Hazar Kağanlığı: Revizyonlar arasındaki fark

Hazar Kağanlığı, devletin resmi dini olarak [[Musevilik]]'i kabul etmiş olsa da, Yahudilik'in hangi mezhebine bağlı oldukları kesin değildir.<ref name="csjo"/> Hazar kağanı, El-Mesûdî'ye göre, halife [[Harun Reşid]] döneminde (786-809) Musevilik'e geçmiştir. Ancak, "Constantine'nin Hayatı" adlı esere göreyse, Hazar hakanının Yahudilik'i kabul edişi 861 yılını bulmaktadır.<ref>''Zuckerman'', s.245</ref> Hazarların Musevilik'i nasıl kabul ettikleri bilinmese de, daha önceden Doğu Avrupa'da Musevi toplumların yaşadığı ortaya çıkarılmıştır. Ancak, [[Sasaniler]]in ve Bizans Devleti'nin Yahudileri takip ettirmesi üzerine, Dağıstan'a yerleşen Yahudiler, bir süre sonra dinlerini yaymaya başlamışlardır. Ayrıca, Hazarya [[Mezopotamya]] ve Harezm (bugünkü [[Özbekistan]]) dahil birçok bölgeden de Musevi göçü alıyordu. El-Mesûdî'ye göre; başkent İtil'de Müslüman ve Hıristiyan toplulukların Musevilerden fazla olmasına karşın, ülkede bulunan belli başlı 7 kadıdan 1'i eski Gök Tanrı dinine tâbi olanların, 2'si Hıristiyanların, diğer 2'si Musevilerin ve kalan 2'si de Müslümanların davalarına bakardı.<ref>''Kafesoğlu'', s.162</ref> [[Bulan (Hazar)|Bulan Kağan]] ve [[Obadiah (Hazar)|Obadiah Kağan]] zamanlarında halk arasında yayılma hızı artan<ref>''Golden'', The Conversion, s.123–162</ref> Musevilik inancının yayılması için herhangi bir gayret içerisinde olmayan hakanlar, halkın dini inancına karışmamışlardır. 10. yüzyıla gelindiğinde ise, Musevilik Hazarlar arasında hakim din olmuştur. [[Mervan bin Muhammed]] komutasındaki İslam kuvvetlerine yenilen Hakan, zor durumda kalınca İslamiyeti kabul edeceğini bildirse de, kısa süre sonra eski hâline dönmüştür.<ref name="Artamo20"/> İslam ordularının çekilmesinden sonra kalan iki fakih, İslamiyet'i yaymaya çalışmışlardır. Harezm'de İslam savaşları başladığı ve hastalıklar çıktığı zaman, halkın bir kısmı Hazar ülkesine taşınmış ve daha sonra serbest olarak ibadet edebilme, ezan okutma, cami yapabilme ve müslümanlara karşı savaşmama gibi şartlar karşılığında orduya girmişlerdir.<ref>''Artamonov'', s.264; Artamonov'a göre Yahudiliğin resmi devlet dini olarak benimsenmesinin sebebi: sadece Hazar Kağanlığı'nın bağımsız bir devlet oluşu değil, Hıristiyan Bizans ve Müslüman Araplar karşısındaki güç dengesinin yarattığı eşitliğin bir göstergesi olmasıydı.</ref><ref>''Kurat'', s.34-35</ref> Diğer taraftan, Omeljan Pritsak ise Hazarların Museviliğe dönüşünü yalnızca gezgin Radhanitler ve İranlı Yahudi tüccarların etkilerine bağlamaktadır.<ref>''Pritsak'', The Khazar Kingdom's, s.80-81</ref>

 

 

== Hazar Kağanları ==