|
| imza =
}}
'''I. Manuil Komnenos''' ([[Yunanca]]: Μανουήλ Α' ο Κομνηνός; 1118 - 24 Eylül 1180), [[II. Yannis Komnenos]] ile [[Macaristanlı İrene]]'nin en küçük oğullarıdır. 1143-1180 yılları arasında tahtta kalan [[Bizans İmparatorluğu|Bizans imparatorudur]]. Cesur ve dirayetli bir asker, iyi bir diplomat, cüretkar bir devlet adamı olmasına rağmen, [[Anadolu Selçukluları]]nın Bizans'ı tehdit ettiği bir dönemde devletin kaynaklarını zorlayarak [[Roma İmparatorluğu]]'nu yeniden kurmak amacıyla yürüttüğü politikalar başarısızlıkla sonuçlandı. Fakat [[İkinci Haçlı Seferi]], onun ustalığı sayesinde [[Konstantinopolis]]'e (İstanbul) zarar vermeden savuşturuldu.
== Tahta geçişi ==
[[II. Yannis Komnenos]] (hükümdarlığı 1118-43) ile [[Macar]] prensesi [[Macaristanlı İrene|İrene]]'nin dördüncü oğludur. Yannis'in büyük oğullar Aleksios ile Andronikos'un 1142'de ölmüş olmaları nedeniyle taht babasının vasiyeti üzerine Manuil'e kalmıştı. O sıralar [[Kilikya]]'da ([[Çukurova]]) bulunan Manuil 27 Haziran'da başkente ulaşmasına rağmen, ağabeylerinden [[İsaakios Komnenos (II. Yannis'in oğlu)|İsaakios]]'un muhalefeti yüzünden ancak 28 Kasım'da taç giyebildi. Cesareti, şövalye ruhu ve yeniliklere açık oluşuyla Komnenos Hanedanı'nın en özgün üyelerinden biri olan Manuil, babasının sade ve tutucu bir yaşam sürdüğü sarayını [[Batı Avrupa]]'dan aktarılan turnuva ve şenliklerin düzenlendiği bir eğlence merkezine dönüştürdü. Avrupa tarzı eğlenceler ve spor karşılaşmalarına düşkünlüğü ve Batılı prenseslerle yaptığı evlilikler yüzünden Latinofil (Latinsever) diye nitelendirilmiştir.
== Hükümdarlığı ==
[[Dosya:Arrivée des croisés à Constantinople.jpg|thumb|left|200px|İkinci Haçlı Seferi'nin [[Konstantinopolis]]'e dayanması, Jean Fouquet'in çalışması, 15. yy]]
=== İkinci Haçlı Seferi ve Batı'yla ilişkiler ===
Hükümdarlığının ilk yıllarında Batı'yla ilişkilerini düzenlemeye çalışan Manuil gitgide büyüyen [[Selçuklular|Selçuklu]] tehdidini neredeyse bütünüyle görmezlikten geldi. [[Sicilya]] ve [[Antiokheia]]'daki (Antakya) [[Normanlar|Norman]] rakiplerine karşı Batılılarla ittifaklarını yeniledi. Alman Kralı [[III. Konrad]]'ın baldızı Bertha von Sulzbach (sonradan Eirene) ile evlenerek Normanlara karşı bir ittifak kurmayı denedi. 1147'de Alman Kralı III. Konrad ve [[Fransa]] Kralı [[VII. Louis]]'in komutasında başlayan [[İkinci Haçlı Seferi]], bu evlilik sayesinde başkent [[Konstantinopolis]] talan edilmeden atlatıldı. İkinci Haçlı Seferi sırasında [[Sicilya Krallığı|Sicilya]] kralı [[II. Ruggiero]]'ya karşı [[Yunanistan]]'daki topraklarını savunduysa da Ruggiero'nun donanması 1147'de [[Korfu]]'yu ele geçirdi. [[Venedikliler]]in yardımıyla iki yıl sonra ada geri alındı. Manuil 1148'de karısının eniştesi [[Kutsal Roma-Germen imparatoru]] [[III. Konrad]]'la ittifakını pekiştirdi. Ama Konrad 1152'de ölünce, onun ardılı [[Friedrich Barbarossa]]'yla anlaşma girişimlerinde başarılı olamadı. Çünkü Barbarossa da Manuil gibi dünya imparatorluğu kurmayı düşünüyordu. Barbarossa'ya karşı [[Lombardlar]]a para yardımında bulunan Manuil, 1170'te [[İngiltere]] Krallığı ile de diplomatik ilişkiler geliştirdi.
=== İtalya harekatı, Doğu Akdeniz ve Balkanlar ===
Manuil'in 1155-1157 arasında [[İtalya Yarımadası]]'nı işgal girişimleri boşa çıktı. 1154'te [[Sicilya Krallığı|Sicilya]] kralı II. Ruggiero ölünce, [[Ancona]]'ya saldırması için bir donanma gönderdi (1155) ve [[Apulia]] (Puglia) bölgesinin büyük bölümünü ele geçirdi. 1156'da [[Brindisi]]'de birleşik Germen, Venedik ve Norman kuvvetleri karşısında yenilgiye uğraması [[İtalya]]'daki Bizans etkisinin son bulmasına yol açtı.
Manuil bundan sonra, [[I. Haçlı Seferi]]'nin ardından [[Doğu Akdeniz]]'de kurulan Haçlı devletleri üzerinde egemenlik iddiasında bulundu. 1158'de [[Kilikya]]'ya bir sefer düzenleyerek kaybedilen toprakları yeniden ele geçirdi ve Antiokheia prensi [[Châtillonlu Renaud]] ile [[Kudüs Krallığı|Kudüs]] kralı [[III. Baudouin]]'i Bizans egemenliğini tanımak zorunda bıraktı (1159).
Manuil [[Sırp]] ve [[Macar]]larla ilişkilerinde de başarılı oldu. 1164'te Macaristan'a girdi, 1168'de [[Dalmaçya]]'yı ele geçirdi ve [[Sırbistan]]'a boyun eğdirdi (1172). [[Hırvatistan]] ve [[Bosna]] imparatorluğa katıldı. Macaristan'daki taht kavgalarına karışan Manuil, Macar veliahtı Bela'yı, Aleksios adı ve o dönemde imparatordan hemen sonra gelen “despotes” unvanı ile şereflendirdiyse de, bir oğlunun doğması yüzünden unvanı geri aldı. Sonraki yıllarda Macar tahtına oturacak olan Bela-Aleksios sayesinde Bizans'ın bu topraklardaki etkisi güvence altına alınmış oluyordu.
[[Adriyatik]] kıyılarındaki başarıları ve Bizans'ın [[Ceneviz Cumhuriyeti|Cenova]] (1169) ve [[Pisa Cumhuriyeti|Pisa]] (1171) ile yaptığı antlaşmalarla [[Konstantinopolis]]'te koloni kurma hakkı vermesinden rahatsız olan Venedik, 1171'den başlayarak karşılıklı ilişkilerin on yıl boyunca kopmasına yol açan bir çatışmayı başlattı. 12 Mart 1171'de Konstantinopolis'te yaşayan Venediklilerin tümü tutuklandı ve malları müsadere edildi. Venedik misilleme olarak [[Kios]] (Sakız) ve [[Lesbos]] (Midilli) adalarını yakıp yıktı.
Parlak başarılara karşın Manuil, tecrit edilmiş durumdaydı; ayrıca Kiliseler'in birliği sorunu papayla yakınlaşmasını engelliyordu.
[[Dosya:Crusades surprised by turks.jpg|thumb|left|200px|Miryokefelon Geçidi'ndeki Türk pususu, Fransız resimci Gustave Doré'un çizimi]]
[[Dosya:Hyperryron-Manuel I-sb1965.jpg|thumb|right|200px|Manuil döneminden kalma bir Bizans [[sikke]]sinin bir yüzünde [[İsa]] (solda), diğer yüzünde de Manuil'in tasviri (sağda)]] ▼
=== Selçuklular ===
Manuil'in başka yerlerdeki etkinlikleri, [[Selçuklular]]ın elindeki Doğu'ya gerekli dikkati yöneltememesine yol açtı. 1145, 1146 ve 1160'ta [[Konya]]'daki [[Anadolu Selçuklu]] sultanına karşı seferler düzenlediyse de sonuç alamadı. [[Türk]] emirleri arasındaki anlaşmazlıklardan faydalanarak Anadolu'da bazı askeri başarılar elde etti, taht kavgalarından yorgun çıkmış olan Anadolu Selçuklu sultanı [[II. Kılıç Arslan]] ile Bizans lehine bir antlaşma (1162) yaptı. Selçuklularla dostane ilişkiler oluşturmayı amaçlayan Manuil, II. Kılıç Arslan'ı 1162'de 3 ay süreyle [[Konstantinopolis]]'te misafir etti ve Bizans ordusunda Selçuklu askerlerine yer verdi. Fakat iyi ilişkiler uzun sürmedi; Kılıç Arslan Anadolu'da durumunu sağlamlaştırmayı başarmıştı. 1176'da Selçuklulara karşı, [[Konya]] üzerine büyük çaplı bir saldırı düzenledi. Ama [[Beyşehir Gölü]] yakınlarında yapılan [[Miryokefelon Savaşı]]'nda aldığı yenilgi, [[Bizans İmparatorluğu]]'nun çöküşüne doğru bir adım oldu.
=== İçişleri ===
[[Dosya:Hyperryron-Manuel I-sb1965.jpg|thumb|right|200px|Manuil döneminden kalma bir Bizans
▲[[sikke]]sinin bir yüzünde [[İsa]] (solda), diğer yüzünde de Manuil'in tasviri (sağda)]]
Manuil'in iç politikaları bazı güçlükler yaşadı. Bizzat yakın akrabaları tarafından muhalefete uğrayan Manuil, kardeşi İsaakios, bir başka kardeşinin dul karısı Eirene Komnene ve amcasının oğlu gelecekteki imparator [[I. Andronikos Komnenos|Andronikos]] tarafından tahttan edilme gayretlerine maruz kaldı. Manuil [[Ortodoks Kilisesi]]ni bazı hiziplere karşı destekleyerek arkasına almaya çalıştı ve hatta 1166 konsilinin bir belgesine göre kandisi de rahip oldu. [[İsa]]'nın adlarından biri olan Emmanuel ile kendi adı arasındaki benzerlikten yararlanarak bir sözcük oyunu yapıp bastırdığı paralarda Emmanuel adını kullandı. Fakat Patrik III. Mihael, ondaki Batı hayranlığını ve Müslümanlarla uzlaşma gayretlerini onaylamayınca, Manuil geri çekilmek zorunda kaldı.
Manuil, ilk karısı Bertha'nın ölümünden sonra ikinci evliliğini [[Antiokheia]]'lı (Antakya) Maria ile yaptı. Sanatçıların ve felsefecilerin koruyucusu olarak “hipatos ton filosofon” unvanını yeniden ihdas etti. Başkentteki Ayios Mokios Manastırı'nın yemekhanesinde olduğu gibi birçok binayı mozaiklerle süsledi. Blahernai Sarayı ve Büyük Saray'da birer triklinium inşa ettirdi. Bu yapılar tarihi olayları betimleyen sahnelerle resimlendi.
Manuil'in ölümüyle yerine 12 yaşındaki oğlu [[II. Aleksios Komnenos|II. Aleksios]] geçti. Böylece görünüşte de olsa parlak bir dönemi, Bizans devletinin çöküş evresi izleyecekti.
== Aile ==
[[II. Yannis Komnenos]] ile [[Macaristanlı İrene]]'nin en küçük oğlu olan Manuil, [[AIMA kehaneti]] gereği iki gayrı meşru çocuğuna Aleksios ismi verdi. En sonunda ikinci evliliğinden olan meşru çocuğu [[II. Aleksios Komnenos|Aleksios]]'a da bu ismi verdi.
Manuil'in iki karısı vardı. İlk evliliği, 1146 yılında, [[Sulzbachlı Bertha]] ileydi (Alman Kıralı III. Conrad'ın üvey kızkardeşi). 1159 yılında öldü. Çocukları:
{{Komnenos Hanedanı}}
{{Norman fetihleri}}
{{Bizanslı-taslak}}
{{soyluluk-taslak}}
{{DEFAULTSORT:Manuil 01 Komnenos}}
| 