Roma İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme, yazış şekli: vaat etm → vadetm AWB ile
düzeltme AWB ile
109. satır:
'''Roma İmparatorluğu''', [[Roma Cumhuriyeti]]'nin [[Caesar Divi Filius Augustus|Augustus]] liderliğinde MÖ 1. yüzyılda yeniden örgütlenmesiyle kurulan [[Antik Roma]] [[devlet]]idir. Uzun yıllar [[Akdeniz]] çevresinde hüküm süren Roma İmparatorluğu, [[375]] yılındaki [[Kavimler Göçü]]'yle başlayan karışıklıklardan sonra [[395]] tarihinde doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrıldı. İmparatorluğun batıdaki kısmı olan [[Batı Roma İmparatorluğu]] [[Kavimler Göçü]]'yle [[Avrupa]]'ya gelen [[Cermen]] kavimlerinin saldırıları sonucu [[476]] yılında yıkılmış, doğu kısmı da varlığını [[Doğu Roma İmparatorluğu]] veya [[Bizans İmparatorluğu]] olarak [[1453]]'te [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun yedinci [[Padişah]]ı [[II. Mehmet]]'in [[İstanbul'un fethi|İstanbul'u fethine]] kadar sürdürmüştür.
 
"Roma İmparatorluğu" ünlü [[Latince]] ''Imperium Romanum'''un Türkçesidir. Bu deyişte ''imperium'' sözcüğü bir ''bölge, vilayet'' anlamında kullanılmaktadır. ''Roma İmparatorluğu'' [[Avrupa]]'nın Romalıların egemenliği altında kalan kısmı için kullanılan bir isimdi, denilebilir. Aslında Roma kent sınırlarının aşılması ve yayılma politikası imparatorluk döneminden çok önce başlamıştı. Roma İmparatorluğu en geniş olduğu dönemde yaklaşık 5.900.000&nbsp;km<sup>2</sup>² büyüklüğündeydi. Avrupa tarihinin "klasik antikite" dönemindeki en geniş imparatorluğuydu.
 
[[Caesar Divi Filius Augustus|Augustus]]'un [[otokrasi]]sinden yüzyıllar önce Roma ([[Roma Krallığı]] ve [[Roma Cumhuriyeti]]) zaten [[İtalyan Yarımadası]]'nı aşmış, önemli rakiplerini yenilgiye uğratmıştı. Augustus'un reformları Roma Devleti'ni bir imparatorluğa çevirmiş, 3. yüzyılın sonlarındaki [[Diokletian]] reformuna kadar sistem büyük oranda değişmeden devam etmiştir. Diokletian reformu imparatorluğu [[tetrarşi]]ye dönüştürmüştür. Her ne kadar Diokletian'ın sunduğu politik sistem kısa bir süre boyunca varlığını korusa da, imparatorluğun ikiye bölünmesine yol açmıştır. Bu da Roma'nın egemenliğinin iki yüzyıl daha boyunca, [[Doğu Roma İmparatorluğu|Doğu]] ve [[Batı Roma İmparatorluğu]] olarak sürdürmesine olanak sağlamıştır.
325. satır:
Bu arada Gratianus, II. Valentinianus ve Theodosius'a dördüncü bir Augustus daha katıldı. Theodosius büyük oğlu [[Arcadius]]'u 383'ün ocak ayında Augustus ilan etti. Arcadius bu sırada beş veya altı yaşındaydı ve gerçek anlamda bir yetkisi yoktu. Yine diğer üç Augustus tarafından da eş yönetici olarak tanındı.
 
Gratianus'un azalan popülaritesi yılın sonraki bölümlerinde dört Augustus içinde sorunlar yaratacaktı. Britanya'da bulunan [[İspanyollar|İspanyol]] [[Kelt]] general [[Magnus Maximus]] 383 yılında askerleri tarafından Augustus ilan edildi ve Gratianus'a karşı ayaklanıp Galya'yı işgal etti. Gratianus [[Paris|Lütes]]'ten [[Lyon|Lugdunum]]'a kaçtı ve burada 25 Ağustos 383'te 25 yaşında öldürüldü.
 
İznik itikatını benimsemiş olan Maximus dine aykırı düşüncelere karşı cezalar getirdi. Bunun sonucunda Augustusun kilise üzerinde bir yetkisinin olmadığını savunan Papa Siricius ile arası açıldı.