Edebiyat ve Eleştiri (dergi): Revizyonlar arasındaki fark

| web = http://www.edebiyateleştirigercekedebiya.com.tr

'''Edebiyat ve Eleştiri''', [[1992]] yılının [[Mart]] - [[Nisan]] ayında [[Ankara]]'da çıktı. Kuruluş çalışmaları, sahiplik ve ilk sayının parasını ödeme ve yönetme işini [[Ahmet Yıldız (yazar)|Ahmet Yıldız]] ve Barbara Maria B.M.Kuhn birlikte yaptı. Ankara'da Kazım Karabekir Caddesi'nin işhanlarından birinde bir matbaada sabahlayarak dergiyi çıkardılar. Derginin çıkmasına katkıda bulunmak üzere söz verenlere sürpriz yaptılar. Dergi, "Edebiyat Dostları" gibi önemli bir derginin kapanmasından sonra bir ihtiyaç olarak doğdu. En önemlisi de yazar/şair ve aydınlarımız arasında [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]]'nin çöküşünün yarattığı dağılma ve şaşkınlık, derginin çıkmasına neden oldu. Dergi, olup bitenleri anlamak ve biraz da bu şaşkın çevrenin kendini tanıması, suretini görmesini sağlamak için bir arayış olarak çıktı. BirAncak anlamdaTürkiye başka bir mecraya doğru gidiyordu. Pdstmodern rüzgarlar akademisyenleri de arkasına alarak Orhan Pamuk-Elif Şafak-Ahmet Altan gibi yazarların temsilinde parlatıldığı onların taklidi beşinci sınıf yazarların hükümranlığında bir edebiyata Türk edebiyatını yönlendiriyordu. (Daha sonra bu değişimin mimarlarından Hasan bülent Kahraman bunu Varlık dergisinin Nisan 2016 tarihli nüshasında itiraf edecekti.)Türk edebiyatının ana damarını temsil eden modernist ya da yararlısosyalist/yurtsever "gerçek" edebiyatın ötelenip, neoliberal düzene uygun bir edebiyatın tahakkümünün kurulduğu yıllar tüm acımasızlığıyla dergiyi de etkiledi. Bu damara sıcak bakan derginin ilk yazarlarından Akif Kurtuluş, Gürsel Korat, Cihan Oğuz, Hüsamettin Çetinkaya gibi yazarlar birer birer terk etti. Tüm yük Ahmet Yıldız'a kaldı. Ahmet Yıldız İstanbul'da şekillendirilip yeşertilen ülke insanına adeta "düşman" ama etnik kalıntılara sevecen ve Doğan Hızlan'ın söylemiyle "yeni!" bu edebiyat derginin çıktığı yılların talihsizliği oldu. Önce edebiyatı “tarafsız olması gerekir” diyerek etkisizleştirdiler. Yalçın Küçük'ün o dönemde yazdığı ünlü kitabı Küfür Romanları'nda saptadığı gibi: “Türk solculuğunu günah keçisi saymak, Dincilik'i yasallaştırmak, bellek silmek” çabasını güttüler. Hüsamettin Çetinkaya'nın saptamasıyla, “Bu yıllara egemen anlayışta, bir gerçekliğe tarihsel, toplumsal ya da rasyonel referansla ulaşılması gerekliliği şeklindeki ‘gerçeklik’e endeksli yöntemsel model terk edildi. Yerine, iletişimsel etkileşimle sağlanmış olan fikir birliği (konsensus) ölçüt haline getirildi. Bu demektir ki doğru ya da yanlış, gerçek ya da değil fark etmez, herhangi bir konuda ne kadar çok insan fikir birliği etmişse o geçerlidir. Yani meşruiyetin kaynağı gerçeklik değil, geçerliliktir..." oldu. Soros vakıfları dahil dünyanın tüm yayın tekelleri ideolojisi ve yerli (Doğan yayıncılık) gibi büyük güç-ler karşısında tek başına Ankara'da çıkan dergi Don Kişot gibi kaldı. Edebiyatımızı yönlendirmeye belki etkisi olmadı ama bu "düşman" edebiyatı varlığıyla hep rahatsız etti; asla bu dönem edebiyatına Edebiyat ve Eleştiri dergisi biat etmedi, teslim olmadı, kendisini kirletmedi. Dergi Ahmet Yıldız'ın yurtsever kişiliğinde,"ABD’de kurs gören Türk subaylara karşıyız. Peki ABD’de kurs gören Türk yazarlara ne kadar karşıyız?" şiarıyla inatla yayın yaşamına devam etti. Ahmet yıldız dergiyi kapattıktan sonra 1999-2011 yılları arasında aynı anlayışla HalkTV'de "Gerçek Edebiyat" adlı edebiyat programı yaptı. Programa son verilince aynı adla internet dergisi çıkarmaya başladı.

İlk sayıda [[Hüsamettin Çetinkaya]], [[Akif Kurtuluş]] ve Mahmut Temizyürek makaleleriyle, Enis Akın, [[İbrahim Baştuğ]], Ercan Ezilmez ve H. Murat Şermet şiirleriyle, Ahmet Yıldız ise öyküsüyle yer alıraldı. [[Ankara]]’da iki ayda bir yayımlanan Edebiyat ve Eleştiri, edebî, kültürel, toplumsal ve siyasal bir perspektifi okurlarıyla paylaşıyor. Başlangıçtabaşlangıçta yalnız [[İstanbul]], Ankara ve [[İzmir]]’de dağıtımı yapılan dergi, şuuzun andasüre bütünYaysat üzerinden tüm [[Türkiye]]’ye'de ulaşabiliyorsatıldı.

Edebiyat ve Eleştiri, başlangıçtan beri temelde belli bir çizgide varlığını sürdürmekte. Çevirilereçevirilere de çok sayıda yer verilen dergide, [[Theodor W. Adorno]], [[Tarık Ali]], [[Louis Althusser]], [[Mikhail Bakhtin]], [[Roland Barthes]], [[Walter Benjamin]], [[Terry Eagleton]], [[Dario Fo]], Frederick Jameson, Boris Kagarlitsyky, Yevgeni Yevtuşenko ve Slavoj Zizek gibi siyasal dünya görüşleriyle edebiyat söylemini örtüştüren yazarların yazıları yer alıyoraldı. Derginin Türk yazarları arasında [[Muzaffer İlhan Erdost]] ve [[Yalçın Küçük]] söyleşileri ve yazılarıyla derginin siyasal söylemini besliyorlarbesledi. Ahmet Yıldız da kendi köşesinde edebiyat ve siyaseti bütünsel olarak ele alan yazılar yazıyoryazdı. Makale, şiir, öykü, çeviri ve söyleşiler hem derginin içeriğini zenginleştiriyor, hem de okuyucuyu edebiyat alanındaki gelişmeler hakkında bilgilendiriyor.

Edebiyat ve Eleştiri’de [[Ahmed Arif]], [[Melih Cevdet Anday]], [[Behçet Aysan]], [[Fazıl Hüsnü Dağlarca]], [[Ece Ayhan]], [[Şükrü Erbaş]], [[Ahmet Erhan]], [[Özdemir İnce]], [[Cahit Külebi]], [[Murathan Mungan]], [[Ahmet Oktay]], [[Ahmet Telli]], [[Haydar Ergülen]] ve [[Can Yücel]] gibi tanınmış şairlerin yanı sıra yazın yaşamına yeni adım atan şairlerin yapıtlarına da geniş yer verilmekteverdi.

Dergide yayımlanan makaleler çoğunlukla kitap tanıtımı ve eleştirisi niteliğinde. Bu yazılarda ele alınanyazan şair ve yazarlar arasında [[Gülten Akın]], [[İnci Aral]], [[Erendiz Atasü]], [[Fazıl Hüsnü Dağlarca]], [[Ferit Edgü]], [[Özdemir İnce]], [[Kemal Tahir]], [[Cahit Külebi]], [[Pınar Kür]], [[Nazım Hikmet]], [[Behçet Necatigil]], [[Orhan Kemal]], [[Orhan Pamuk]], [[Peride Celal]], [[Mehmet Taner]], [[Vedat Türkali]] ve [[Yaşar Kemal]]’in adları öncelikle dikkatde çekiyorvardı.

Dergide, yeni çıkan kitaplar üzerine de makaleler yayınlanıyoryayınlandı.

Kuram ve inceleme yazılarına da sık sık yer veren dergide karşılaştırmalı edebiyat, popüler edebiyat, şiirin toplumbilimi, kurmaca estetiği, çözümleyici yazın eleştirisi, ve metinlerarasılık gibi edebiyatbu biliminidönemde ilgilendiren konuların yanı sıra, Türk şiirinde modernizm, yakın dönem öykücülüğü, siyasal sanat, estetik kuramı, nesnel şiir,moda bilimolan ve şiiredebiyatı veilgilendiren yenitüm romandüşünceler gibieleştirel edebiyatbakış veaçısıyla kültürdeğerlendirmeye alanlarındakiçalışıldı. yazılar da yazılıyor.

Edebiyat ve Eleştiri’de "özel bölüm" adı altında sunulan dosyalar özellikle dikkat çekiyor. Bunlar arasında, Cahit Külebi, Behçet Necatigil, Mehmet Taner ve [[Puşkin]]’le ilgili dosyalar, İran edebiyatı dosyası, 1997’de şiir, öykü ve roman dosyaları, kapsamlı içerikleriyle okuyuculara ulaştırılmış durumdaulaştırıldı.

Derginin "Bizim Okuduklarımız" ve "Okuduğum Kitaplar" başlıklı bölümlerde okuyucu yeni çıkan kitaplar hakkında bilgilendiriliyorbilgilendirildi. "Kitaplar, Haberler, Etkinlikler" başlıklı köşe de okurun edebiyat gündemini izleyebilmesine katkıda bulunuyorbulundu. Ayrıca, "Dünya Edebiyatından" adlı bölümde diğer ülke edebiyatlarındaki gelişmeler izlenmekteizlendi. Ahmet yıldız'ın "Rıfkı Bilir" takma adıyla dergiye ek yazdığı "Postedebiyatveeleştiri" bölümü Elif Şafak, Orhan Pamuk, Murathan Mungan, Ahmet Altan gibi "popüler" yazar ve şairleri "ti"ye alan en canlı sayfaları oldu.

Siyasal ve edebî söylemi bütünleştiren Edebiyat ve Eleştiri, Ahmet Yıldız’ın çabalarıyla sonbu yıllardakaranlık Türkiye’ninçöküş enyıllarında öndeTürkiye’de gelengerçek edebiyatedebiyatın dergileridamarını arasınatutan katıldıbir dergi olarak tarihte yerini aldı. <ref>[http://kanat.bilkent.edu.tr/oldhtml/k0913.html Bilkent Üniversitesi Sevim Gözcü yazısı ]</ref>

* [http://www.edebiyateleştirigercekedebiyat.com.tr Edebiyat ve Eleştiri]