|
Seçkin bir asker olan ve savaş meydanlarındaki cesareti ile tanınan Plastiras, [[Türk Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi|Batı Anadolu'nun işgali]] sırasında "Kara Sürücü" olarak bilinirdi. Yunanistan'ın işgal girişimindeki başarısızlığından sonra, Venizelosçu diğer subaylarla birlikte Yunanistan kralı [[I. Konstantin (Yunanistan)|I. Konstantin]] ve hükümetine karşı bir darbe düzenledi. Askerlerin önderliğindeki darbe hükümeti, iktidarın seçimle gelecek bir ulusal meclise devredileceği 1924 yılının Ocak ayına kadar ülkeyi yönetti ve ardından işbaşına gelen meclis, II. Yunanistan Cumhuriyeti'ni ilan etti. [[İki savaş arası dönem]]de Plastiras, siyaseten Venizelosçu ve cumhuriyetçi olarak kalmayı sürdürdü. Kraliyeti savunan Halk Partisi'nin yükselişini ve monarşinin yeniden gelmesini önlemek için, 1933 ve 1935'te iki başarısız darbe girişiminde bulundu ve bu nedenle [[Fransa]]'ya sürüldü.
Yunanistan'ın [[İkinci Dünya Savaşı]]'ndaki [[Yunanistan Savaşı|Mihver İşgali]] sırasında, [[Marsilya]]'da sürgünde olmasına rağmen, EDES direniş hareketinin önderi oldu. İşgalden sonra Yunanistan'aülkesine geri döndü ve çoğunlukla Liberal Parti ile yapılan koalisyonlarda, üç kez başbakan olarak görev yaptı. Son iki hükümeti döneminde, Yunan toplumunda [[Yunan İç Savaşı|iç savaş]] sırasında açılan yaraları kapatmak için orta yolcu politikalar izlese de, bu amacında pek başarılı olamadı.
==Yaşamöyküsü==
===Kökeni===
Aslen [[Teselya]]'nın güneyindeki Agrafa Dağları'ndaki, eski adı Vounesi olan Morfovuni köyünden olan ailesi, Plastiras henüz doğmadan önce [[Kardiça]]'ya yerleşmişlerdi. Plastiras, 1883 yılında Kardiça şehrinde dünyaya geldi.
===Askeri yaşamı===
Okulu Kardiça'da bitirdikten sonra, 1904 yılında 5. Piyade Alayı'na gönüllü olarak katıldı. [[Makedonya]]'nın Yunanistan tarafından işgali için savaştı ve 1909 askeri darbesine katıldı. 1910'da astsubay okuluna girdi ve 1912'de asteğmen rütbesi verildikten sonra [[Balkan Savaşları]]'na katılarak "Kara Sürücü" lakabıyla anılmaya başlandı. Ancak asıl şöhretini, [[Birinci Dünya Savaşı]] sırasında [[Eleftherios Venizelos]] önderliğindeki Ulusal Savunma Hareketi'ne binbaşı rütbesiyle katıldığında elde etti. MakedonMakedonya Cephesi'ndeki Skra-di-Legen muharebesinde, 5/42 Evzone Alayı'nın bir üyesi olarak başarıyla savaştı ve yarbaylığa terfi edildi. 1919 yılında ise albay rütbesine yükseltilen Plastiras, [[Ukrayna]]'da [[Kızıl Ordu]]'ya karşı mücadele etmesi amacıyla Müttefik kuvvetlerinin oluşturduğu [[Beyaz Ordu]]'ya yardım için 5/42 Evzone Alayı'nı komuta etti. Yenilginin ardından, birliği, [[Romanya]] üzerinden [[İzmir]]'e sevk edildi.
Kurtuluş Savaşı'nın Batı Cephesi'ndeki mücadelelerde Türk tarafınca, kendisinin "Kara Biber", birliğinin ise "Şeytanın Askerleri" lakaplarıylaolarak anıldığı söylenmektedir.<ref>http://www.yeniasir.com.tr/hayatinicinden/2012/02/25/yunan-iftirasina-bilimsel-tepki</ref> İlerleyişi, [[Sakarya Nehri]]'nin karşı yakasında ancak durdurulabildi. [[Sakarya Meydan Muharebesi]]'nin ardından Batı Anadolulu Rumların, Yunan ordusu ile birlikte Yunanistan'a kaçışları sırasında, yolda binlerce Rumun savaştan etkilenmemesini sağladı. Bu sayededurum, bir yandan halkın Atina'daki siyasi yönetime olan kızgınlığıkızgınlığını artarkenarttırırken, diğer yandan da Plastiras gibi askerlerin halk nezdindeki itibarlarıitibarlarını arttıarttırdı. Bu süreç, 11 Eylül 1922 günü Plastiras, Albay Stilianos Gonatas ve Binbaşı Fokas önderliğindeki hükümet darbesinin başarıya ulaşması ile sonuçlandı.
Askerî yönetim, ordu ve halkın çoğunluğunun desteğiyle ülkenin denetimini kolayca ele geçirdisağladı. Ardından Plastiras, Kral Konstantin'i tahttan çekilmeye zorladı, sürgündeki [[Elefterios Venizelos]]'u [[Lozan Antlaşması|Lozan Görüşmeleri]]'nde Türkiye ile müzakereye önderlik etmek üzere çağırdı ve [[Meriç]]Türk hattınıordusunun [[Batı Trakya]] üzerinden gelebilecek herhangiolası bir Türk askerî ilerlemesine karşı [[Meriç]] hattını korumak için orduyu yeniden örgütlemeye başladıörgütledi. Askerî yönetimin en tartışmalı icraatlarından birisi, Anadolu'daki yenilgiden sorumlu tutulan eski Başbakan Dimitrios Gunaris ve eski başkomutan General [[Yorgo Hacıanestis]] de dahil olmak üzere beş kralcının, 28 Kasım 1922 günü [[Altılar Davası]] olarak anılan davada yargılanmaları ve idam edilmeleriydi.
Plastiras, Yunanistan'ı yönetmedeyönetirken birçok zorlukla karşı karşıya kaldı. NüfusEkonomisi mübadelesiyleBatı gelenAnadolu'nun 1.3işgali milyoniçin mübadile,harcanan harapparalar birnedeniyle ekonomiyeharap sahipolmuş, uluslararası izolasyonaalanda izole edilmiş ve içtoplumu bölünmüş bir ülkeyeülkeyi yiyecekyönetmeye içecekçalışan Plastiras hükümeti, bir de Lozan nüfus mübadelesiyle gelen 1,3 milyon insanın beslenmesini sağlamak zorunda kaldı. Ardından İtalya'yla yaşanan [[Korfu]] olayıkrizi ve Ekim 1923'te kötüleşenyılının birEkim Kraliyetçiayında gerçekleşen kralcı darbe bunungirişimi, durumu daha da kanıtıydıkötüleştirdi. Başarısız kraliyetçikralcı darbeden sonra, Kral II. George, ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. BununlaBunlara birlikterağmen, bazıülkede talimatlarıdevlet devletedüzeninin geri yüklemeyisağlanabilmesi ve II.İkinci Cumhuriyet'in sağlam bir Yunanistanzemine Cumhuriyetioturabilmesi için zeminelinden hazırlamayıgeleni başardıyaptı. Yeni1923 Ulusalyılının MeclisAralık içinayında, Aralıkmeclisin 1923yeni üyelerinin seçimlerindenseçiminden sonra, 2 Ocak 1924'te tarihinde ordudan istifa ederek emekliye ayrıldı. Millet Meclisimeclisi, ülkeye yaptığı hizmetlerin tanınması nedeniyle kendisini "anavatana layık" ilan etti ve ona emekli korgeneral rütbesini verdi.
Bazı kaynaklara göre enEn büyük düşmanı [[Mustafa Kemal Atatürk]], bazı kaynaklara göre Plastiras'a hayrandı. SavaşınPlastiras'ın biyografisini kaleme alan Sefi Anastasakos'un "Plastiras ve Devri" adlı eserinde, Atatürk'ün onun hakkında, "Bir düşmanı olarak, evvelâ, çok değerli rakibimin şerefe layık olduğunu itiraf etmek vâzifesine sahibim. O yalnızca Yunan silahlarını değil, onun vatansever müdahalesi vuku bulmayacağı takdirde tamamiyle tarumar olabilecek Yunanistan'ı da kurtarmıştır." dediği belirtilmiştir.<ref>http://animal-free-working.pblogs.gr/2010/04/612564.html</ref> Ayrıca Kurtuluş Savaşı'ndan bitimindesonra Yunanistan ile yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti arasında gerçekleşen görüşmelerdenüfus mübadelesi görüşmelerinde, Atatürk'ün Plastiras'a "Altın verdiğimikarşılığında, bana bakır verdinizverdin." sözlerinidediği iddia aktardıedilmektedir.<ref>Boinodiris, Stavros. [https://books.google.co.za/books?id=4-IjiIeCImkC&pg=PA146&lpg=PA146&source=bl&ots=Ep0nbrGZFo&sig=klcpZXBdlufYGf2S31aEoTr6rxM&hl=tr&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false "Google Kitaplar"] ''Andros Odyssey: Liberation: (1900-1940)''. iUniverse, 2010, p.146.</ref>
===Siyasal yaşamı===
YardımKurulmasına yardım ettiği II. Cumhuriyet, dengesizyaşamını olduğunuistikrarsız kanıtladı.olarak Darbeler,sürdürmekteydi; karşızira darbedarbeler, karşıdarbeler, Cumhuriyetçilercumhuriyetçiler ve Kralcılarkralcılar arasındaki çatışmasürtüşme ve sürekli ekonomik sorunlar Yunanistan'ıülkeyi rahatsızsürekli ettiuğraştırmaktaydı. Pangalos'un diktatörlüğü sırasındadöneminde, zulümpolitikaya görenkarışmadan duramayan Plastiras, Venizelos karşıtları seçimleri kazandıktan sonra (hattaMart Venizelos1933'unte kendisibir dedarbe olsa)girişiminin evrenselönderliğini birüstlendi. reaksiyonlaAncak karşıbu karşıyadarbe kaldıklarıgirişimi, Martuluslararası 1933'teve birulusal darbeyetepkilerin yönelmeyeyanı çalıştı;sıra Venizelos'un bile tepkisini çekince, yurtdışına kaçmak zorunda kaldı. Sonunda, 1935 yılınınyılında başarısızise olanbu Venizelosçukez isyanı sonrasındayurtdışındayken, halenVenizelosçuların yurtiktidara dışındagelebilmesi olmasınaiçin rağmenbir darbe girişimi daha düzenleyen Plastiras, gıyabengıyabında ölüm cezasına çarptırıldı. BununlaTüm birliktebu gelişmelere rağmen, bir savaş kahramanı olarak dürüstlüğünden ve sağlamcumhuriyete cumhuriyetçiliğindensadakatinden dolayı halk nezdindeki yüksek prestijini korudu. Fransa sürgününden sonrasürgününde, sahipAlmanların olduğuYunanistan'ı titizişgal liderliğisürecini yakından takip etti ve EDES direniş grubunun oluşturulmasında rol aldı.
1944 Aralık olaylarını takiben, çoğunlukça kabul gören bir kişilik olduğu için başbakan seçilmesinden sonra, 1945 yılında Yunanistan'a döndü. veKral 55II. George ve sürgündeki hükümetin ülkeye dönüşünü destekleyen İngilizler ile demokrasi yanlısı ve solcu [[Ulusal Kurtuluş Cephesi (Yunanistan)|Ulusal Kurtuluş Cephesi (EAM)]] ve [[Yunan Halk Kurtuluş Ordusu|Yunan Halk Kurtuluş Ordusu (ELAS)]] gerilla gruplarının arasını bulmak için orta yolcu bir başbakanıpolitika seçildiizledi. Başbakanlığı sırasında Varkiza Anlaşması imzalandı. Orta yolcu politikaları ve cumhuriyet sempatisitaraftarlığı, İngilizlerin güvensizliğine neden oldu ve göreve gelişinden sadece üç ay sonra görevden alındı.
1949'da, yılında [[Yunan İç Savaşı]]'nın sona ermesinden sonra, Plastiras, hayal kırıklığına uğratılmışuğramış liberallerden ve sol eğilimli demokratlardan oluşan yeni bir parti, Ulusal İlerici Merkez BirliğiniBirliği'ni (EPERKEPEK) kurdu. KendisiniUlusal muhafazakârbir kurumlauzlaşı çatışmasağlanabilmesi içineiçin sokantüm birtoplumu ulusalkucaklamaya uzlaşıçalıştı, mesajıancak vaazbu etti.durum, iç savaşta Komünistkomünist bir hükümet kurmak için savaşmışsavaşan olanlarıgerillaları cezalandırmaya çalıştıçalışan muhafazakâr hükümetle arasını açtı. [[Sofoklis Venizelos]] ve George[[Yorgo Papandreu (büyük)|Yorgo Papandreu]] ile birlikte Plastiras 1950'de bir koalisyon hükümeti kurdu, ancak ortaklar ayrıldığında hükümet düştü. Eylül 1951 seçimlerindeseçimlerinden ise partisi EPEK, merkezcimerkez partilerin en güçlüsü olarak ortaya çıktı. Plastiras, [[Sofoklis Venizelos]]'un Liberalleri ile bir koalisyon hükümeti kurdu ve ülkenin büyük problemlerinesorunlarını yoğunlaşmayaçözmeye çalıştı. Hükümeti, ekonomik kalkınma çalışmalarına ve Yunanistan'ın yeniden inşasına başladı. EskiGünümüzde onun adını taşıyan ve eski adı Tavropos olan göl veüzerinde bir baraj, günümüzdekurulması onuniçin adınıçalışmaları taşımaktadırbaşlattı. Ancak uzlaşmasağcılar politikasıtarafından sağdansürekli solakınanan dayanıpve sağasolcular solatarafından itildigüvenilmeyen vearabulucu politikası, kendi kabinesinin üyeleri tarafından bile zayıfbeğenilmeyince, düşürüldühükümeti zayıfladı. Başarısızlığının belirleyicilerinden biridebiri de, Mart 1952'de Nikos Belogiannis'in mahkûmiyeti ve idam edilmesiydi. Kasım 1952 seçimlerindeseçimlerini kaybettikten sonra, politik kariyeri ve onunla birlikte olanmerkez liberalpartilerin "Centraliktidar Intermission"dönemi sona erdi. 1953'te Atina'da yoksulluk içinde öldü.
==Hatırası==
|
