Vikipedi

Kıyamet: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
ÖÇS (mesaj | katkılar)
679 değişiklik
Bulgu (mesaj | katkılar)
Devriyeler
36.755 değişiklik
tarih
1. satır:
{{birleştir|kıyamet}}
'''Kıyamet''' veya '''Hesap günü'''<ref>[http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5499e38c5c5ea3.32591973 "kıyamet."] TDK Sözlük. Erişim: 23 Aralık 2014</ref>({{dil-ar|يوم القيامة}}); Kıyamet [[dünyanın sonu]]nun geleceğine ve tüm insanların [[mahşer]]de toplanarak hesap vereceğine inanılan zaman. "Dünya merkezli [[evren]]" anlayışında ''dünyanın sonu'' evrenin de sonu olarak algılanmıştır. Kıyametin zamanı ile ilgili çok sayıda inanç, öngörü ve [[kehanet]] bulunmaktadır. [[Zerdüştlük]], [[Hıristiyanlık]] ve [[İslam]] gibi dinlerde ölülerin [[Diriliş|dirilerek]] [[mahşer]]de (toplanma yeri) toplanacağına, hayattayken yaptıkları iyilik ve kötülükler için hesap vereceklerine ve haklarında hüküm verileceğine, bunun sonucunda iyilerin [[cennet]]e, kötülerin ise cezalarını çekmek üzere [[cehennem]]e gideceğine inanılır.
{{kaynaksız|tarih=Aralık 2016}}
{{taraflı|Aralık 2016}}
'''Mahşer''', [[İslam]] inancında [[Kıyamet]] gününde, [[Diriliş|dirilen]] ölülerle birlikte tüm insanların toplanacağına inanılan yer.<ref>[http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.549997b64a8092.98503319 "mahşer."] TDK Sözlük</ref> Arapçadan gelen sözcük "toplanma yeri" anlamına gelir. Kıyamet sözcüğü ise "ayağa kalkma, dirilme" anlamına gelir.<ref>[http://www.nisanyansozluk.com/?k=k%C4%B1yamet&x=0&y=0 "kıyamet."] Nişanyan Sözlük</ref> ''Mahşer günü'' kavramı zaman zaman Kıyamet ile eşanlamlı olarak kullanılır.<ref>[http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.54999173a29e07.57397837 "kıyamet."] TDK Sözlük.</ref>
 
== Bilimselİnancın öngörülerkaynağı ==
{{Ana|Uzak geleceğin zaman çizelgesi|Termodinamiğin ikinci yasası}}
 
Eski Mısır'da ölümden sonra diriliş inancı yaygındı ve ölüler, ölümden sonraki yeni yaşamlarında ihtiyaç duyabilecekleri kişisel eşyalarıyla birlikte gömülürlerdi.
[[Evrenin yaşı]] gibi evren'in sonu, bu "son" un zamanı ve gerçekleşme şekli değişik evren modellerine göre değişen, teorik fiziğin çalışma alanlarındandır. Örneğin çoklu evren modellerinde evren için bir başlangıç ve son öngörülmez, ancak bir evrensel alan bir [[karadelik]] üzerinden başka bir evrensel alana aktarılır.
 
== İslâm inançlarında ölüm sonrası ==
Bilinen Evrenin geleceği ve yok olması ile ilgili birkaç teori bulunmaktadır. Bu teorilere göre evren sonsuza dek genişlemesini sürdürecek ve soğuyacak, veya tekrar kendi üzerinde büzüşecek veya bir yırtılma ile evrenin varlığı son bulacaktır. Bu teoriler [[Evrenin yaşı|evrenin tespit edilen yaşı]]ndan daha erken bir kıyamet takvimi öngörmemektedir.<ref>[http://www.ntvmsnbc.com/id/25020632/ Kıyamet kopacak! Ama ne zaman ve nasıl?], NTVMSNBC (13 Kasım 2009)</ref> Ancak [[karanlık enerji]]'nin keşfi ile birlikte [[Evren]]'in kendi kendi üzerine çökerek son bulacağı görüşü geçerliliğini yitirmiş gözükmektedir.
 
Kabir hayatında [[Münker ve Nekir]] isimli iki meleğin ölünün yanına gelerek kişiye çeşitli sorular sorup yanıtlar isteyeceğine inanılmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.sorusorcevapbul.com/soru-cevap/melekler/munker-ve-nekirin-gorevleri-nelerdir | yazar = | başlık = Münker ve Nekir’in görevleri nelerdir? | dil = Türkçe | biçim = HTML | tarih = | sayı = | yayıncı = Soru sor, cevap bul | alıntı = | erişimtarihi = 2013-05-05 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150711185316/http://www.sorusorcevapbul.com:80/soru-cevap/melekler/munker-ve-nekirin-gorevleri-nelerdir | arşivtarihi = 11 Temmuz 2015}}</ref> [[Müslüman|Mümin]]ler, [[Kelime-i Şehadet]] getirerek azaptan kurtulacaklar, [[günah]]kâr olanlar ise kabir azâbı çekeceklerdir. Mümin sevap işleyen bir insan ise bu azaba uğramayacaktır. Kabir, Dünya'nın sonrası, Âhiret'in de öncesidir. İnanışa göre mümin olanlardan biri ölüp de kabre konunca kendini bir yeşil bahçe içinde görecektir.
=== Açılıp kapanan büyük çöküş ===
Bu teoriye göre evrenin itme gücü bitince çekme başlayacak ve [[gök cisimleri]] bir merkezde toplanıp yığışacak ve büyük bir patlamayla evren tekrar genişlemeye başlayacak, bu teori [[büyük patlama]]nın daha önceki Büyük Çöküş'lerden meydana geldiği ihtimalini ortadan kaldırmaz. [[Karanlık enerji]]nin keşfi ile eski popülerliğini kaybederek yerini bilimsel çevrelerde 'Heat Death' adı verilen, evrenin en sonunda ısı ölümü ile tamamen son bulabilmesi görüşüne bırakmıştır.
 
[[İsrafil]], elindeki [[Sur]]’a birinci defa üfürünce dağlar parça parça olacak, denizler birbirine girecek, yıldızlar yerlere dökülecek, tüm canlılar ölecek ve [[Kıyamet]] kopacaktır. İnanışa göre ölüler Kıyamet'in koptuğunu başlarının mezarlarına çarpması ile anlayacaklardır.
===Evrenin ısısal ölümü ve büyük donma===
Bu teorilere göre ise sıcak patlama ve [[kaotik]] bir karmaşa ile var olan evren zaten soğumaya çalışmaktadır. Evren genişlemeye devam edecek, yeteri kadar büyüyünce yoğunluğu aşırı azalacak ve sıcaklığı gittikçe düşecek, bunun sonunda kutupsal graviteler eşdeğer düzeye inecek ve evren donacaktır.
 
Ardından [[Allah]], İsrafil'i diriltecek ve tekrar Sur'u üfürmesini emredecek. Sur çalınınca bütün ruhlar yeniden dirilecekler, bedenleriyle birleşip ve Mahşer Yeri'nde toplanacaklardır.
== Dinlerde Kıyamet==
[[Kitab-ı Mukaddes]]’ten dünyanın ve insanlığın yaşı çıkarılabilmiştir.
[[Bayezid-ı Bistami]], Miftahu’l-Cifr adlı eserinde, [[Sabiilik|Sabii]]ler ve [[İbrahimi dinler|semavi din]]lerin mensuplarının [[Adem]]’den kıyamete kadar Dünyanın ve insanlığın ömrünü 7000 yıl kabul ettiklerini ifade etmektedir. Yahudilere göre [[Adem]] ve [[Havva]]’nın dünyaya geliş tarihi M.Ö. 3761′dir. Kıyamet, dolayısıyla M.S. 3239 yılında (7000 - 3761), yani günümüzden {{#expr: 3239 - {{CURRENTYEAR}} }} yıl sonra olacaktır.
=== İslam inancında ===
Kıyamet inancı İslam inancının ([[Akide]]) bir parçası ve inancın temel prensiplerinden biridir. Kıyamet Günündeki imtihanlar ve kargaşalar Kur'an ve Hadislerde tasvir edilmiş, [[Gazali]], [[İbni Kesir]], [[İbn Mace]], [[Buhari]] gibi din bilginlerinin kitaplarında ele alınmıştır.
 
İnsanlar, Mahşer Günü kabirlerinden dirilerek Mahşer Yeri'ne mecbûren çırılçıplak gidecekleri, ancak o günün dehşeti ve korkusundan hiç kimsenin çıplaklığın farkını varmayacağı hadiste beyan edilir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.sanalda1numara.net/dini-sohbet/225713-kiyamet-gunu-ciplak-kalacaksin.html | yazar = [http://www.sanalda1numara.net/uye/kalp-siz-im-12766.html KaLp..siz..im] | başlık = Kıyâmet Günü çıplak kalacaksın! | dil = Türkçe | biçim = HTML | tarih = | sayı = | yayıncı = Sanal'da 1 Numara | alıntı = | erişimtarihi = 2013-05-05 | arşivengelli = evet}}</ref> Mahşer'de insanların işledikleri amellere dair sorular yöneltileceğine ve amel defterlerinin açılacağına inanılmaktadır. Amel defterine, kulun yaşantısı boyunca [[Kirâmen Kâtibîn]] isimli sağ omzunda duran melek tarafından sevapları; sol omzunda görevli melek tarafından da günahları yazılmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.ihya.org/ | yazar = | başlık = KİRÂMEN KÂTİBÎN | dil = Türkçe | biçim = HTML | tarih = | sayı = | yayıncı = İhyâ | alıntı = | erişimtarihi = 2013-05-05 | arşivengelli = evet}}</ref> Sevapları fazla gelenler [[Cennet]]'le mükâfatlandırılacak, günahları sevaplarından fazla olanlar ise [[Cehennem]]'le cezalandırılacaklardır.
====Kıyamet alametleri====
{{Ana|Ahir zaman}}
Bazı [[hadis]] kaynaklarında [[mesih]], [[mehdi]], [[deccal]] gibi kıyamet kopmadan önce gerçekleşmesi beklenen olaylar anlatılır ve bunlar kıyamet alametleri olarak değerlendirilir. Ancak bunların tamamen uydurma ve düzmece olduğunu belirten ilahiyatçılar da bulunmaktadır.<ref>[http://www.kurandakidin.com/2011/10/20-kiyamet-alameti-uydurmalari-isalar-mehdiler Kıyamet Alameti Uydurmaları İsalar Mehdiler]/</ref> Kıyamet alametleri konusunda diğer bir yaklaşım da Ortadoğu bölgesinde benzerleri tarih boyunca onlarca kez olmuş olan olayların güncel olanlarını arka arkaya sayıp insanların zihninde yakın zamanda bir [[mehdi]] ve kıyamet beklentisi yaratılmasıdır.
 
İsrafil'in çaldığı Sur'un dört budağı vardır. Biri doğuda, diğeri batıda, birisi de "[[yedi kat gök]]"te, diğeri de "yedi kat yer"dedir. Hesap sonrası [[Muhammed]] Allah'ın önüne gelerek ümmetinin günahlarının affedilmesi konusunda ricada bulunacaktır. Mahşer Günü Müslümanlığın temel dinamiklerinden birisidir.
==== Kur'an'da ====
Kıyamet'in şekli [[Tekvir Suresi]]'nde canlandırılır;
*"Güneş büzüldüğü zaman, Yıldızlar kararıp döküldüğü zaman, Dağlar yürütüldüğü zaman, On aylık gebe develer başı boş bırakıldığı zaman, Vahşi hayvanlar bir araya toplandığı zaman, Denizler kaynatıldığı zaman, Nefisler çiftleştirildiği zaman." ( Ayetler 1-7 )
* Ey insanlar! Rabbinizden korkun! Çünkü kıyamet vaktinin depremi müthiş bir şeydir! Kıyamet vakti de gelecektir; bunda şüphe yoktur. Ve Allah kabirlerdeki kimseleri diriltip kaldıracaktır. İnkâr edenler, kendilerine o saat ansızın gelinceye kadar hep şüphe içindedirler. (Hac : 1,7, 55)
*...O saat (kıyamet), mutlaka gelecektir. Şimdilik onlara güzel muamele et. (Hicr; 85)
*...Kıyametin kopması ise, göz açıp kapama gibi veya daha az bir zamandan ibarettir. (Nahl; 77)
*Onlar üstelik kıyameti de yalan saydılar. Biz ise, kıyameti inkâr edenler için alevli bir ateş hazırladık. (Furkan,11)
*Bilakis kıyamet onlara vaat edilen asıl saattir ve o saat daha belâlı ve daha acıdır. (Kamer, 46)
*"...İyi bilin ki, kıyamet saati (zamanı) hakkında tartışanlar derin bir sapıklık içindedirler” (42:18)
 
Kıyamet için Kur'anda Saat (6:31, 42:17), Hesap Günü (15:35, 26:82, 38:16, 40:27), Hüküm (Ceza) Günü (74:46), Karar (Ayrım) Günü (44:40) Toplanma Günü (42:7) ve Sur'a üflendiği gün (6:73, 20:101, 23:101, 74:9-10) deyimleri de kullanılmıştır.
 
==== Hadislerde ====
{{Ana|Hadis|Dünya|Evren}}
Bazı hadislere göre Dünyanın (insanlığın) toplam ömrü 7 bin yıldır (dipnot) ve Muhammed’in zamanına kadar bunun 5.600 yılı geçmiştir:
 
*Enes b. Malik 'den, O dedi ki Resulullah buyurdu: "Dünyanın ömrü, ahiret günlerinde yedi gündür. Allah-u Teala buyurdu ki: Rabbin katında bir gün sizin saydıklarınızdan bin yıl gibidir. Kim bir din kardeşinin Allah yolunda bir ihtiyacını görürse, Allah Teala onun için gündüzlerini oruçla, gecelerini de ibadetle geçirmişcesine şu dünyanın yedi bin yıllık ömrü müddetince sevap yazar."<ref>Ali B. Hüsameddin el-Muttaki, Kitab-ül Burhan Fi Alamet-il Mehdiyy-il Ahir Zaman, s. 88</ref> Dakkak b. Zeyd-ü Cüheni 'den rivayet ettiler. "Ben gördüğüm bir rüyayı Resulüllah'a anlattım. Bu rüyada Peygamber yedi basamaklı bir minberin en üst basamağında idi: O buyurdu ki, Yedi basamaklı gördüğün minber şu dünyanın ömrü olan yedi bin senedir. Ben de O 'nun son bininde olacağım." <ref>Ali B. Hüsameddin el-Muttaki, Kitab-ül Burhan fi Alamet-il Mehdiyy-il Ahir Zaman, s. 89</ref>
*Ahmet İbni Hanbel ilel'inde nakletti. "Dünyadan beş bin altı yüz yıl geçmiştir".<ref>Ali B. Hüsameddin el-Muttaki, Kitab-ül Burhan Fi Alamet-il Mehdiyy-il Ahir zaman, s. 89</ref>
*Bu ümmetin ömrü bin (1000) seneyi geçecek fakat bin beşyüz (1500) seneyi aşmayacaktır.<ref>Celaleddin Suyuti'-El-Keşfu Fi Mücazeveti Hazin el-Ümmeti El Elfe Ellezi Dellet Aleyh el-Asar; Muhammed B. Resul Al-Hüseyni El Berzenci, Kıyamet Alametleri Pamuk Yayınları, s. 299</ref> "Benim ümmetimin ömrü 1500 seneyi pek geçmeyecek."<ref>Suyuti, el-keşfu an mücavezeti hazihil ümmeti el-elfu, el-havi lil fetavi, Suyuti. 2/248</ref><ref>Ruhul beyan. Bursevi. (arapça) 4/262</ref><ref>Ahmed bin Hanbel, Kitâbu’l-ilel, s. 89</ref>
 
== Dipnot ==
İslami kaynaklarda ilk insanlar olarak [[Adem]] ve [[Havva]]'nın cennette yaratılışı ve Dünyaya gönderilişi anlatılır. Ancak insanlığın ömrü ve [[Dünya]]nın ömrü hakkında bir ayrım yapılmaz.
 
== Kaynaklar ==
{{Kaynakça}}
{{Vikiler|commons=|q= kıyamet|}}
{{kaynakça|2}}
 
== Ayrıca bakınız ==
* [[Âhir zaman]]
* [[İslam mitolojisi]] [[Eskatoloji]]
* [[Melhame-i KübraCennet]]
* [[Ahir ZamanCehennem]]
* [[Mehdi]]İslâm [[Mesihmitolojisi]]
* [[İslam'da kıyamet|Kıyamet]]
* [[Yaratılışçılık]]
* [[İslam'da melek|Melek]]
 
<!--Kategoriler-->
{{Kıyamet}}
 
[[Kategori:İslamDinî eskatolojisikavramlar]]
[[Kategori:Hristiyanİslam'da eskatolojisiahiret]]
[[Kategori:Vahiyİslam Kitabımitolojisi]]
[[Kategori:Arapçadan Türkçeye geçen sözcükler]]
[[Kategori:İslam mitolojisi]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kıyamet" sayfasından alınmıştır