Kökleri itibariyleitibarıyla [[Cemaleddin Afgani]] ve [[Muhammed Abduh]]'a dayandırılmaktadır. Bu anlamda anti-emperyalist bir söylemi benimseyen bir ideoloji olarak belirmiştir. Osmanlı coğrafyası üzerinden yeşeren İslamcılık, temel olarak 19. yy'ın ikinci yarısında [[Namık Kemal]], [[Ali Suavi]] gibi Genç Osmanlılar'a da dayandırılmaktadır.<ref name="sabahulkesi.com">İsmail Kara: http://sabahulkesi.com/ismail-kara-ile-islamc%c4%b1l%c4%b1k-%c3%bczerine-ahmet-faruk-%c3%a7a%c4%9flar/</ref> Ancak bugünkü anlamda daha çok II. Meşruiyet döneminde ortaya çıkmıştır. Sultan [[II. Abdülhamid|II. Abdülhamid']]<nowiki/>in panislamist siyasetine rağmen, İttihad-ı İslam kavramı daha geniş mana da kültür, siyaset ve toplum projesi olarak ortaya çıkmıştır. Esas itibariyleitibarıyla İslamcılık, batılı güçlerin [[İslam]] dünyasına, özellikle askeri ve ekonomik alanlardaki meydan okuyuşunun hız kazandığı [[19. yüzyıl]] ve 20. yüzyıl başlarından [[Müslüman]] aydınların aradığı kurtuluş çarelerinden biri olarak ortaya çıkmıştır.
Kavramı Türkiye'de ilk kullanan [[Babanzade Ahmet Naim|Babanzade Ahmed Naim]]'dir. O da olumsuz anlamda kullanmıştır.<ref name="sabahulkesi.com"/>
