|
13. yüzyılın sonlarından itibaren [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlılar]], Anadolu'nun yanı sıra [[Güneydoğu Avrupa]], [[Batı Asya]] ve [[Kuzey Afrika]] üzerinde toprakları bulunan büyük bir imparatorluk kurarak [[erken modern dönem]]de Avrasya ve Afrika'nın büyük bir gücü oldu. İmparatorluk zirvesini 15. ve 17. yüzyıllar arasında, özelikle [[I. Süleyman]] döneminde yaşadı. 1683 [[II. Viyana Kuşatması]] ve 1699 [[Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları|Kutsal İttifak Savaşları]] sonrasında Türklerin Avrupa topraklarından çekilişi başladı ve [[Osmanlı İmparatorluğu]] uzun bir [[Osmanlı İmparatorluğu gerileme dönemi|gerileme dönemi]] yaşadı. Ülkenin birçok alandaki yetersizliğini kanıtlayan 19. yüzyıldaki [[Tanzimat]] ıslahatları, modernleşmeyi sağlayamadı ve [[Osmanlı İmparatorluğu dağılma dönemi|dağılmayı]] engelleyemedi. Osmanlı, [[I. Dünya Savaşı]]'na (1914-18) [[İttifak Devletleri]]'nin yanında girdi ve savaşta yenik düşerek yıkıldı.<ref name=OttoTurkVis>{{Web kaynağı | title = Ottoman/Turkish Visions of the Nation, 1860–1950 | url = {{Google books |plainurl=yes |id=qejRAQAAQBAJ |page=180 }} | accessdate = 18 Şubat 2015 | arşivengelli = evet}}</ref> İşgalci kuvvetlere karşı yapılan [[Türk Kurtuluş Savaşı|Kurtuluş Savaşı]] (1919-22) başarıya ulaştıktan sonra [[Mustafa Kemal Atatürk]] tarafından 1923'te Türkiye Cumhuriyeti kuruldu.
Türkiye, çeşitli kültürleri barındıran [[Demokrasi|demokratik]], [[Laik devlet|laik]], [[Üniter devlet|üniter]] bir [[anayasal cumhuriyet]]tir.<ref name="cia">{{Web kaynağı | url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tu.html | title = Turkey | publisher = The World Factbook | accessdate = 9 Şubat 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160709035610/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tu.html | arşivtarihi = 9 Temmuz 2016}}</ref><ref name=multicultural>{{Web kaynağı | title = What really matters about Multiculturalism in Turkey by Rabee Al-Hafidh | url = http://www.todayszaman.com/op-ed_what-really-matters-about-multiculturalism-in-turkey-by-rabee-al-hafidh-_303176.html | website = http://www.todayszaman.com | accessdate = 18 Şubat 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160305005402/http://www.todayszaman.com/op-ed_what-really-matters-about-multiculturalism-in-turkey-by-rabee-al-hafidh-_303176.html | arşivtarihi = 5 Mart 2016}}</ref> Resmî dili, nüfusun %85'inin ana dilianadili olan [[Türkçe]]dir.<ref name=milliyet-languages>{{Web kaynağı | url = http://www.milliyet.com.tr/2007/03/22/guncel/agun.html | title = Türkiye'nin yüzde 85'i 'anadilim Türkçe' diyor | publisher = Milliyet.com.tr | accessdate = 4 Kasım 2012 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160303202847/http://www.milliyet.com.tr/2007/03/22/guncel/agun.html | arşivtarihi = 3 Mart 2016}}</ref> Ülkenin %70-80'ini [[Türkler]], geriye kalanını [[Lozan Antlaşması|Lozan]]'a göre yasal olarak tanınan ([[Türkiye Ermenileri|Ermeniler]], [[Rumlar]] ile [[Türkiye'deki Yahudiler|Yahudiler]]) ve yasal olarak tanınmayan ([[Arnavutlar#Türkiye|Arnavutlar]], [[Boşnaklar]], [[Türkiye'deki Çerkesler|Çerkesler]], [[Çveneburi|Gürcüler]] ile [[Türkiye Kürtleri|Kürtler]] vb.) milletler oluşturmaktadır.<ref name="cia"/><ref name="minorities">{{Web kaynağı | title = Turkey Overview | url = http://www.minorityrights.org/4387/turkey/turkey-overview.html | website = http://www.minorityrights.org | accessdate = 27 Kasım 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150909185440/http://www.minorityrights.org:80/4387/turkey/turkey-overview.html | arşivtarihi = 9 Eylül 2015}}</ref><ref name="etnikyapi">{{cite book|author=Ali Tayyar Önder|title=Türkiye'nin Etnik Yapısı|year=2006|publisher=Kripto Yayınevi|isbn=9786054125036}}</ref><ref name="konda">{{Web kaynağı | url = http://www.konda.com.tr/tr/raporlar/2006_09_KONDA_Toplumsal_Yapi.pdf | title = Toplumsal Yapı Araştırması 2006 | date = 2006 | accessdate = 21 Şubat 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160303233304/http://www.konda.com.tr/tr/raporlar/2006_09_KONDA_Toplumsal_Yapi.pdf | arşivtarihi = 3 Mart 2016}}</ref> Nüfusunun büyük bölümü [[Müslüman]]dır.<ref name=cia /> [[Avrupa Konseyi]], [[NATO]], [[OECD]], [[Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı|AGİT]] ve [[G20|G-20]] topluluklarına üye olan Türkiye, [[Batı dünyası]]yla bütünleşmiştir. 1963'te [[Avrupa Ekonomik Topluluğu]] [[Ankara Anlaşması (1963)|ortak üyesi]] olmuş, 1995'te [[Avrupa Birliği Gümrük Birliği|AB Gümrük Birliği]]'ne katılmış ve [[Avrupa Birliği]]'ne [[Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik süreci|tam üyelik müzakereleri]]ne 2005'te başlamıştır.<ref name=TR_EUChrono /> Ülke ayrıca [[Türk Konseyi]], [[Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı]], [[İslam İşbirliği Teşkilatı]] ve [[Ekonomik İşbirliği Teşkilatı]] gibi örgütlere de üyedir. Günümüzde Türkiye, büyüyen ekonomisi ve diplomatik girişimleri sayesinde [[bölgesel güç]] olarak kabul edilmektedir.<ref name="Stratfor">{{Web kaynağı | url = http://www.stratfor.com/weekly/20090317_turkey_and_russia_rise | title = Turkey and Russia on the Rise | publisher = Stratfor | date = 17 Mart 2009 | accessdate = 21 Ağustos 2011 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160612152636/https://www.stratfor.com/weekly/20090317_turkey_and_russia_rise | arşivtarihi = 12 Haziran 2016}}</ref><ref name="Heptagon">{{Web kaynağı | url = http://www.heptagonpost.com/Dessi/can_turkey_be_a_source_of_stability_in_the_middle_east | title = Can Turkey Be a Source of Stability in the Middle East? | publisher = heptagonpost.com | date = 18 Aralık 2010 | accessdate = 16 Mayıs 2011 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160424160945/http://heptagonpost.com/Dessi/can_turkey_be_a_source_of_stability_in_the_middle_east | arşivtarihi = 24 Nisan 2016}}</ref><ref name="Eurasiareview">{{Web kaynağı | url = http://www.eurasiareview.com/03012012-turkey-a-welcome-return-to-the-balkans-analysis/ | title = Turkey: A Welcome Return To The Balkans? | publisher = eurasiareview.com | date = 3 Ocak 2012 | accessdate = 15 Kasım 2012 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160531012317/http://www.eurasiareview.com/03012012-turkey-a-welcome-return-to-the-balkans-analysis/ | arşivtarihi = 31 Mayıs 2016}}</ref><ref name=giga-hamburg.de1>{{Web kaynağı | title = The Political Economy of Regional Power: Turkey | url = http://www.giga-hamburg.de/de/system/files/publications/wp204_bank-karadag.pdf | website = http://www.giga-hamburg.de | accessdate = 18 February 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140210210237/http://www.giga-hamburg.de:80/de/system/files/publications/wp204_bank-karadag.pdf | arşivtarihi = 10 Şubat 2014}}</ref><ref name=dw.de1>{{Web kaynağı | title = Turkey: From regional to global player | url = http://www.dw.de/turkey-from-regional-to-global-player/a-16036132 | website = http://www.dw.de | accessdate = 18 Şubat 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150320004627/http://www.dw.de/turkey-from-regional-to-global-player/a-16036132 | arşivtarihi = 20 Mart 2015}}</ref><ref name=ministryofforeign9>{{Web kaynağı | title = International Organisations | url = http://www.mfa.gov.tr/sub.en.mfa?7cafe2ef-78bd-4d88-b326-3916451364f3 | website = http://www.mfa.gov.tr | accessdate = 10 Eylül 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151211141620/http://www.mfa.gov.tr:80/sub.en.mfa?7cafe2ef-78bd-4d88-b326-3916451364f3 | arşivtarihi = 11 Aralık 2015}}</ref><ref name=isanet.org1>{{Web kaynağı | title = Theoretical Analysis of Turkey as a Regional Power | url = http://web.isanet.org/Web/Conferences/FLACSO-ISA%20BuenosAires%202014/Archive/3bae0df8-d05d-4837-9811-73216a2a95bf.pdf | website = http://web.isanet.org | accessdate = 18 Şubat 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160407184058/http://web.isanet.org/Web/Conferences/FLACSO-ISA%20BuenosAires%202014/Archive/3bae0df8-d05d-4837-9811-73216a2a95bf.pdf | arşivtarihi = 7 Nisan 2016}}</ref>
== Etimoloji ==
Türkiye nüfusunun %2,5'i göçmenlerden oluşmaktadır.<ref name=esa.un.org>{{Web kaynağı | title = Trends in International Migrant Stock: The 2013 Revision | url = http://esa.un.org/unmigration/migrantstocks2013.htm?mtotals | yayımcı = esa.un.org | accessdate = 14 Ağustos 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151210154150/http://esa.un.org:80/unmigration/migrantstocks2013.htm?mtotals | arşivtarihi = 10 Aralık 2015}}</ref> Ülke, Aralık 2015 itibari ile 2,5 milyon [[Suriye İç Savaşı'nda mülteciler|Suriyeli mülteci]] sayısı ile dünyanın en büyük mülteciyi barındıran ülkesi oldu. [[Suriye İç Savaşı]]'ndan kaçan bu mülteciler, Başbakanlık Afet ve Acil Durum Başkanlığı tarafından hazırlanan çadırlarda ağırlandı, birçoğu ise şehirlere göç etti.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.bugun.com.tr/gundem/suriyeli-sayisi-2-milyona-yaklasti-haberi/1516467|başlık=Türkiye'deki Suriyeli sayısı 2 milyona yaklaştı|gazete=[[Bugün (gazete, 2003)|Bugün]]|tarih=1 Mart 2015|erişimtarihi=5 Mart 2015}}</ref>
Türkiye'nin resmî dili, aynı zamanda nüfusun %85'inin ana dilianadili olan [[Türkçe]]dir. Nüfusun yaklaşık %12'si ise ana dil olarak [[Kürtçe]] konuşmaktadır. [[Arapça]] ve [[Zazaca]]yı ana dil olarak konuşanların oranı da %1'den fazladır, bunun yanı sıra çeşitli bölgelerde küçük bir kesim tarafından ana dil olarak konuşulan diller de mevcuttur.<ref name="milliyet-languages"/> Ayrıca [[Türkiye'de konuşulan diller]]den bazıları tehlike altındadır. Bunlara [[Abazaca]], [[Abhazca]], [[Batı Ermenicesi]], [[Çerkesçe]], [[Çingenece]], [[Doğu Çerkesçesi]], [[Hemşince]], [[Hertevince]], [[Kapadokya Yunancası]], [[Lazca]], [[Pontus Rumcası]], [[Ubıhça]], [[Yahudi İspanyolcası]] ve [[Zazaca]] örnek verilebilir.<ref name="www.unesco.org index">{{Web kaynağı | title = Interactive Atlas of the World's Languages in Danger | url = http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/index.php | publisher = UNESCO | accessdate = 9 Ağustos 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140812000456/http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/index.php | arşivtarihi = 12 Ağustos 2014}}</ref>
{{Türkiye'nin en büyük şehirleri}}
|
