Köktendincilik: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Aybeg (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
Aybeg (mesaj | katkılar)
Dz.
2. satır:
'''Köktendincilik''' ('''radikal dincilik''', '''dinî fundamentalizm'''), genellikle dinî esaslı asli kaidelere geri dönme talebiyle kendini belli eden ve bu kaidelere katı bir biçimde bağlı olan, diğer görüşlere karşı toleranssız ve [[laiklik]] karşıtı dinî hareket veya bakış açısı.<ref name="freedict">[http://www.thefreedictionary.com/fundamentalism free dictionary fundamentalizm tanımı] (İngilizce)</ref> Köktendincilik, genellikle dinî tabiattaki bir dizi kurala sıkı sıkıya bağlı, çağdaş sosyal ve siyasi yaşam ile ilgili üzerinde uzlaşılmış prensiplere karşı tepkisi olan inancı belirtir.<ref name="freedict"/><ref>Beit-Hallahmi, Bennjamin. [http://www.globalpolicy.org/wtc/fundamentalism/0501def.htm "''Fundamentalism''"], Global Policy Forum ([http://www.globalpolicy.org/visitctr/about/introduction.htm with "consultative status at the UN"]), May 2000, Accessed 14-05-2008. (İngilizce)</ref><ref>[http://www.google.com/search?hl=en&q=define%3Afundamentalism Google define:fundamentalism] (İngilizce)</ref><ref>Marsden, George M. "Fundamentalism and American Culture", Oxford University Press US (1980/rev.2006) (İngilizce)</ref>
 
Köktendincilik terimi [[İncilKitab-ı Mukaddes]]'in ''sözcüğü sözcüğüne'' okunup savunulması, hayata uygulanması için başlatılan [[Protestan]] harekete denilmekteyken, zamanla genişleyerek bütün dinî hareketlerdeki [[ideoloji]]k öze vurgu yapan bir karaktere bürünmüştür. [[Din]]in temel prensiplerine sıkı sıkıya bağlı, bu prensiplere dönmeyi savunan, [[Modernizmmodernizm]] ve [[Sekülerizmsekülerizm]] karşıtı dinî akımları tanımlamak için kullanılır. Dinî metinleri genelde kelime anlamlarıyla anlarlar ve yeni yorumlara karşı çıkarlar. Bu kavram sıklıkla radikalizmle (köktencilikle) karıştırılmaktadır.
 
== Köktendinciliğin doğuşu ve yükselişi ==
''Fundamentalism'' kelimesi, [[Latince]] ''temel'' anlamına gelen ''fundamentum'' kökünden türemiştir. Bu kavram ilk olarak 20. yüzyılın başlarında [[Amerika]]'da [[Evanjelik]] Protestanlar tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Daha sonra ''The Fundamentals'' (''esaslar'') adlı kitapçık serisi yayımlamaya başlayan Evanjelikler, İncilinKitab-ı Mukaddes'in modern yorumları yerine esasını, gerçek anlamını ön plana çıkarmaya çalışmışlardır. Zaman içerisinde değişime uğrayan bu kavram, dinî metinlerin doğru okunmasından çok, dinî-kültürel hareketlerin bir türü olarak görülmeye başlanmıştır.
 
Köktendinciliğin yükseldiği dönem ise 20. yüzyılın son çeyreğidir. Dünyanın birçok kesiminde dinî hareketlerin güç kazandığı yıllarda köktendincilik gelişerek siyasî bir şekil almıştır. Bu yükseliş dünyanın farklı yerlerinde farklı nedenlerle oluşmuş olsa da genel olarak üç neden üzerinde durulmaktadır.
30. satır:
 
== Köktendinci Hıristiyanlık ==
[[Köktendinci Hıristiyanlık]] (İngilzce: Fundamentalist Christianity) Amerika'da [[Evanjelik]]-[[Protestan]] gruplarda 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan "temel" Hıristiyan inançlarına (kelime anlamıyla anladıkları İncilinKitab-ı Mukaddes'in mutlak hatasızlığı, İsa'nın bakire Meryem'den doğumu, İsa'nın insanlığın günahlarının bağışlanması için çarmıha gerilmesi, İsa'nın yeniden doğuşu vs.) dönmeyi savunan dinî akımları tanımlamak için kullanılır.
 
Fundamentalizm veya kökten dincilikköktendincilik, İncilKitab-ı Mukaddes'in sözcüğüne okunup savunulması, hayata uygulanması için başlatılan Protestan harekete verilen bu tanımlama genişleyerek bütün dinî hareketlerdeki ideolojik öze vurgu yapan bir karaktere büründü. Kavram sıklıkla radikalizm=köktencilikle karıştırıldı.
 
Amerikan Hıristiyan Fundamentalizmi devrim sonrası hareketlerden, binyılcılığa, evrim ve kürtaj karşıtlığına dayanır. Terimin dayanağı, kutsal metinleri biraraya getiren The Fundamentals kitabıdır. Buradaki inanış Kitabı mukaddes mutlaktır, Mesih gelecektir. Armageddon savaşı çıkacaktır. Amerikan fundamentalizmi de çeşitlidir. Evanjelikler, [[Metodistler]], [[Baptistler]].
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Köktendincilik" sayfasından alınmıştır