Vikipedi

Kandehar: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
düzeltme AWB ile
Kibele (mesaj | katkılar)
Devriyeler
127.539 değişiklik
telifli içerik
1. satır:
{{kaynaksız}}
{{Coord|31|37|01|N|65|43|01|E|display=title}}
{{Diğer anlamı2|Kandahar}}
Satır 56 ⟶ 55:
| website =
}}
'''Kandehar''' ([[Peştuca]]/[[Farsça]]: کندهار veya قندهار {{transl|ps|''Kandahār'' veya ''Qandahār''}}, [[Antik Yunanca]]: Αλεξάνδρεια αραχνοειδής ''{{transl|gr|Alexandria Arachosia}}''), [[Afganistan]]'ın ortagüney kesiminde [[Kandehar Vilayeti]]'nin yönetim merkezi olan kentşehir.
 
Afganistan'ın üçüncü büyük şehridir. Deniz düzeyinden 1,000 metre yükseklikte, [[Tarnak Nehri]] (rud) yanındaki ovada yer alır. [[Kuetta]] ([[Pakistan]]), [[Kabil]] ve [[Herat]]'tan gelen karayollarının birleştiği noktada kurulmuş olan Kandehar, Afganistan'ın güney kesiminin başlıca ticaret merkezidir. Şehir stratejik önemi nedeniyle tarih boyunca birçok imparatorluğun ele geçirdiği ya da uğruna savaştığı bir yerleşim olmuştur.
 
== Tarih ==
Kandehar'ın [[Hindistan]]'a ve [[Kabil]] üzerinden [[Orta Asya]]'ya giden anayol üstünde stratejik bir noktada yer alması, bölgede birkaç kentin birden kuruluş nedenini açıklar. [[I. Dareios]] (hd. MÖ 522-486) tarafından [[Ahameniş]] topraklarına katılan kenti MÖ 329'da Makedonya kralı [[Büyük İskender]] ele geçirdi. Kandehar çeşitli [[Orta Asya]] halklarının eline geçtikten sonra, 7. yüzyılda [[Araplar]]ın, 9. yüzyılda [[Seferîler|Saffarilerin]], 10. yüzyılda da [[Gazneliler]]in yönetimi altına girdi. Moğol hükümdarı [[Cengiz Han]] ve [[Timur]] tarafından yerle bir edilen Kandehar daha sonra [[Babürlüler]]in (16. yy) ve [[İranlılar]]ın (17. yy) eline geçti. 1747'de birleşik Afganistan'ın ilk başkenti oldu. 19. yüzyılda, Afganistan'ı denetimleri altına almaya çalışan İngilizler tarafından iki kez işgal edildi, ancak her iki girişimde de İngilizler kısa süre içinde şehirden çekilmek zorunda kaldılar. 1979'da ülkeye askeri müdahalede bulunan [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]] kuvvetleri önce Kandehar kenti yakınlarında bir motorize birlik yerleştirdiler, 1980 ortalarında da bölgede bir askeri komutanlık kurdular. Kandehar 1980'lerde Sovyet birlikleri ile Afgan mücahitleri arasında şiddetli çarpışmalara sahne oldu. [[1994]] [[Ağustos]]'unda, [[Taliban]]'ın Afganistan'da ele geçirdiği ilk büyük yerleşim oldu ve iki yıl süreyle Taliban'a başkentlik yaptı.2001 yılında Taliban rejiminin yıkılmasından sonra Afganistan'da konuşlanan [[NATO]] güçleri tarafından bir komuta merkezi kuruldu.
 
== Nüfus ==
Bugünkü Kandehar nüfusunun büyük bölümünü Dürrani kabilesinden gelen [[Peştu]]lar oluşturur. Kentte Gılzailer, Kakarlar ve İranlılar da yaşar. Kandehar, [[Peşaver]]'le birlikte Peştuların iki büyük kentinden biridir.
 
== Önemli yerler ==
[[Dosya:Baba Saab.JPG|thumb|left|200px|Baba Vali Türbesi]]
Kandehar kentinin merkezi Afgan hükümdarı [[Ahmed Şah Dürrani]]'nin (1722?-72) başkent olarak kurduğu kentin batısında yer alır. Eski kenti çevreleyen surlarının büyük bölümünün yıkılmış olmasına karşın kentin dikdörtgen planı bugün de ayırt edilebilir. Eski kentin kuzeybatı köşesinde [[Ahmed Şah Dürrani]]'nin anıtmezarı bulunur; bu anıtmezarın çevresinde Ahmed Şah'ın 12 çocuğunun mezarı yer alır. [[Muhammed bin Abdullah|Muhammed]]'e ait olduğu söylenen [[Hırka-i Şerif]]'in bulunduğu cami anıtmezarının hemen yanındadır. 1738'de [[Nadir Şah]] tarafından yakılıp yıkılan eski Kandehar'ın kalıntıları bugünkü kentin 6,5 km batısındadır. Eski kentte Baba Vali Bahçesi, bugün de çok sayıda hacıyı bölgeye çeken bir türbe ve 40 basamakla çıkılan bir tepenin üzerinde, içinde Hint-Türk imparatorluğu Babür ve Ekber'in yazıtları bulunan bir mihrap vardır.
 
== Ekonomi ==
 
Kentin çevresindeki bölgede sulamayla tarım yapılır. En önemli sanayi dalı gıda işlemedir. Kentte ayrıca başta yünlü kumaş olmak üzere dokumacılık yapılır. Kandehar'ın geleneksel ihraç ürünü meyvedir; ihraç edilen meyvelerin başında kurutulmuş ya da taze meyve; üzüm, kavun ve nar gelir. Kandehar'ın ihraç ettiği öteki ürünler [[koyun]], [[yün]], [[ipek]], [[çuha]], [[tütün]], [[pamuk]], [[kökboya]], [[kimyon]] ve [[şeytantersi]]dir.
 
== Altyapı ==
Kandehar'ın yaklaşık 16 km güneydoğusunda bulunan uluslararası havalimanı daha çok iç hatlar için kullanılır.
 
==Dış bağlantılar==
{{Commons|Kandahar}}
* [http://www.afghanistan-photos.com/crbst_5.html Eski resimler]
* [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8203830.stm Kandahar dreamers test Taliban edicts]
* [http://www.livius.org/ap-ark/arachosia/arachosia.html Arachosia]
* [http://www.livius.org/aj-al/alexandria/alexandria_arachosia.html Alexandria in Arachosia]
* [http://www.iranica.com/newsite/articles/v2f3/v2f3a010.html ARACHOSIA, province (satrapy)]
* [http://www.aims.org.af/maps/urban/kandahar.pdf Map of Kandahar, from Afghanistan IMS]
* [http://www.understandingwar.org/report/talibans-campaign-kandahar The Taliban's Campaign for Kandahar]
 
{{Kandehar Vilayeti}}
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kandehar" sayfasından alınmıştır