Emrullah Efendi: Revizyonlar arasındaki fark

[[1858]]'de [[Lüleburgaz]]'da dünyaya geldi. Babası, [[Kırım Tatar]] Tüccar Ali Efendi idi. Lüleburgaz'daki ilk ve ortaöğreniminin ardından [[İstanbul]]'a gelerek Mekteb-i Mülkiye'yi bitirdi. [[Yanya]] ([[1882]]) ve [[Selanik]] ([[1884]]) Maarif Müdürlüklerinin ardından [[Halep]]'te Maarif Müdürlüğü ve idadi öğretmenliği yaptı. [[1891]]'de [[Aydın]] Maarif Müdürü oldu. Aydın’da görev yapmakta iken siyasi nedenlerle iki arkadaşı ile birlikte [[İsviçre]]’ye kaçtı. Birkaç ay sonra yurda dönmek zorunda kaldılar ([[1893]]). Emrullah Bey'in müdürlüğün veznesinden aldığı parayla kaçtıkları iddia edildiğinden tutuklansalar da<ref name='"ergun"'>{{Web kaynağı | soyadı1 = Ergün | ad1 = Mustafa | başlık = '''Emrullah Efendi Hayatı, Görüşleri, Çalışmaları''' | url = http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1049/12654.pdf | website = http://dergiler.ankara.edu.t | yayıncı = Ankara Ünviersitesi Dil ve Tarih-Coğafya FAkültesi Dergisi Cilt XXX. Sayı 1-2, 1979-1989 | erişimtarihi = 20 Mayıs 2016 | arşivengelli = evet}}</ref> Avrupa’ya birlikte kaçtığı arkadaşlarından Tevfik Nevzat'ın padişah [[II. Abdülhamit]]'e yazdığı, affedilmelerini isteyen iki şiir sonucu Sultan, yurda dönüşlerine izin verdi.

Meşrutiyet’inMeşrutiyet'in ilanından sonra 10 ay içinde 7 kez maarif nazırı değişmiş, hiçbiri görev yapamamıştı<ref>{{Web kaynağı | başlık = '''Emrullah Efendi Kimdr?''' | url = http://emrullahefendiio.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/35/30/717601/dosyalar/2015_01/26091452_emrullahefendi.docx?CHK=6c4b93efb5b07363b0547a0c017738fb | yayıncı = Emrullah Efendi İlköğretimokulu tanıtım sayfası | erişimtarihi = 20 Mayıs 2016 | arşivengelli = evet}}</ref>. [[12 Ocak]] [[1910]]’da Emrullah Efendi, Maarif Nazırı oldu. Aynı yıl [[Darülfünun]] Edebiyat Şubesi’nde ders vermeye başladı. Muhitil Maarif adlı ansiklopedinin ilk cildini hazırlayıp yayımladı. Bakanlığı sırasında yaptığı işler çok eleştirildi, hakkında sık sık istifa dedikodusu çıktı. Sonunda [[21 Şubat]] [[1911]]’de gerçekten istifa ettiyse de aynı yılın Aralık ayında tekrar bu göreve geldi. [[21 Temmuz]] [[1912]]'de Bakanlar Kurulu'nun istifasına kadar görevde kaldı. Divan-ı Harbi Örfi (Sıkıyönetim) tarafından Kasım ayında tutuklanıp Darülfünun olayları nedeniyle sorguya çekildi. [[1913]] yılında Hikmet-i Nazariye (felsefe) derslerini vermekte olduğu Darülfünun’da Usul-ü Tedris ve Terbiye öğretmenliklerini de üzerine aldı. İlk cildini oluşturduğu ansiklopediyi tamamlamak için uğraştı ama ömrü yetmedi. Daha önce yayımlanmış olan ilk cildi düzeltilerek 1914'te "''Yeni Muhitü'l Maarif''" adıyla yayımlandı. [[14 Ağustos]] [[1914]] günü [[Yeşilköy, Bakırköy|Yeşilköy’deki]] evinde yaşamını yitirdi. Kabri, [[Fatih Camii]] avlusundadır. Onun Torunlar Hasan ile Şaban soyundan gelenleri [[Babaeski]], [[İstanbul]], [[Bodrum]] ve [[Almanya]]'da yaşıyor. Soyadı kanunlarına göre Sarmaşık adı alırlar.

Emrullah Efendi’ninEfendi'nin görüşlerine katılmayanların başında Türk eğitim tarihinin bir başka önemli ismi olan devrim Darülmuallim Müdürü [[Mustafa Satı Bey]] gelir. Satı Bey’e göre, tûba ağacı gibi tepeden kuruluş ve tepeden beslenme Osmanlı’nınOsmanlı'nın sağlıklı bir eğitim sistemi kuramayışının nedenidir. Yüksek öğrenimini güçlendirmek için sadece öğretim elemanlarını değil, öğrencisini de iyi hazırlamalıdır.

Emrullah Efendi’nin bakanlığı sırasında çıkan büyük tartışmalardan birisi dönemin [[Mekteb-i Sultani]] müdürü [[Tevfik Fikret]] ile olan tartışmasıdır. 1910 yılı başlarında Emrullah Efendi bir genelge yayınlayarak kasten derslere gelmeyen öğretmenlerin maaşlarından kesinti yapılmasını istemiş, Tevfik Fikret, bu genelgeyi Mekteb-i Sultani’de uygulamayıp istifa etmişti. Yerine [[Salih Zeki|Salih Zeki Bey]] atandı. Atama yazısında “''bir şair yerine bir alim''” ifadesinin kullanılması, büyük tepki yarattı. Kimi öğretmenler ve öğrenciler okuldan ayrıldılar. Konu, [[İttihat ve Terakki Fırkası]]’nda ve [[Meclis-i Mebusan]]’da'da tartışıldı ve basının gündemine oturdu. Emrullah Bey, bakanlığa bağlı bir okul olan Mekteb-i Sultani’yeSultani'ye bakanlığın genelgelerini uygulamada ayrıcalık tanınamayacağı konusunda ısrarlı oldu ve Tevfik Fikret, kesin olarak okuldan ayrıldı.