Uluğ Bey: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Nushirevan11 (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Değişiklik özeti yok
30. satır:
'''Uluğ Bey''' ({{lang-uz|Mirzo Ulug'bek}}, [[Türkçe]]: الغ‌بیگ Ulug Beg; asıl adı: میرزا محمد طارق بن شاه رخ - Mīrzā Muhammed Ṭaragay bin Şāh Ruḫ; d. [[22 Mart]] [[1394]]<ref name= "uluğbey1">{{kitap kaynağı | soyadı=Golubev | ad=Gleb | yazar-bağ=Gleb Golubev | başlık="Uluğ Bey", tercüme Abdrasul İsakov | yayıncı=Türk Tarih Kurumu | yıl=2011 | yer=Ankara | dil=Türkçe | sayfa=1 |isbn=978-975-16-2395-9}}</ref> - ö. [[27 Ekim]] [[1449]]), [[Timur İmparatorluğu]]'nun 4. sultanı ve [[Türk halkları|Türk]] [[Matematikçi]] ve [[astronomi]] bilgini.
 
[[Timur]]'un oğlu [[Şahruh]]'un büyük oğludur. [[1393]] yılında Sultaniye kentinde doğmuştur.1215 Asılyıllarda adı1215 MuhammedMatematikçi TaragayHayatını olup,devam Timuretmiştir tarafından sevilmesi nedeniyle "Uluğ Bey" olarak anılmaya başladı.[[ve]] Timur’un Çin üzerine gerçekleştireceği sefere katıldı. Ancak Timur’un 18 Şubat 1405 tarihinde Otrar’da ölmesi üzerine onun naaşıyla birlikte [[Semerkant]]’a geri dönmek üzere harekete geçti. Timur ölmeden önce torunlarından Pir Muhammed’i varisi seçmesine rağmen Timur’un diğer torunlarından [[Halil Sultan]] taht üzerinde hak iddia etmeye başladı. Semerkant savunucuları Uluğ Bey ve beraberindeki emirleri şehre sokmayınca Buhara’ya geçmek zorunda kaldı. Buhara'da da can güvenliği kalmayınca gizlice babası Şahruh’un bulunduğu Herat’a kaçtı. 1406 yılında babası ve kuzeni Pir Muhammed’in ordularının başında Ceyhun dolaylarında Sultan Halil’ile karşılaştı. Ancak meydana gelen savaşta Sultan Halil’in galip gelmesi üzerine Herat’a kaçmak zorunda kaldı. 1409 yılında Şahruh, Sultan Halil’i ele geçirerek Semerkant’a hakim oldu. Uluğ Bey’de emir Şah Melik’in gözetiminde buranın hükümdarı oldu. Sonrasında Emir Nureddin isyanının bastırılması, Emir Şah Melik’in Herat valisi olmasıyla da Semerkand’da tek başına hüküm sürmeye başladı.
 
1414 baharında amcası Şeyh Ömer’in oğlu Ahmet denetimindeki Fergana’ya sefer düzenledi. Semerkand'da hüküm sürerken genel olarak avcılık, eğlence ve alimlerle sohbetlerle geçiren Uluğ Bey, şeyh, molla ve dervişlerle iyi ilişkiler sağlayamamıştı. Bu dönemde saray kuşçularından [[Ali Kuşçu|Alaaddin Ali bin Muhammed]] ile dostluk kurmaya başladı. 1425 yılında Moğollar üzerine sefer düzenleyerek [[Issık Göl]]ü dolaylarına kadar geldi. Moğolları dağıtarak önemli miktarda ganimetle [[Semerkant]]'a döndü. Sonrasında babasından aldığı destek kuvvetlerle Özbekler üzerine sefer düzenlese de yenilerek Semerkant'a çekilmek zorunda kaldı. Şeyhler, mollalar ve dervişler tarafından şehre sokulmak istenmese de kendisine sadık adamlarının desteğiyle Semerkant’a girerek düzeni yeniden sağladı. Daha sonra yeniden Özbekler’e sefer düzenleyerek [[Taşkent]]’e kadar ilerledi. Buradan Semerkant’a döndükten sonra av ve eğlence yaşantısını bırakan Uluğ Bey, ilim çalışmalarıyla uğraşmaya başladı. İlmi sohbetler, matematik ve astronomi konularında kendini eğiterek kendini geliştirmeye başladı. Bu dönemde önemli alimler [[Bursalı Kadızade Rumi|Kadızade Rumi]], [[Gıyaseddin Cemşid]] ve [[Ali Kuşcu]] ile çalışmalar yaptı. Semerkant yakınlarında rasathane kurulması çalışmaları başlattı. 1429 Ekim’inde rasathaneyi tamamladı.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Uluğ_Bey" sayfasından alınmıştır