Vikipedi

Osmanlı alfabesi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
k Düzeltme, yazış şekli: Türkçe’d → Türkçed (4) AWB ile
172. satır:
*'''[[Ṫ]]''': Arapça'daki Dı/Tı ('''[[ط]]''') harfinin karşılığıdır. Türkçede bulunmayan D ve T arası bir sestir. Örneğin: ''Ṫarık, Ṫarikat''... Ancak Anadolu Türkçesinde normal D veya T harfi ile bu fark ortadan kalkmıştır. Bu harfi içeren kelimelerin büyük bir kısmı halk ağzında D ile de karşılanabilen T sesini de ihtiva eder. Örneğin, Osmanlıca'da طاش (''Ṫaş'': Taş/Daş), طوز (''Ṫuz'': Tuz/Duz)... Geçmişteki ''Ṫavar (Davar), Ṫamga (Damga)'' kelimelerinin bu harf ile yazılması halinde doğru ses değerlerine örnek teşkil eder.
*'''[[Ż]]''': Arapçadaki Zı ('''[[ظ]]''') sesini karşılar. Türkçede bulunmayan Z ve S arası vızıltılı bir sestir. Örneğin: ''Żan, Żalim, Żafer''... Ancak Anadolu Türkçesinde normal Z harfi ile bu fark ortadan kalkmıştır.
* ''Ayın'' ('''ع''') gırtlaksı bir ses olup, kesinlikle ''sessiz'' bir harftir. Türkçe'deTürkçede bu ses yoktur. (Tükçede normal A sesi ile farkı ortadan kalkmıştır). Yeryüzündeki bazı dillerde Ayın'a benzer sesler '''[[Ă]]''' ile gösterilir. Türkçe'deTürkçede ise Arapça'dan gelen sözcüklerde çok nadiren kesme işareti ile kullanılır. Örneğin: ''Măruf (Ma'ruf)''.
* Ayın ('''ع''') harfinin çekimli (harekeli biçimleri) '''Ŭ''' ve '''{{math|Ĭ}}''' olarak gösterilir. Örneğin: ''Ŭmum, {{math|Ĭ}}tır''...
* ''Gayın'' ('''غ''') hırıltılı bir G sesidir ('''[[Ģ]]'''). “Yumuşak-G” (Ğ) harfine benzer ama sert ve hırıltılıdır. Almanların gırtlaktan çıkan R harfinin taşıdığı ses değerine benzer ('''Ř'''). [[Uniform Türk Alfabesi]]'nde ''[[Ƣ]]'' harfi ile gösterilir. Batı Anadolu Türkçesinde Ğ sesine dönüşmüştür, ancak Türkiye’nin doğu bölgelerinde yaygındır. Örneğin: ''Doģan (Doğan)''. Buradaki Ğ hırıltılı olarak söylenir. Bu nedenle Yumuşak Ğ harfinini aksine Arapçada kelime başında da yer alabilir. Mesela: ''Ģayb (Gayb)''...
187. satır:
 
===Uzatılan Harflerin Çevrilmesi===
* '''Düzeltme İmi (ˆ)''' Türkçe’deTürkçede yalnızca sesli harflerin üzerine gelir. Harfin uzun okunmasını sağlar. Örneğin: ''Hala (babanın kızkardeşi) ve Hâlâ (henüz, sürekli)''.
===Duraklanan Harflerin Çevrilmesi===
* '''Vurgu İmi (´)''': Sert ve vurgulu bir söyleyiş kazandırır. Vurgu İmini tüm sessiz harflere uygulamak mümkündür. Mesela; ''Ý, [[Ć]], Ś, Ź, Ŕ, Ĺ, Ń, Ḱ, Ẃ, Ḿ, Ṕ'' harfleri gibi... Türkçede vurgulu okuyuş ancak sessiz harflerde duraklayarak mümkündür. Böylece aslında vurgu iminin birinci işlevi olan vurgulama sağlanmış olur. Örneğin: ''Hać (Hacc), Haḱ (Hakk)''... Böylece sessiz harflerde bir duraksama yaptırır. Örneğin: ''Aý Han'' ve ''Ayhan'' sözcüklerinin okunuşlarındaki farklılıkta olduğu gibi. Ayrıca ''Eḱmek'' ve ''Ekmek'' sözcüklerinin okunuşlarındaki farklılıklar yine örnek olarak verilebilir. Anadolu Türkçe'sindeTürkçesinde kesme işareti biçiminde yabancı dillerden -özellikle Arapça'dan- gelen bazı kelimelerin aksanlı (duraklayarak) okunmasını sağlar. Burada asıl yapılan şey üzerine geldiği sessiz harfte bir duraklama sağlayıp, diğer heceye sesli harf ile başlamaktır. Örneğin: ''Kıt́a, Kuŕa, Meĺun...'' Türk Afabesinde bu kelimeleri bu biçimde yazabilmek için aksan işareti yerine, -belki de birbirlerine çok benzedikleri için- kesme işareti (‘) kullanılmıştır. Fakat Türkçe’deTürkçede heceyi sessiz harfle bitirip sesli harfle başlamak Anadolu Türkçesinin yapısına uygun olmadığı için zaten söyleyişte de bu biçimler genelde tercih edilmez ve heceler kesintisiz düz okunur.
 
===İnceltilen Harflerin Gösterilmesi===
*'''Aksan İmi (ˋ)''': Sola yatık olarak kullanılır. Sözcüğün aksanlı olarak seslendirilmesine imkan tanır. Türkçede aksanlı okuyuş ancak bazı harflerin inceltilmesiyle mümkündür. Türkçe’deTürkçede fonetik gösterge olarak sessiz harflerde kullanılabilir. K, G, L gibi harflerin inceltilmesini sağlar. Örneğin: ''Rüzg̀ar, Derg̀ah, Tezg̀ah, Yadig̀ar, G̀ah, Lal̀, Hal̀, Rol̀, Gol̀.'' Ancak bazı dillerde harfin ses değerini de değiştiren bir göstergedir. Türkçede ise yalnızca kelimelerdeki ses değerini göstermeye yarayan ve aslında etkisiz olan bir işarettir.
 
==Yarı-sesli harfler==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Osmanlı_alfabesi" sayfasından alınmıştır