Vikipedi

Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
By erdo can (mesaj | katkılar)
Devriyeler
145.947 değişiklik
→‎Kaynakça: düzenleme AWB ile
düzeltme AWB ile
4. satır:
| colorcode = #964B00
| kısaltma = NSDAP
| amblem = [[Dosya:Parteiadler der Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (1933–1945) (andere).svg‎|150px|Parti amblemi]]svg
| genel başkanı = [[Anton Drexler]] {{küçük|(1920-1921)}}<br />[[Adolf Hitler]] {{küçük|(1921-1945)}}<br />[[Martin Bormann]] {{küçük|(1945)}}
| genel sekreteri =
50. satır:
 
=== Hitler'in Parti Lideri Oluşu ===
Hitler, etkileyici hitabet yeteneği sayesinde parti başkanı olabilecek kadar ön plana çıkmıştı. Böylelikle [[29 Temmuz]] [[1921]] tarihinde parti başkanlığını Anton Drexler'den devraldı. Üye olduğu zamanlardan itibaren kendi görüşlerini diğer parti üyelerine kabul ettiren Hitler, Alman İşçi Partisi'nin 1919'da benimsemiş olduğu milliyetçi ve sosyalist ilkeleri daha ileri bir boyuta taşıyan [[nasyonal sosyalizm]]i resmî parti ideolojisi yaptı. Nasyonal sosyalistler siyasal rakipleri olan komünistler ve sosyal demokratlar tarafından kısaca "Nazi" olarak isimlendirildiler.
 
=== Darbe Girişimi ===
140. satır:
Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin önde gelen isimlerinden olan [[Hermann Göring]], [[Gestapo]]'yu kurmuştu ve toplama kamplarının kurulması fikrini ortaya atmıştı. Kurulması teklifini verdiği toplama kamplarını Yahudiler için değil, hapishanedeki sıradan suçlular için planlamıştı. Göring'in planı hayata geçirildi ve toplama kampları kuruldu. Bu kamplara daha sonra Yahudiler ve diğer rejim muhalifleri gönderilmeye başlandı.
 
Hitler, iktidara geldikten 1 yıl sonra, "[[Uzun Bıçaklar Gecesi]]" olarak isimlendirilecek olan [[30 Haziran]] [[1934]]'ü [[1 Temmuz]] [[1934]]'e bağlayan gece üst düzey [[Sturmabteilung|SA]] elemanlarının öldürülmesini emretti. Bu görevi [[SS]]'e bağlı askerler gerçekleştirdi. [[Ernst Röhm]] başta olmak üzere önemli pek çok SA yöneticisi öldürüldü. Hitler, SA'nın liderliğine ise [[Viktor Lutze]]'yi atadı. Bu olaydan sonra Hitler ordu üzerinde tam otorite kurmayı başarmış, önce Avrupa sonra da dünya fethi için güçlü bir Alman ordusu yaratma hazırlıklarına hız vermiştir.
[[Dosya:Bundesarchiv Bild 183-2006-0315-500, Berlin, Reichstagssitzung.jpg|thumb|left|<div style="text-align: center;">1941'de [[Reichstag]]'da NSDAP'nin savaşla ilgili yaptığı toplantı.</div>]]
Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi, Alman ekonomisinin ve halkın moralinin düzelmesi için devletçi bir politika izleyerek yeni iş imkanları yaratmaya başladı. İşçi örgütlenmesi üzerinde kontrol sağlandı: 2 Mayıs 1933'te tüm sendikalar kapatıldı ve 24 Ekim 1934'te işçi ve işverenlerin bir arada bulunup uzlaştığı [[korporatizm|korporatif]] [[Alman Emek Cephesi]] kuruldu. Alman halkının ekonomik durumu böylece zaman ilerledikçe düzeliyordu ama aynı zamanda ortamda bir kargaşa hakimdi. Nasyonal sosyalist yönetim toplum üzerinde etkin bir propaganda çalışması yürütüyor, [[Yahudiler]] ve [[Bolşevizm]] düşman addedilerek hedef gösteriliyordu. Alman halkının çoğu, nasyonal sosyalizmi büyük bir bağlılıkla benimsemişti ve halkın Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'ne verdiği destek giderek artıyordu. Öyle ki, o dönemin Alman gençlerinin % 60'ı Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin gençlik kolu olan [[Hitler Gençliği]] (''Hitlerjugend'') örgütüne gönüllü olarak katılmıştı.
193. satır:
Silahlı milis kuvvetlerinin dışında partiye bağlı olan sivil ve yarı askerî yapıdaki alt kuruluşlar da vardı:
 
* '''[[Hitler Gençliği]]''' (''Hitlerjugend''): NSDAP'nin gençlik kolu. Genç erkekleri [[nasyonal sosyalizm|nasyonal sosyalist]] ilkelere göre eğitmek ve yetiştirmek amacıyla [[Baldur von Schirach]]'ın [[1922]]'de kurduğu bir örgüttür. Örgüt Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin alt kuruluşu olarak doğrudan [[Adolf Hitler]]'e bağlıydı. Alman gençlerinin yaklaşık %60'ı, Alman gençliğiyle ilgili tüm programları yöneten Baldur von Schirach'ın önderliğindeki "Hitler Gençliği" içinde örgütlenmiştir. 1 Temmuz 1936'da örgüt bütün genç [[ari]] Almanların katılması mecburi tutulan bir devlet kurumu haline gelmiştir. Örgütün başına daha sonra [[Arthur Axmann]] geçmiştir. [[II. Dünya Savaşı]]'nın sonuna kadar aktif durumda bulunmuşlardır.
* '''[[Alman Kız Birliği]]''' (''Bund Deutscher Mädel''): NSDAP'nin kızlara yönelik olan gençlik kolu. 1933-1945 yılları arasında faaliyet göstermiştir. 1922 gibi erken bir dönemde kurulan [[Hitler Gençliği]]'ne bağlı olarak 1930'da [[Trude Mohr]] başkanlığında "Bund Deutscher Mädel in der Hitlerjugend" adıyla kurulmuş ve [[Baldur von Schirach]] tarafından yönetilmiştir. 1934'te Schirach, Trude Mohr'e yetkisini vermiştir. 1937'de Mohr evlenince örgütten ayrılmak zorunda kalmıştır. Yerine [[Jutta Rüdiger]] getirilmiştir.
* '''[[Nasyonal Sosyalist Kadınlar Birliği]]''' (''NS-Frauenschaft''): NSDAP'nin kadınlar kolu. Birkaç milliyetçi ve nasyonal sosyalist kadın derneklerinin bir füzyonu olarak Ekim 1931 yılında kuruldu. NS-Frauenschaft, Şubat 1934'den 1945 yılında [[II. Dünya Savaşı]]'nın sonuna kadar Reich'ın Kadın Lideri (''Reichsfrauenführerin'') unvanlı [[Gertrud Scholtz-Klink]] tarafından yönetildi. NS-Frauenschaft, 1938'de 2 milyon toplam üyeliğe ulaştı. Bu rakam Nazi Partisi'ne üye olanların % 40'ına eşdeğerdi.
* '''[[Gestapo]]''': Devlet gizli polis teşkilatı. [[1934]] [[Nisan|Nisan'ında]] [[Heinrich Himmler]] tarafından [[Reinhard Heydrich]] ve [[Heinrich Muller]]'e yetki verilerek kuruldu. Önemli Gestapo yöneticilerinden bir diğeri ise [[Hermann Göring]]'dir. Nasyonal sosyalizm iktidarı boyunca birçok görev almıştır. Bazen SS ile ortak çalışmışlardır. Nasyonal sosyalist rejime karşı gelen kişi ve kurumları ortadan kaldırmışlardır.
* '''[[Alman Emek Cephesi]]''' (''Deutsche Arbeitsfront''): 2 Mayıs 1933'te bütün sendikaların kapatılmasından sonra kurulan ve 24 Ekim 1934 tarihli yasayla örgütlenen, ulusal topluluk içinde işçilerle işverenler arasında dayanışmayı savunmakta ve Neşeden güç doğar (''[[Kraft durch Freude]]'') adlı yan kuruluşuyla, bütün nüfusu, eğ­lence etkinliklerine varıncaya kadar saflarında örgütleyen bir kuruluştu. Kuruluşun başında [[Robert Ley]] vardı. Ayrıca Alman işçilere tatminkar olmaları ve DAF'a bağlı kalmaları için yüksek maaş verilirdi.
* '''[[NSKK|Nasyonal Sosyalist Sürücüler Kolordusu]] (NSKK)''': 1931'de NSDAP'nin silahlı kanadı [[Sturmabteilung]]'a (SA) motorlu bir kolordu olarak kurulan örgüttür.
* '''[[Reichsarbeitsdienst]]''': [[Nazi Almanyası]]'nda [[Birleşik Devletler]]'in sivil koruma timine benzer şekilde bir acente olarak işsizliği azaltmak için kurulan bir kurumdu. [[İkinci Dünya Savaşı]] esnasında [[Wehrmacht]] için destek sağlayan yardımcı bir kuruluştu.
* '''[[Reichskolonialbund]]''': [[Nazi Almanyası]]'nın zamanı esnasında bütün Alman sömürgeci organizasyonları içine çeken kolektif bir vücuttu. [[Franz Ritter von Epp]] tarafından yürütüldü. Reichskolonialbund, 1936 ve 1943 arasında aktifti.
* '''[[Völkischer Beobachter]] gazetesi''': NSDAP'nin [[1920]] yılında haftalık olarak yayınlanmaya başlanan yayın organı niteliğindeki [[gazete]]dir. [[8 Şubat]] [[1923]] yılından itibaren günlük olarak yayınlanmaya başlanmıştır. 25 yıl boyunca nasyonal sosyalistlerin resmi yayın organı olarak çıkarılmıştır.
* '''[[Nasyonal Sosyalist Alman Öğrenci Birliği]] (NSDStB)''': 1926 yılında akademik yaşamı nasyonal sosyalist dünya görüşü çerçevesinde birleştirmek amacıyla kurulan, NSDAP'nin alt kuruluşuydu.
* '''[[Todt Teşkilâtı]]''': Reich Silahlanma ve Mühimmat Bakanlığı tarafından Almanya'nın Avrupa'da işgal ettiği ülkelerde inşaat işlerini halletmek için kurulan örgüttü. Fransa sahilleri boyunca uzanan [[Atlantik Duvarı]] bu örgüt tarafından yapılmıştı.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Nasyonal_Sosyalist_Alman_İşçi_Partisi" sayfasından alınmıştır