Fiilleriyle Kullanımından Oluşan Eş Değer Birleşik Fiiller ve Oğuzca Etkisi”, Turkish Studies, Volume 5/1 Winter 2010, s. 687-706.]</ref>

[[İran]]’da konuşulan bir Türk lehçesidir. 1988 yılında konuşur sayısı 30.000 olarak belirtilmiştir.<ref name=Heyet1988>Cevat Heyet, “Torki-ye Kalaj”, وارليق Varlık, 70.4, 1988, s. 12-24.</ref> Yazı dili kimliği yoktur, ağız olarak konuşurlara sahiptir. Günümüzden yaklaşık 25 yıl önce [[Almanlar|Alman]] bilim adamı G. Doerfer'in dikkatleri çekmesiyle o güne kadar dilleri açısından sıradan bir [[Türk halkları|Türk halkı]] oldukları, [[Azerice]]nin bir ağzını konuştukları düşünülen [[Halaçlar]] ve dilleri Türk dilbilim araştırmalarında önemli bir yere sahip oldu. Buna göre Halaçlar bir [[Azeriler|Azeri]] halkı olmadığı gibi dilleri de Azericenin bir ağzı olmayıp Eski Türkçeden de eski özellikler gösteren bir Türk dilidir.<ref name="halaçça">[http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/mehmet_olmez_halaclar_ve_halacca.pdf Mehmet Ölmez, Halaçlar ve Halaçça, Türk Halkları ve Dilleri: 2, s. 15-22.]</ref>

Tuvaca, [[Rusya Federasyonu]]’na bağlı özerk [[Tuva Cumhuriyeti]]nde [[Tuvalar]] tarafından konuşulan [[Sayan dilleri]] grubundan çağdaş [[Türk yazı dilleri]]nden biridir. Tuva Cumhuriyeti'ndeki 250.000 civarındaki Tuva nüfusunun yanı sıra, kuzey-batı [[Moğolistan]]'da 27.000 kişi ve [[Çin Halk Cumhuriyeti]]'ninin adlandırmasıyla [[Sincan Uygur Özerk Bölgesi]]'ne Türk Dünyasındaki adlandırmayla [[Doğu Türkistan]]'a bağlı [[Altay İli]]'nde 2.400 kişi bu dili konuşmaktadır.<ref name=Ethno>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=tyv Ethnologue.]</ref> Ayrıca [[Buryat Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]'nde ve [[Kazakistan]]'da az sayıda Tuvaca konuşanlar vardır.

Şorca, [[Şorlar]] tarafından konuşulan [[Türk lehçeleri]]nin [[Sibirya grubu|Sibirya öbeğine]] ait kolu, çağdaş [[Türk yazı dilleri]]nden biridir. [[Tuva Türkçesi]]ne büyük benzerlik gösterir. [[Hakas Türkleri]] gibi kendilerine Tadar (Tatar) kişi demektedirler. [[Rusya Federasyonu]]’nun [[Kemerova]] bölgesinde 9.800 kişi konuşmaktadır. Günümüzde Şorca Kemerovo Üniversitesi'nde öğretilmektedir. Alfabesi 19. yüzyılın ortalarında [[Ruslar|Rus]] [[Hıristiyanlık|Hıristiyan]] misyonerleri tarafından oluşturulmuştur. 1929-1938 yılları arasında Latin alfabesi kullanan Şorlar, sonra tekrar Sovyet-Rus yönetiminin baskısı ile [[Kiril alfabesi]]ne geçirilmişlerdir.

[[Çin Halk Cumhuriyeti]]'ndede [[Yugurlar]] (Sarı Uygurlar)'ın yoğun olarak yaşadığı [[Gansu]] eyaletinde 4.600 kişi tarafından ana dili olarak konuşulan, [[Türk dilleri]]nin [[Sibirya öbeği]]ne ait bir dil koludur.