Bürünbirimcik: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
By erdo can (mesaj | katkılar) düzenleme AWB ile |
||
1. satır:
'''Bürünbirimcik'''<ref>{{cite web|başlık=Ayraç İçi Dilbilim Terimleri Üzerine|url=http://turkoloji.cu.edu.tr/pdf/mehmet_cicek_ayrac_ici_dilbilim_terimleri.pdf|erişimtarihi=3 Şubat 2017|yazar=Mehmet Çiçek}}</ref> ya da '''mora''', bazı dillerdeki [[vurgu]] ya da [[dilsel eş değerleme]]nin boyutunu ortaya koyan, [[seslem değeri|hece değeri]]nin belirlendiği [[fonetik|ses bilim]]sel birimdir. Bürünbirimcik, hece kavramından farklı olup heceden farklı bir zamansal ölçüme dayanmaktadır. Bununla birlikte, bürünbirimciğin birçok farklı tanımı vardır. İngilizcede kullanılan mora terimi Latincede "kalabalık, gecikme" anlamlarına gelir ve Yunanca "chronos" kelimesinin birebir çevirisidir. 1968'de Amerikan dil bilimci [[James D. McCawley]] bürünbirimciği "iki parçadan oluşan uzun bir hece ya da tek bir parçadan oluşan kısa bir hece" olarak tanımlamıştır.
Tek parçalı seslemler bir bürünbirimciğe, iki parçalı seslemler iki bürünbirimciğe ve üç parçalı seslemler üç bürünbirimciğe sahiptir. Buna rağmen, üç parçalılık nadirdir.
12. satır:
# Türkçe gibi bazı diller, ses erimesine başvurarak bürünbirimciklere izin vermez. Örneğin, çağırı şeklinde uzunlanan yapı çağrı biçimine dönüştürülerek birimleme bürünbirimciğe gerek kalmaksızın hece ile sağlanır.
Genel olarak, tek bürünbirimcikli heceler "hafif", iki bürümbirimcikliler "ağır", üç bürünbirimcikliler "yoğun" heceler olarak adlandırılır. Bazı dillerde, örneğin [[Eski İngilizce]] ve bugünkü İngilizcede, dört bürünbirimciğe sahip yapılar bulunabilmektedir.
==Diller==
Eski Yunanda kısa heceler bir bürünbirimcik ve uzun ünlüler ile çift ünlüler iki bürünbirimcik olarak kabül edilmiştir. Böylece, uzun ē ([[eta]]: η), ee şeklinde iki kısa ünlünün bileşimi şeklinde düşünülmüştür.<ref>[http://www.jstor.org/stable/412064 The Inflectional Accent in Indo-European]. Paul Kiparsky. ''Language''. Vol. 49, No. 4 (Aralık, 1973), s. 794–849. [[Linguistic Society of America]].</ref> Eski Yunanda, bir kelimedeki söyleyiş perdesi yalnızca bir bürünbirimcik üzerine yerleştirilirdi. Eski İngilizcede, kısa çift ünlüler ve tek ünlüler tek bürünbirimciklidir. Uzun çift ünlüler ve tek ünlüler iki bürünbirimciklidir. Bir hecenin ünsüzle biten her parçası bir bürünbirimcik barındırır. Ayrıca ikiz ünsüzler kendilerinden önceki heceye bir bürünbirimcik ekler. Modern İngilizcede de, aynı eski İngilizcede olduğu gibi heceler 4 bürünbirimcikten fazla barındıramaz. Aksi takdirde, ses düşmesi yaşanır. İngilizce, Eski İngilizceden beri İngilizcede, tüm anlamlı kelimeler en az iki bürünbirimciğe sahip olmak zorundadır.<ref>Hogg 1992, p. 95-98</ref>
Türkçe hece tabanlı bir dil olup bürünbirimcik barındırmaz. Yalnız hece ve aruz ölçüsü hesabı yapılırken, uzun ünlüler iki ünlü değerinde değerlendirilir ki.<ref>{{cite web|başlık=Hece, aruz ve serbest ölçü|url=https://www.milliedebiyat.com/index.php/edebiturler/siir/hece-aruz-ve-serbest-olcu}}</ref>, bu da ölçüleme durumunda Türkçedeki bazı yabancı kökenli kelimelerin bürünbirimcikler olarak değerlendirildiğini gösterir. Ayrıca [[aruz]] ölçüsü bulunurken kullanılan [[med]] tekniği, bürünbirimcik mantığına farklı bir bakış açısı getirmektedir. [[Luanda
==Ayrıca bakınız==
25. satır:
==Dipnotlar==
{{
==Kaynaklar==
| |||