Salname: Revizyonlar arasındaki fark

Osmanlı döneminde, Arapça, Türkçe-Boşnakça, Türkçe-Fransızca, Türkçe-Rumca, Rumca, Ermenice, Ermeni harfli Türkçe, Karamanlıca ve Arapça olarak yayınlanmıştır. Salnameler, imparatorluk topraklarında pek çok halkın yüzyıllarca birlikte yaşamaları, aynı kaderi paylaşmaları, Osmanlı yönetiminin başarı ve zaafları ile bunlardan ders çıkarılmasına yönelik özel ve önemli bilgiler içermektedir.<ref name=":0" />

Sâlname sözcüğü, Türkçe'ye [[Tanzimat]]'tan sonra girmiştir. Farsça "sene" anlamına gelen "''sâl''" ile yine Farsça "mektup, kitap" anlamına gelen "''nâme"'' sözcüklerinin birleşmesiyle oluşur. Günümüzdeki Türkçe karşılığı "''yıllık''"tır.<ref name=":10">DumanBakar, Hasanİsmail, ''OsmanlıSadberk SâlnâmeleriHanım veMüzesi NevsâlleriKütüphanesi BibliyografyasıYıllıklar, ve Toplu Kataloğu''Sâlnâmeler, Ankara: Kültür Bakanlığı EnformasyonNevsâller ve DokümantasyonTakvimler'' Hizmetleri Vakfı, 1999İstanbul 2008</ref> <ref name=":01">BakarDuman, İsmailHasan, ''SadberkOsmanlı HanımSâlnâmeleri Müzesive KütüphanesiNevsâlleri Yıllıklar,Bibliyografyası Sâlnâmelerve Toplu Kataloğu'', NevsâllerAnkara: Kültür Bakanlığı Enformasyon ve Takvimler''Dokümantasyon İstanbulHizmetleri 2008Vakfı, 1999</ref>.

Batı dillerinde, sâlnâme ya da yıllık karşılığında ''Annus, Annale, Almanach ve Year Book'' sözcükleri kullanılır''.''<ref name=":0" /><ref>Kahraman, Seyit Ali, ''İlmiyye Sâlnâmesi,'' İstanbul: İşaret Yayınları 1998 sayfa.12</ref><ref name=":0" />

Salname sözcüğü "''Almanak''" ve "''Takvim''" ile karıştırılmaktadır.<ref name=tevfik/> Herhangi bir şeyin doğru yerini gösterme anlamı taşıyan takvim, günlerin, ayların, mevsimlerin, yılların ve bayramların cetvelidir. Almanak ise anlamca salnameye çok yakın olmakla beraber halka hitap etme zorunluluğu dolayısıyla ev yönetimi ve oyunları, sağlık öğütleri, fıkralar ve mizahi resimler gibi çok farklı konulara yer veren yıllıklardır.<ref name=":0" /><ref>Karaman,Fikri, ''Salname-i Vilayet-i Sivas 1890'' İstanbul: Sivaslılar Eğitim, Kültür ve Yardımlaşma Vakfı, 2001</ref><ref name=":0" />

1847 yılında yayınlanan bu ilk salnameden farklı olarak, 1848 ve 1849 yıllarına ait salnamelerde imparatorluğun bütün kazalarıyla gösterildiği eyaletlerin yönetsel bölüşümlerinin tabloları, gayr-ı müslimlerin her vilayet ve kazadaki dinsel temsilcilerini gösteren cetveller ve namaz zamanlarını gösteren takvimler eklenmiştir.<ref name=":0" /> <ref name="tdvia" />

[[FileDosya:Şevket Bey'in 1892 tarihli Edirne Salnamesi.jpg|thumb|150px|[[Şevket Dağdeviren]]'in 1892 tarihli Edirne Salnamesi]]

Devlet salnamelerinin faydası görüldükten sonra, vilayet ve nezaret salnameleri çıkarılmaya başlanmıştır.<ref name=akbay>{{Web kaynağı | soyadı1 = Akbay | ad1 = Ümmügül | başlık = Osmanlı Devleti'nde Salnameler | url = https://www.academia.edu/11615834/Osmanl%C4%B1_Devletinde_Salnameler | website = https://www.academia.edu/ | yayıncı = Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, 2014 | erişimtarihi = 5 Aralık 2016 | arşivengelli = evet}}</ref> İlk vilayet salnamesi 1866 yılında basılan ''Bosna Vilayet Salnamesi,'' sonuncu ise 1922 yılında basılan ''Bolu Livası Salnamesi'''dir''.'' 1866 - 1922 yılları arasında 527 Vilayet Salnamesi yayınlanmıştır.<ref name=":0" /><ref>Emiroğlu, Kudret, ''Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869'' Ankara: Trabzon İli ve İlçeleri Eğitim, Kültür ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı 1993</ref><ref name=":0" /> Bu salnamelerde vilayetin coğrafi konumu, ziraat, hayvancılık, üretim, nüfus, hizmet birimlerinin durumu, siyasal olaylar, okullar, hastaneler, camiler, tekkeler, hamamlar, yollar, ormanlar gibi birçok konu ile ilgili bilgiler bir araya getirilmiştir. Her yıllıkta vilayetin yönetimsel dağılımı, memurların listesi, ziraat ve sanayi ürünlerinin çeşitleri ve miktarları istatistiklerle gösterilmiş, eğitim kurumları ile öğrenci sayıları ayrıntılı biçimde toplumun hizmetine sunularak günümüze kadar değerli kaynaklar olarak kalmıştır.

Bazı vilayetler 1 salname çıkarırken, [[Halep Vilayeti|Halep]] 35, [[Hüdavendigâr Vilayeti|Hudavendigar]] 34, [[Suriye Vilayeti|Suriye]] 32, [[Konya Vilayeti|Konya]] 30 ve [[Edirne Vilayeti|Edirne]] 28 salname yayınlamıştır.<ref name=":10" /><ref name=":01" />

Özel salnameler daha çok "almanak" özelliği gösterir. Genellikle bol resimli olup içindeki konular çok çeşitlidir.

[[Kategori:Osmanlı_edebiyatıOsmanlı edebiyatı]]