Cezayir Bağımsızlık Savaşı: Revizyonlar arasındaki fark

|resim = [[Dosya:Algerian war collage wikipedia.jpg|300px]]

'''Cezayir Bağımsızlık Savaşı''', Cezayirli Müslüman Araplar ile Avrupalı Cezayirlilerin arasındaki sürtüşmenin, 130 yıllık koloni yönetimine karşı bir isyana dönüşmesiyle başladı. Demokratik Özgürlüklerin Zaferi Hareketi (MTLD) adını alan Cezayir Halk Partisi [[1950]]'de Fransız yönetimine karşı eylemlere başladı. [[1952]]'de önemsiz bir suçtan yargılanan Ferhat Abbas'ın davası yönetimi hedef alan bir propaganda aracına dönüştü. MTLD ve [[Cezayir Ulema Cemiyeti]] yöneticileri de Arap devletlerinden destek sağlama çabalarını yoğunlaştırdı.

Messali Hac'ın önderliğinden hoşnut olmayan bir grup gencin oluşturduğu [[Ulusal Kurtuluş Cephesi (Cezayir)|Ulusal Kurtuluş Cephesi]]'nin (FLN) [[1 Kasım]] [[1954]]'te Betna ve Aures'te başlattığı ayaklanma yoğun bir tutuklama kampanyasına yol açtı. Ertesi yıl Ayn Abid'de ve el-Alia madenlerinde patlak veren ayaklanma, Avrupalılara yönelik bir kıyım hareketine dönüştü; yönetim buna idamlarla karşılık verdi. [[1956]]'da [[Fransa]]'da iktidara gelen hükümetin valiliğe atadığı Robert Lacoste, direnişi zorla bastırma politikasına yöneldi. Ülkenin iç kesimlerinde giderek denetimi sağlayan FLN'nin etkisini kırmak amacıyla [[Cezayir]]'e 500 bin kişilik bir Fransız ordusu gönderildi. Bu sırada daha önce silahlı mücadeleye karşı çıkan milliyetçi önderlerin çoğu FLN'ye katılmaya başladılar.

Bağımsızlığına yeni kavuşan [[Fas]] ve [[Tunus]]'un [[Cezayir]] sorununa bir çözüm bulmak amacıyla [[1956]]'da görüşmeye çağırdığı Cezayirli önderlerin yakalanarak hapse atılması, ayaklanmanın daha da genişlemesine neden oldu. Ertesi yıl direnişçiler şiddet eylemlerine başladı. [[Cezayir]]'e gönderilen Fransız paraşütçü birlikleri bu girişimleri engelledi ve yoğun işkence uygulaması başladı. Direnişçilerin sızmalarını engellemek amacıyla [[Cezayir]]'in [[Tunus]] ve [[Fas]] sınırına dikenli tel örgüler çekildi. Bu engelin gerisinde kalan 30 bin kişilik Cezayir ordusunun saldırılarını sürdürmesi üzerine, Fransızlar [[Şubat]] [[1958]]'de bir [[Tunus]] sınır köyünü bombaladı. Bu olay [[Fransa]] - [[Tunus]] ilişkilerinin gerginleşmesine ve [[Birleşik Krallık]] ile [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin ara buluculuk girişimlerine yol açtı.

[[Nisan]] [[1958]]'de [[Tanca]]'da toplanan Magrip Birliği Kongresi'nde alınan bir kararla Cezayir Cumhuriyeti Geçici Hükümeti (GPRA) oluşturuldu. Bu sırada Avrupalı Cezayirlilerin [[Fransa]] ile birleşme amacıyla yürüttüğü mücadele de kızıştı. Gerginliğin [[Fransa]]'da yol açtığı bunalım sonucunda geniş yetkilerle iktidara gelen [[Charles de Gaulle]], Cezayirli Fransızların baskısına karşın, soruna siyasi bir çözüm bulmaya yöneldi. Arap devletleri ile sosyalist ülkelerden destek gören GPRA ile [[Mayıs]] [[1961]]'de resmi görüşmelerin başlamasından sonra, Fransız göçmenlerin kurduğu Gizli Ordu Örgütü (Organisation Armée Secrète, OAS) sivil halka yönelik acımasız şiddet eylemlerine girişti. Altı aylık bir aradan sonra yeniden başlayan görüşmeler [[18 Mart]] [[1962]]'de anlaşmayla sonuçlandı. Geçici bir hükümetin gözetiminde yapılacak bir referandumda onaylanmak koşuluyla, [[Cezayir]]'in bağımsızlığı tanındı. Ayrıca bağımsızlıktan sonra [[Fransa]] ile ilişkilerin sürdürülmesi ve Avrupalıların uyruk belirlemede serbest bırakılması öngörüldü. [[1 Temmuz]] [[1962]]'de yapılan referandumda 6 milyon kişi bağımsızlık lehinde, 16 bin kişi aleyhte oy kullandı.