Komintern: Revizyonlar arasındaki fark

Devrimci ve reformist düşünce biçimleri arasındaki bölünmeler çok uzun bir zamandan beri varolmakla birlikte, Komünist Enternasyonal'in kökenleri II. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla yüzeye çıkan [[işçi hareketi]]ndeki bölünmeden türemiştir. 1864'te kurulan [[Birinci Enternasyonal]] sosyalistler ve siyasi arenaya girmek yerine güçlü bir anarko-sendikalist hareket (bkz: [[Uluslararası İşçi Birliği]]) yaratmak isteyen anarşistler arasındaki bölünmeyle dağıldı. 1889'da kurulan İkinci Enternasyonal devam etti ama yine kimi gerilimler oluştu.

 

Örneğin, ta 1899'a kadar, sosyalist hareketin içindeki reformist ya da sağ-kanat üyeleri, Fransız bağımsız sosyalisti Millerand'ın Waldeck-Rousseau'nun [[cumhuriyetçilik|cumhuriyetçi]] kabinesine (1899-1902) girmesini destekliyordu ki bu kabinenin savaş bakanı, 1871'de [[Paris Komünü]]'nün ortadan kaldırılmasında önemli bir rolü olan [[Marki de Galliffet]]'den başkası değildi. Diğer taraftan devrimci ya da sol kanat üyeler bu gelişmeye şiddetle karşı koydu. Fransa'da bu durum [[burjuva]] hükümetine yapılacak sosyalist katılıma karşı koyan [[Jules Guesde]] ile [[sosyal demokrasi]]nin kurucularından birisi olarak kabul edilen [[Jean Jaures]] arasındaki tartışmayla temsil edilir. Jules Guesde 1899'da şöyle diyordu:

<blockquote>"Bir sınıf partisinde, yani bir devrim partisinde örgütlenmiş olan proletarya, her nerede seçmeli bir ortaklığa girebiliyorsa; her nerede düşman kalesine sızabiliyorsa, bir ihlalde bulunmak ve kapitalist kalede sosyalist bir garnizon kurmak onun yalnız hakkı değil aynı zamanda sorumluluğudur da! Ama işçilerin iradesiyle, sosyalist güçle içeri sızmadığı böyle yerlere; yalnızca rızayla, davetle ve kapitalist sınıfın çıkarları neticesiyle girdiği yerlere, sosyalizm girmemelidir."<small>

[[Eduard Bernstein]]'ın sosyalizme gidişte reformist bir yol savunan [[Evrimci Sosyalizm]] adlı kitabı üzerine yapılan yazınsal bir tartışma da önem taşımaktadır. Kitap kendisini bir [[revizyonist]] olmakla eleştiren [[Karl Kautsky]]'den ve genç [[Rosa Luxemburg]]'dan yoğun tepki aldı.

 

[[1905 Rus Devrimi]] pek çok sosyalist partiyi radikalleştirdi ve Batı Avrupa ülkelerindeki evrensel oy hakkının kazanılmasıyla sonuçlanan bir dizi [[genel grev]]e yol açtı. Bu noktada İkinci ya da Sosyalist Enternasyonal her gelişmiş ülkede, her seçimde giderek büyüyen birleşik bir topluluktu. Marksizmin Papası olarak adlandırılan Karl Kautsky, Enternasyonal'in amiral gemisi [[Almanya Sosyal Demokrat Partisi]]'nin çok etkili bir yayın organı [[Die Neue Zeit|''<nowiki>Die Neue Zeit'</nowiki>'']]<nowiki/>in (Yeni Zamanlar) editörü olarak en radikal zamanlarındaydı.

 

Ancak 1910 yılıyla birlikte Sosyal Demokrasinin solunda (Enternasyonal'in kurucuları bunlara bu ismi vermişti) kimi ayrılıklar oluştu ve Rosa Luxemburg ve Hollandalı kuramcı [[Anton Pannekoek]] gibi kimi sol-kanat düşünürleri Kautsky'yi her zamankinden daha çok eleştirmeye başladılar. Bu noktadan itibaren Enternasyonal içinde reformist bir sağın, bir merkezin ve bir devrimci sol kanadın oluşmaya başladığını söylebiliriz. Sonraki gelişmelerin ışığında değerlendirildiğinde ilginç olan, [[Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi]]'nin hem [[Menşevik]] kanadının hem de [[Bolşevik]] kanadının devrimci sol kanatta sayılmasıydı. Rus göçmenlerinin tartışan grupları Enternasyonal liderleri tarafından dikkate alınmıyorlardı ve genelde halk tarafından da bilinmemekteydiler.

 

I. Dünya Savaşı işçi hareketinin devrimci kanadıyla reformist kanadı arasındaki nihai ve geri döndürülemez ayrılığı sonunda ortaya çıkardı. Sosyalist hareket tarihsel olarak [[Antimilitarizm|antimilitarist]] ve [[Enternasyonalizm|enternasyonalistti]] ve savaşta burjuva hükümetleri hesabına işçi sınıfının ölüme gönderilmesine karşıydı.Ancak kitlesel çoğunluk Sosyalist Enternasyonal'in zaten uluslararası emekçi sınıfa savaşa direnmeleri çağrısında bulunacağı yönündeki çözümlerden bahsederken, savaş ilan edildikten birkaç saat sonra savaşan ülkelerin tüm sosyalist partileri kendi ülkelerini destekleyeceklerini bildirdiler. Balkan ülkelerinin, Rusya'nın sosyalist partileri, ve diğer ülkelerdeki azınlıklar buna bir istisna oluşturdu. Almanya Sosyal Demokrat Partisi'nin bile savaşın lehine konuşması Lenin'i şaşırttı. Nihayet Fransız sosyalist [[Jean Jaures]]'in 31 Temmuz 1914'te öldürülmesi son barış umudunu da yok etti. Jaures İkinci Enternasyonal'i ulusal politikalardan ve destekten sakınmaya çalışan ve enternasyonal sosyalist harekete büyük etkisi olan birkaç liderden biriydi. Tarafsız ülkelerin sosyalist partileri tarafsızlık ve savaşa tamamen muhalefet üzerine tartıştılar. Diğer taraftan Lenin [[emperyalizm|emperyalist]] savaşa karşı, 1915'teki [[Zimmerwald Konferansı]]'nda "Zimmerwald Solu"nu örgütledi ve "Sosyalizm ve Savaş" adlı bir broşür çıkararak ulusal hükümetleriyle işbirliği yapan sosyalistleri [[Sosyal şovenizm|sosyal şovenist]] olarak adlandırdı (yani sözde sosyalist, eylemde şovenist). Enternasyonal, devrimci sol, reformist sağ ve ikisi arasında dalgalanan bir merkez olarak bölünüyordu. Lenin savaşa karşı çıkan ama parti disiplinini bozmaya çekinip, savaş taraftarı olan merkezdekileri de sosyal pasifistler olarak lanetledi. Bu ikinci terim özellikle Britanya'daki [[Ramsay MacDonald]]'ı (Bağımsız İşçi Partisi'nin lideri) hedef alıyordu. MacDonald pasifist olarak savaşa karşı çıkan ama aslında ona direnmek için hiçbir şey yapmayan biriydi. Dünyada olanlara karşı gösterdiği eylemsizlik nedeniyle itibarını kaybeden İkinci Enternasyonal 1916'da, savaşın ortasında çözüldü. Görünüşe göre enternasyonalist idealleri her ülkedeki milliyetçi ideoloji nedeniyle ortadan kalkmıştı. 1917'de Lenin "devrimci yenilgicilik" kavramını açıkça destekleyen [[Nisan Tezleri]]'ni yayınladı. Bolşevikler Emperyal Rusya'nın savaşta yenilmesi taraftarıydılar ve bu sayede devrimci [[ayaklanma]] aşamasına geçmeleri mümkün olacaktı.

 

[[Dosya:LeninSecCom.jpg|thumb|200px|[[Lenin]], Komintern'de konuşma yaparken, 7 Ağustos 1920]]

[[Dosya:KilbomKominternKard.jpg|thumb|200px|right|[[Karl Kilbom]]'un Komintern Üyeliği Kartı]]

* [[Willi Münzenberg]]'in temsil ettiği [[Sosyalist Gençlik Enternasyonali]]

 

* Die Kommunistiche Internationale (Komünist Enternasyonal'in aylık dergisi)

* INPREKORR - Internationale Presse-Korrespondenz (Enternasyonal Basın Haberleri dergisi, Komintern tarafından haftada birkaç kez yayınlanan organ)

* Rundschau (Görünüm)

 

[[Dosya:SegundoCongresoDelCominternLeninKárajanBujarinZinoviev19200719.jpg|200px|thumb|right|[[Vladimir Lenin]], Komintern'in ikinci kongresine katılan delegelerle birlikte, 19 Temmuz 1920]]

Komintern Yürütme Kurulu'nun ilk başkanlığını 1919-1926 arasında [[Grigori Zinovyev]] yaptı. Bu dönemde bir çok yayın basıldı. [[Vladimir Lenin]]'in [["Sol" Komünizm, Bir Çocukluk Hastalığı]] adlı eseri 1920 yılında, marksist düşünür [[Georg Lukacs]]'ın "Tarih ve Sınıf Bilinci" adlı eseri 1923 yılında, [[Bela Kun]]'ın [[Macaristan Sovyet Cumhuriyeti]]'ne girmesinin ardından basıldı ve [[Karl Korsch]]'un "Marksizm ve Felsefe" adlı kitabıyla birlikte Haziran 1924'teki V. Komintern Kongresi'nde Grigori Zinovyev tarafından revizyonizmle suçlandı. Aynı yıl Stalin "[[tek ülkede sosyalizm]]" tezini ileri sürdü ve bu tez [[Nikolay Buharin]] tarafından "Batı Avrupa Proleteryasının Zaferi Olmaksızın Tek Ülkede Sosyalizmi Kurabilir miyiz?" adlı broşürde ayrıntılandırıldı (Nisan 1925). Durum Almanya'daki Spartakist isyanın ve Macaristan Sovyet Cumhuriyeti'nin başarısızlığa uğramasının ve İtalya'daki de dahil olmak (İtalyan faşizmi tüm grevleri kırmış ve 1922'de iktidarı ele geçirerek dünya devrimi görüşünü o an için olanaksız kılmıştı) üzere Avrupa'daki tüm sosyalist hareketlerin gerilemesi üzerine, Stalin'in 1926 Ocağında yazdığı "Leninizmin Sorunları" adlı makaleyle devlet politikası haline geldi. Zinovyev 1926'da Stalin'in gözünden düştükten sonra kovuldu. [[Nikolay Buharin]] de 1928 yılına kadar Komintern'e önderlik etti ancak 1928'de o da Stalin'le fikir ayrılığına düştü. Bulgar Komünist önder [[Georgi Dimitrov]] 1934'te Komintern'in başına geçti ve dağılıncaya kadar görevini sürdürdü.

 

Komintern pek çok uluslararası örgütü destekledi:

* [[İşçi Sendikaları Kızıl Enternasyonali]] (Profintern)

* [[Kızıl Spor Enternasyonali]] (Sporintern)

 

Komintern'in son kongresi 1935 yılında yapıldı ve faşizme karşı bir [[Halk Cephesi]] kurulmasını uygun buldu. Bu politika Komünist Partilerin faşizme karşı olan tüm cephelerle birlikte bir Halk Cephesi oluşturması gerektiğini ve kendilerini işçi sınıfı üzerine temellenen bu partilerle [[Birleşik Cephe]] oluşturmak konusunda sınırlamamaları gerektiğini savunuyordu. Bu politikaya karşı Komintern içindeki ulusal seksiyonların hiçbirinden kayda değer bir muhalefet gelmedi ve özellikle Fransa ve İspanya'da 1936'da [[Leon Blum]]'ün seçilmesi Halk Cephesi hükümetinin görevi gelmesi konusunda bir dönüm noktası oluşturdu.

 

Komintern 15 Mayıs 1943'de Stalin tarafından resmen dağıtıldı. Komintern Üyeliği olan ulusal partiler Sovyet yardakçısı olmakla suçlanıyordu. Komintern'i feshederek, Stalin bu sorunun üstesinden gelmeyi ve Avrupa komünistlerine savaştan sonra iktidar yolunu açmak istiyordu. Genellikle, Stalin'in böyle yaparak SSCB'nin artık devrim arayaşında olmadığı izlenimini vermek istediği belirtilmektedir.

 

{{Ana madde|Kominform}}