Vikipedi

Mir Hüseyin Musevi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
By erdo can (mesaj | katkılar)
Devriyeler
145.947 değişiklik
k Düzenleme AWB ile
Nushirevan11 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
32.152 değişiklik
Bilgi kutusu eklendi.
1. satır:
{{Makam sahibi bilgi kutusu
'''[[Sayyid|Mir]]-Hossein Mousavi Khameneh''' ({{Dil-fa|میرحسین موسوی خامنه|Mīr-Hoseyn Mūsavī Khāmené}}, d. 2 Mart 1942) 1981-1989 arasında İran'ın yetmiş dokuzuncu ve son Başbakanı olarak görev yapan İranlı bir reformist politikacı, sanatçı ve mimar. 2009 başkanlık seçimlerinde reformist bir adaydı ve nihayetinde seçim sonrası çıkan huzursuzluklarda muhalefet lideriydi. Mousavi, İran Bilim Akademisi başkanlığını 2009'da muhafazakâr otoriteler tarafından kaldırılıncaya kadar sürdürdü.<ref name="Radio Farda, Academy">{{Web kaynağı | title = ميرحسين موسوی از رياست فرهنگستان هنر برکنار شد | url = http://www.radiofarda.com/content/o2_iran_fires_opposition_leader/1911161.html | publisher = Radio Farda | accessdate = 14 Temmuz 2011 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150924140110/http://www.radiofarda.com/content/o2_iran_fires_opposition_leader/1911161.html | arşivtarihi = 24 Eylül 2015}}</ref>▼
|isim = Mir Hüseyin Musavi
|resim = Mir Hossein Mousavi in Zanjan by Mardetanha.jpg
|resim_büyüklüğü =
|sıra =
|makam = [[İran başbakanları listesi|İran Başbakanı]]
|dönembaşı = 31 Ekim 1981
|dönemsonu = 14 Ağustos 1989
|öncegelen = [[Muhammed Rıza Mehdevi Kani]] (geçici)
|sonragelen = Makam kaldırıldı
|sıra1 =
|makam1 = [[İran dışişleri bakanları listesi|İran Dışişleri Bakanı]]
|dönembaşı1 = 15 Ağustos 1981
|dönemsonu1 = 15 Aralık 1981
|öncegelen1 = [[Muhammed Ali Recai]] (geçici)
|sonragelen1 = [[Ali Ekber Velayeti]]
|sıra2 =
|makam2 =
|dönembaşı2 =
|dönemsonu2 =
|öncegelen2 =
|sonragelen2 =
|sıra3 =
|makam3 =
|dönembaşı3 =
|dönemsonu3 =
|öncegelen3 =
|sonragelen3 =
|doğum_adı = Mir Hüseyin Musavi Hamene
|doğum_tarihi = {{Doğum tarihi ve yaşı|1942|3|2}}
|doğum_yeri = [[Hamene]], [[İran]]
|ölüm_tarihi = <!-- {{Ölüm tarihi ve yaşı|ö.yıl|ö.ay|ö.gün|d.yıl|d.ay|d.gün}} -->
|ölüm_yeri =
|partisi = [[Yeşil Hareket]] {{small|(2009-günümüz)}}<br>[[İslami Cumhuriyet Partisi]] {{small|(1979–1987)}}
|eşi = [[Zehra Rahneverd]] (e. 1969)
|çocukları = Kukeb<br>Nergis<br>Zehra
|ilişkiler =
|yaşadığı_yer =
|öğrenim = [[Şehid Beheşti Üniversitesi]]
|meslek = [[Mimar]], [[eğitmen]]
|dini = [[İslam]]
|imza = Mir-Hossein Mousavi signature.svg
}}
▲'''[[Sayyid|Mir]]-Hossein MousaviHüseyin KhamenehMusavi Hamene''' ({{Dil-fa|میرحسین موسوی خامنه|Mīr-Hoseyn Mūsavī Khāmené}}, d. [[2 Mart]] [[1942]], [[Hamene]]) 1981-1989 yılları arasında [[İran]]'ın yetmiş dokuzuncu ve son Başbakanı olarak görev yapan İranlı bir reformist politikacı, sanatçı ve mimar. 2009 başkanlık seçimlerinde reformist bir adaydı ve nihayetinde seçim sonrası çıkan huzursuzluklarda muhalefet lideriydi. MousaviMusavi, İran Bilim Akademisi başkanlığını 2009'da muhafazakâr otoriteler tarafından kaldırılıncaya kadar sürdürdü.<ref name="Radio Farda, Academy">{{Web kaynağı | title = ميرحسين موسوی از رياست فرهنگستان هنر برکنار شد | url = http://www.radiofarda.com/content/o2_iran_fires_opposition_leader/1911161.html | publisher = Radio Farda | accessdate = 14 Temmuz 2011 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150924140110/http://www.radiofarda.com/content/o2_iran_fires_opposition_leader/1911161.html | arşivtarihi = 24 Eylül 2015}}</ref>
 
Devrimin ilk yıllarında MousaviMusavi, İslam[[İslami Cumhuriyet Partisi]]'nin resmi gazetesi olan Jomhouri-e Eslami'nin editörlüğünü yapmış ve Dışişleri Bakanı ve sonunda Başbakanlık görevlerinde bulunmuştur. 1989 anayasa değişiklikleri öncesinde İran'daki son Başbakan oldu; Daha sonra önümüzdeki 20 yıl boyunca yarı emeklilik yaptı. Kültür Devriminin Yüksek Konseyine üye olmaya devam etmektedir. Ancak, siyasi analistler ve yorumcular tarafından kabul görmemesinin bir işareti olarak yıllardır toplantılara katılmamaktadır.
 
2009 İran Cumhurbaşkanı seçimleri için Musavi, yarı emeklilik yaşına girdi ve görevdeki İran Cumhurbaşkanı [[Mahmud AhmedinecadAhmedinejad]] yönetimine karşı iki Reformcureformcu adayı seçti. Resmi sonuçlara göre, seçimde kazanamadı ve iddia edilen oy hilesi ve manipülasyonu sonrasında, kampanyası uzun süren bir protestoya yol açtı ve sonunda hükümet ve YüksekDini Lider [[Ali Hamaney]]'e karşı ulusal ve uluslararası bir harekete dönüştü. Vahşi darbelere rağmen, Yeşil Hareketin lideri olarak kalmasına rağmen hareketleri ciddi ölçüde kısıtlanmış durumdadır.  [[İran]]'da yaygın bir renk olan yeşili kampanya rengi olarak seçti.<ref>{{cite news|url=http://www.payvand.com/news/09/jun/1119.html|title=Even Iran Can Change|date=6 November 2009 |publisher=Peyvand|accessdate=18 June 2009}}</ref> Şu anda eşi ve [[Mehdi KarroubiKerrubi]] ile birlikte ev hapsi altında bulunuyor.<ref name="amnesty.org">[https://www.amnesty.org/en/library/info/MDE13/086/2011/en Iran: Further information: Opposition leaders arbitrarily held] [[Amnesty International]], 29 September 2011</ref>
 
==Gençliği, eğitimi ve kariyeri==
Seyyid Mir-Hossein Hüseyin Musavi 2 Mart 1942'de İran Doğu Azarbeycan'ın Hamene kentinde doğdu. O ve ailesi Tebriz kökenli etnik bir Azeri'dir. Babası Mir-İsmail, Tebriz'den bir çay tüccarıydı. Mousavi, Hamene'de büyüdü ve 1958'de lise mezuniyetini takiben Tahran'a taşındı. Mousavi, diğer Hamaney doğumlu olan Ali Hamaney'in akrabasıdır: Mousavi'nin büyükannesi Hamaney'in baba tarafından teyzesidir.
 
Mimarlık lisans eğitimini Tahran Ulusal Üniversitesi'nden (şimdiki ShahidŞehid BeheshtiBeheşti Üniversitesi) 'nden aldı ve 1969'da Tahran Ulusal Üniversitesi'nden mimarlık yüksek lisans derecesi aldı ve öncelikle geleneksel İran mimarisi üzerine yoğunlaştı. Öğrenci iken, sol İslam öğrenci derneğinin aktif bir üyesiydi. Kolej yıllarında Musavi, uzun yıllar takdir ettiği Ali Şeriatinin kurduğu dini-milliyetçi bir siyasi parti olan İran Özgürlük Hareketi ile yakın bir ilişki içindeydi. Parti devrim sonrası hükümete davet edilmese de, İran'ın gelecekteki siyasi liderleri o sırada partiye üye olan [[Mehdi BazarganBezirgan]], Yadolah Sahabi, MahmoudMahmud TaleghaniTalegani ve MostafaMustafa ChamranÇamran'ın yanı sıra MousaviMusavi'nin en yakın müttefikleri haline geldi. MousaviMusavi, [[Ali ShariatiŞeriati]]'nin Tahran HosseiniyehHüseyniye-i Ershadİrşad'daki derslerine düzenli olarak katılan öğrenci aktivistleri arasında yer aldı.
 
Musevi, 1969'da, heykel konusunda uzmanlaşmış üniversite öğrencisi Zahra[[Zehra RahnavardRahneverd]] ile evlendi ve ünlü Ali Şeriati'nin öğrencileri arasında yer aldı. Rahnavard daha sonra Alzahra Üniversitesi başkanı ve İran'ın eski Cumhurbaşkanı [[Muhammed Hatemi]]'nin siyasi danışmanı oldu. Çiftin üç kızı vardır; Azari[[Azerbaycan Türkçesi]], [[Farsça]], [[İngilizce]] ve [[Arapça]] konuşabilmektedirler.
 
==İran Devrimi==
Musavi ve karısı, İran devriminin başarısında aktif bir rol oynamaktadır. Şah Mohammad[[Muhammad RezaRıza Pehlevi]] Monarşisine karşı sokak protestoları düzenlemekten dolayı hapsedildi. İran devrimi yaklaştıkça, en eski siyasi kahramanı [[Che Guevara]] olan MousaviMusavi, mücadeleye daha aktif şekilde dahil oldu.
 
1979'daki Şah rejiminin çöküşünden sonra, Musavi, İran'da İslam Cumhuriyeti'nin kurulmasına yardım etmek ve İran'ın monarşisinin devrilmesini hızlandırmak için Muhammed Beheshti'nin 1979'da İslam Cumhuriyet Partisini kurmasına yardım etti. Partinin siyasi sekreteri oldu ve partinin resmi gazetesi olan Jomhouri-e Eslami'nin baş editörü oldu. Bunun için, hem İslam Cumhuriyeti'nin hem İran'da hem de yurtdışında "Mimar" olarak görülüyor.
 
1979'un ortasında, [[Ruhullah Humeyni|Humeyni]] tarafından İran İslam Devrimi Konseyi'ne atandı. Jomhouri-e Eslami'nin genel yayın yönetmeni olarak, İslam Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı olan Abolhassan Banisadr'ın parlamentoda başarılı bir şekilde görevden alınmasının ardından 1981'de Fransa'ya gelişine kadar yüksek bir eleştirmen ve muhalifti. Banisadr'ın dönem başkanlığı sırasında başbakan Muhammed Ali Rajai Musavi'yi dışişleri bakanı olarak atadı ancak Banisadr bu adaya karşı çıktı ve Mousavi atanmadı. 15 Ağustos 1981'de, hükümetin Rajai kabinesinde yeniden yapılandırılmasının bir parçası olarak Mousavi, dışişleri bakanı olarak atandı. Başbakan daha yüksek randevu aldığında görevini 15 Aralık 1981 tarihine kadar sürdürdü.
 
==Başbakanlık==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Mir_Hüseyin_Musevi" sayfasından alınmıştır