Moğol İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Kekibec (mesaj | katkılar)
Kekibec (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
114. satır:
'''Moğol İmparatorluğu''' ([[Moğolca]]: Их Монгол Улс / İh Mongol Uls, [[Türkçe]]: Büyük Moğol Ulusu), [[1206]]–[[1294]] yılları arası [[Orta Asya]]'da kurulmuş eski bir [[imparatorluk]]. İmparatorluk kurulma döneminde Asya'daki Cengiz Han idaresine boyun eğmiş Moğol ve Türk boylarının birleşiminden oluşuyordu.<ref>Mongols and Mamluks: The Mamluk-Ilkhanid War, 1260–1281 by Reuven Amitai-Preiss</ref>
 
1206 yılında [[Cengiz Han]] tarafından kuruldu.kurulan Moğol İmparatorluğu, Kısakısa zamanda her yönde genişleyerek dünyanın %22'sine yayılmış, 34 milyon km<sup>2 </sup>den fazla bir alanı kapsayan ve tarihin bitişik sınırlara sahip en büyük imparatorluğu oldularhaline gelmiştir.<ref name="eeb">[http://www.eeb.uconn.edu/people/turchin/PDF/Latitude.pdf (pdf)]</ref> En geniş döneminde 100 milyondan fazla kişiyi<ref name="eeb" /> topraklarında barındırıyordu. İmparatorluğun bu denli geniş olması batı ile doğuyu birleştirmiş bu sayede İpek ve Baharat yollarında ticaret yapmak güvenli olmuş ve [[Pax Mongolica]] denilen barış döneminidönemi başlatmıştıryaşanmıştır.<ref>[http://www.silk-road.com/artl/paxmongolica.shtml Pax Mongolica] - Prof. Daniel C. Waugh, University of Washington, Seattle</ref> Cengiz Han'ın ölümüyle birlikte devlete [[Ögeday]] liderlik etmiş ve babasının fetihlerinin tamamlamıştır. 1260 yılında [[Memlûkler|Memlukler]] tarafından Filistin'de [[Ayn Calut Muharebesi]]'nde ilk kez yenilgiye uğratıldılar.<ref name=":0">İngilizce Vikipedi'de [https://en.wikipedia.org/wiki/Mongol_Empire Mongol Empire] maddesi.</ref> 1294'te Kubilay'ın da ölümüyle imparatorluk bölündü. [[Altın Orda Devleti|Altın Ordu hanlığı]] ([[Cuci]]'nin Devleti), [[Çağatay Hanlığı]] ([[Çağatay Han|Çağatay]]'ın Devleti), [[İlhanlılar]] ([[Hülagû Han|Hülagû]]'nun Devleti), [[Yuan Hanedanı|Kubilay Hanlığı]] ([[Tului]] ve oğlu [[Kubilay]]'ın Devleti) olmak üzere dört parçaya ayrıldı. Moğol İmparatorluğunun tamamen sona ermesi Kubilay Han'ın kurduğu [[Yuan Hanedanı]]'nın, Çinli [[Ming Hanedanı]] tarafından 1368'de yenilmesiyle olmuştur.<ref name=":0" />
 
1260 yılında [[Memlûkler|Memlukler]] tarafından Filistin'de [[Ayn Calut Muharebesi]]'nde ilk kez bozguna uğratıldılar. Bundan sonra [[İlhanlılar]] döneminde 1299'da [[Vadi El Hazandar Savaşı|Vadi El Hazandar Savaş]]<nowiki/>ı'nda Memlukler yenildi. Ancak İlhanlılar, coğrafi sebeplerden ötürü geri çekildiler.<ref name=":0">İngilizce Vikipedi'de [https://en.wikipedia.org/wiki/Mongol_Empire Mongol Empire] maddesi.</ref>
 
Cengiz Han'ın ölümüyle birlikte devlete [[Ögeday]] liderlik etmiş ve babasının fetihlerinin tamamlamıştır. 1294'te son Han Kubilay'ın da ölümüyle ülke bölündü. [[Altın Orda Devleti|Altın Ordu hanlığı]] ([[Cuci]]'nin Devleti), [[Çağatay Hanlığı]] ([[Çağatay Han|Çağatay]]'ın Devleti), [[İlhanlılar]] ([[Hülagû Han|Hülagû]]'nun Devleti), [[Yuan Hanedanı|Kubilay Hanlığı]] ([[Tului]] ve oğlu [[Kubilay]]'ın Devleti) olmak üzere dört parçaya ayrıldı.
 
Moğol egemenliğinin sonu Kubilay Han'ın kurduğu [[Yuan Hanedanı]]'nın, Çinli [[Ming Hanedanı]] tarafından 1368'de yenilmesiyle olmuştur.<ref name=":0" />
 
== Kuruluş ==