Vikipedi

Özgür İrlanda Devleti: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Lumberrr (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
137 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Lumberrr (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
137 değişiklik
1. satır:
'''Bağımsız İrlanda Cumhuriyeti''' ([[İngilizce]]: Irish Free State, [[İrlandaca]]: Saorstát Éireann 6 Aralık 1922 – 29 Aralık 1937) Aralık 1921 yılında imzalanan [[İngiliz-İrlanda Antlaşması]] ile 1922'de kurulan bağımsız bir devletti. Bu antlaşma üç yıllık [[İrlanda Bağımsızlık Savaşı]]'nı sona erdirmiştir. Savaş [[İrlanda Cumhuriyeti]], [[İrlanda Cumhuriyet Ordusu]] (''Irish Republican Army'' ya da IRA) ve İngiliz Krallık güçleri arasında gerçekleşmiştir.
 
Bağımsız Devlet [[İngiliz Milletler Topluluğu]]'nun bir [[Dominyon|dominyonu]] olarak kurulmuştur. İrlanda'nın 32 idari bölgesinden 26'sını içerir. Kuzey İrlanda - diğer 6 idari bölgeyi bulundurur - Antlaşma sonucu kendisine tanınan dışarda kalabilme hakkını (''opt-out'') kullanarak bu devletten ayrılmıştır. Bağımsız Devlet hükümeti [[Genel Vali]], kralın temsilcisi ve Yürütme Kurulu'ndan oluşur. Yürütme Kurulu Antlaşma şartları gereği devrimci Dáil hükümeti ve geçici hükümetin yerini almıştır. Bu iki hükümeti de Ağustos 1922'den beri yöneten [[W. T. Cosgrave]], Yürütme Kurulu'nun ilk başkanı olmuştur. Yasama organı Dáil Éireann (Alt meclis) ve aynı zamanda senato olarak da bilinen Seanad Éireann'den meydana gelir. Dáil üyeleri sadakat yemini vermek zorundaydılar ve bu krala bağlılığın yemini anlamına geliyordu. Yemin Antlaşmaya muhalif olan kesimler tarafından tartışmalı bir konumdaydı çünkü çoğu yemin etmeyi reddetti ve dolayısı ile onlara verilen konum da reddedildi. Öte yandan Antlaşma yanlıları [[Cumann na nGaedheal]] (İrlandalılar Cemiyeti) adlı grubu 1923'te kurdu ve Dáil'de 1922-1927 yılları arası etkili bir çoğunluğa sahipti. Bu tarihten sonra 1932 yılına kadar azınlık hükümeti şeklinde devam etti.
 
Bağımsız Devlet'in ilk aylarında, [[İrlanda İç Savaşı]] yeni kurulmuş Milli Ordu ve antlaşma karşıtı IRA (devleti tanımayı reddetti) arasında patlak verdi. İç Savaş Milli Ordu'nun zaferi ile sonuçlanırken, Antlaşma karşıtı taraf Mayıs 1923'te silahları bırakmayı kabul etti. Antlaşla karşıtı [[Sinn Féin]] partisi Dáil'de yer almayı kabul etmeyince, oldukça küçük bir parti olan İşçi Partisi'ni tek muhalif parti durumuna sokmuştur. 1926'da Sinn Féin başkanı [[Éamon de Valera]] politikayı geri çevirmekte başarısız olunca partiden istifa edip [[Fianna Fáil]] partisini kurdu. Fianna Fáil Dáil'e 1927 genel seçimleri sonrası girdi ve 1932 genel seçimlerinde hükümete ortak olarak aynı zamanda en büyük parti haline geimiştir.
8. satır:
 
== Arka plan ==
1916 yılındaki [[Paskalya Ayaklanması]], 15 kişinin manga tarafından idamı, yüzlerce kişinin hapse atılması ve zorla alıkoyulması ve sıkı yönetim uygulaması insanların [[İrlanda cumhuriyetçiliği|İrlanda Cumhuriyetçiliği]]'ne olan inancını değiştirmiştir.
{| class="wikitable"
| colspan="3" |Irish Free State
|-
| colspan="3" |''Saorstát Éireann'' ([[Irish language|Irish]])
|-
| colspan="3" |[[Dominion]] of the [[British Empire]] (until 1931)
|-
| colspan="3" |
{| class="wikitable"
|
|'''1922–1937'''
|
|}
|-
| colspan="3" |
{| class="wikitable"
|
|
|-
|[[Flags of Ireland|Flag]]
|[[Great Seal of the Irish Free State|Great Seal]]
|}
|-
| colspan="3" |'''Anthem'''"[[Amhrán na bhFiann]]"
<small>"The Soldiers' Song"</small><center>
MENU
 
0:00
</center>
|-
| colspan="3" |Irish Free State until 8 December 1922 <small>(dark & light green)</small>
 
Irish Free State after 8 December 1922 <small>(dark green)</small>
|-
| colspan="2" |'''Capital'''
|[[Dublin]]<small>53°21′N 6°16′W</small>
|-
| colspan="2" |'''Languages'''
|[[Irish language|Irish]], [[English language|English]]
|-
| colspan="2" |'''[[Demonym]]'''
|[[Irish people|Irish]]
|-
| colspan="2" |'''Government'''
|[[Parliamentary system|Parliamentary]][[constitutional monarchy]]
|-
| colspan="2" |'''[[Monarchy in the Irish Free State|Monarch]]'''
|
|-
| • 
|1922–1936
|[[George V]]
|-
| • 
|1936
|[[Edward VIII]]
|-
| • 
|1936–1949
|Arguably [[George VI]]
<small>([[Irish head of state from 1936 to 1949|more information]])</small>
|-
| colspan="2" |'''[[Governor-General of the Irish Free State|Governor-General]]'''
|
|-
| • 
|1922–1927
|[[Timothy Michael Healy]]
|-
| • 
|1928–1932
|[[James McNeill]]
|-
| • 
|1932–1936
|[[Domhnall Ua Buachalla]]
|-
| colspan="2" |'''[[President of the Executive Council of the Irish Free State|President of the Executive Council]]'''
|
|-
| • 
|1922–1932
|[[W. T. Cosgrave]]
|-
| • 
|1932–1937
|[[Éamon de Valera]]
|-
| colspan="2" |'''Legislature'''
|[[Oireachtas of the Irish Free State|Oireachtas]]
|-
| • 
|Upper house
|[[Seanad Éireann (Irish Free State)|Seanad]]
|-
| • 
|Lower house
|[[Dáil Éireann (Irish Free State)|Dáil]]
|-
| colspan="2" |'''History'''
|
|-
| • 
|[[Anglo-Irish Treaty]]
|6 December 1921
|-
| • 
|[[Constitution of the Irish Free State]]
|6 December 1922
|-
| • 
|Northern Ireland opt-out
|8 December 1922
|-
| • 
|[[Constitution of Ireland]]
|29 December 1937
|-
| colspan="3" |'''[[List of countries and dependencies by area|Area]]'''
|-
| • 
|Until 8 December 1922
|84,000 km<sup>2</sup>(32,000 sq mi)
|-
| • 
|After 8 December 1922
|70,000 km<sup>2</sup>(27,000 sq mi)
|-
| colspan="2" |'''Currency'''
|[[Pound sterling]]<small>(1922–27)</small>[[Irish pound#Saorst.C3.A1t pound|Saorstát pound]]<small>(1928–37)</small>
|-
| colspan="3" |
{| class="wikitable"
|'''Preceded by'''
|'''Succeeded by'''
|-
|
{| class="wikitable"
|
|[[United Kingdom of Great Britain and Ireland|United Kingdom]]
|}
|
{| class="wikitable"
|[[Republic of Ireland|Ireland]]
|
|}
|}
|}
 
== Kuzey İrlanda Çekiliyor ==
 
== Hükümet ve Anayasal Birimler ==
[[Dosya:Irish Free State passport.jpg|küçükresim|261x261pik|İrlanda Bağımsız Cumhuriyeti Pasaportu]]
 
== İrlanda İç Savaşı ==
{{Ana|İrlanda İç Savaşı}}
 
== Bağımsız İrlanda Cumhuriyeti'nden Sonra ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Özgür_İrlanda_Devleti" sayfasından alınmıştır