Monoteizm: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Munferit (mesaj | katkılar)
→‎Tarihçe: başlık alt başlıklar ve bilgilerle derinleştirildi, kaynaklar girildi.
ÖÇS (mesaj | katkılar)
7. satır:
=== Monoteizmin sonradan geliştiğine dair tezler ===
==== Çoktanrıcılık tezi ====
İskoç bilim adamı [[David Hume]]'a göre: “tarihin ne kadar gerisine gidersek gidelim, insanlığın [[Çoktanrıcılık|çoktanrıcılığa]] o denli dalmış olduğunu görürüz” der. Ona göre, daha yetkin bir dinden ne bir iz ne de bir belirti vardır.<ref name=karatas></ref>
 
==== Animizm ====
[[Antropoloji]]'nin kurucusu kabul edilen ve [[animizm]]in isim babası olan [[Edward Burnett Tylor]]' göre; ruhi varlıklara inanış olduğunuolarak düşündüğütanımladığı animizmin, insanlığın ilk dini olduğunu varsayar. Ona göre bu inanış tüm ilkel ırklarda görülür.<ref name=karatas>[http://media.turuz.com/users/bey-1395/0876-Max_Muller-Hayati-Eserleri_Ve_Dinler_Tarixindeki_Yeri-Ibrahim_Ethem_Qaradash-2006-216s.pdf|Max Müller; Hayatı, Eserleri ve Dinler Tarihindeki Yeri, Dokuz Eylül Üni., Doktora Tezi, İbrahim E. Karataş] </ref> Comte’un "fetişizm, politeizm ve monoteizm" diye sunduğu sınıflandırmayı o, “animizm A, animizm B ve [[monoteizm]]” diye sunar.
 
Buna göre animizm, bir üst gelişim aşamasına ulaşıncaya kadar kendi içinde beş basamağa ayrılır. Bunlardan ilki, insandaki maddi olmayan yönün (ruh) varlığının keşfi; ikincisi, ruhun ölümden sonra da varlığını devam ettirdiğine olan inanç; üçüncüsü, ruhun rüya ya da trans halinde bedeni geçici olarak terk etme kabiliyetine sahip olduğunun keşfi; dördüncüsü, hayvanların ve hatta cansız varlıkların da ruha sahip olduklarına inanç; beşincisi de hayaletlere olan inançtır.
 
==== Atalara tapınma ====
İngiliz filozof ve sosyolog [[Herbert Spencer]]'a göre; Dinin kökeninin [[atalara tapınma]] ile başladığı fikrini ileri sürmektedir. Spencer, dinle ilgili görüşlerini First Principles (İlk İlkeler) (1862) ve The Principles of Sociology (Sosyolojinin İlkeleri) (1877 ve 1885) adlı eserinde dile getirmiştir. <ref name=karatas></ref>
 
==== Totemizm ====
İskoç etnolog John Ferguson Mc Lennan (1827–1881) ise; dinlerin ilk safhasının [[totemizm]] olduğunu iddia etmiştir. Ona göre, ilkel insan hayvanlara, bitkilere ve tabii nesnelere canlılık ve kişilik atfettikten sonra her kabile saygı objesi olarak bunlardan birisini seçmiştir.<ref name=karatas></ref>
 
[[Emile Durkheim]] ise, Robertson Smith’den aldığı dört önemli görüşten hareket etmektedir; İlkel din, kabile kültüdür ve bu kült totemiktir. Totem ve klan birbirinden ayrılmaz. Klanın tanrısı kutsallaşmış toplumun kendisidir. Totemizm en basit ve en ilkel din biçimidir.
totemiktir. Totem ve klan birbirinden ayrılmaz. Klanın tanrısı kutsallaşmış toplumun kendisidir. Totemizm en basit ve en ilkel din biçimidir.
Bu görüşlerden yola çıkan Durkheim’e göre ilk din [[totemizm]]dir.<ref name=karatas></ref>
 
Dinin kökenini totemciliğe bağlayan bir başka ilim adamı da [[Sigmund Freud]]’dür. Dine psikoanalitik bir yöntemle yaklaşan Freud’e göre din, bir yanılsamadan ibarettir ve onu doğuran da sürekliliğini sağlayan da suçluluk duygusudur. Freud, bireyin küçük yaşlarda yaşadığı bazı travmaların, uzun bir uyuklama devresinden (latens devresi) sonra buluğ çağı ve ileriki yaşlarda, tekrar gün yüzüne nevrozlarla çıkmasına benzer bir sendromun soy yaşamında da olabileceğini belirtir. Buna göre mesela, geçmişte yaşanmış cinsel şiddetle de ilgili bir travmatik olay, ileride dini doğurmuş olabilir.<ref name=karatasfreud>[http://media.turuz.com/users/bey-1395/0876-Max_Muller-Hayati-Eserleri_Ve_Dinler_Tarixindeki_Yeri-Ibrahim_Ethem_Qaradash-2006-216s.pdf|Max Müller; Hayatı, Eserleri ve Dinler Tarihindeki Yeri, Dokuz Eylül Üni., Doktora Tezi, İbrahim E. Karataş, sayfa 97] </ref>
Dinin kökenini totemciliğe bağlayan bir başka ilim adamı da [[Sigmund Freud]]’dür. Dine psikoanalitik bir yöntemle yaklaşan Freud’e göre din, bir
yanılsamadan ibarettir ve onu doğuran da sürekliliğini sağlayan da suçluluk duygusudur.
Freud, bireyin küçük yaşlarda yaşadığı bazı travmaların, uzun bir uyuklama devresinden (latens devresi) sonra buluğ çağı ve ileriki yaşlarda, tekrar gün yüzüne nevrozlarla çıkmasına benzer bir sendromun soy yaşamında da olabileceğini belirtir. Buna göre mesela, geçmişte yaşanmış cinsel şiddetle de ilgili bir travmatik olay, ileride dini doğurmuş olabilir.<ref name=karatasfreud>[http://media.turuz.com/users/bey-1395/0876-Max_Muller-Hayati-Eserleri_Ve_Dinler_Tarixindeki_Yeri-Ibrahim_Ethem_Qaradash-2006-216s.pdf|Max Müller; Hayatı, Eserleri ve Dinler Tarihindeki Yeri, Dokuz Eylül Üni., Doktora Tezi, İbrahim E. Karataş, sayfa 97] </ref>
 
==== Naturalizm ====
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Monoteizm" sayfasından alınmıştır