Yasemin: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
→Bazı türleri: düzeltme AWB ile |
Değişiklik özeti yok |
||
22. satır:
En çok yetiştirilen yasemin türlerinden biri [[adi yasemin]]dir (''Jasminum officinale''). Anayurdu [[İran]] olan ve [[Akdeniz]] kıyılarındaki ülkelerde sıkça rastlanan bu bitki parlak yaprakları ve hoş kokulu beyaz çiçekleriyle park ve bahçeleri süsler. Yasemin çiçeklerinden parfüm sanayisinde kullanılan değerli bir uçucu bir yağ çıkartılır. Arap yasemini denen (''Jasminum sambac'') bitkisinin kokulu çiçeklerinden ise yasemin çayı yapılır. [[Çin]] kökenli bir tür olan [[kış yasemini]] (''Jasminum nudiflorum'') ve [[İtalya yasemini]] (''Jasminum humile'') süs olarak yatiştirilen, sarı çiçekli bitkilerdir.
Yasemin ( Jasminum) Bitkisinin Üretimi
Üretimi çelik ve daldırma ile yapılır. Kasım ayında kuvvetli sürgünlerden 20 cm uzunluğunda hazırlanan çelikler hormon ile muamele edilmeden açık araziye veya soğuk yastıklara dikilir. Takip eden ilkbaharda nisan ayında % 65 üzerinde köklenme sağlanır. Köklenen çelikler yine bu aylarda sökülerek geliştirme yastıklarına aktarılır. Çelikle üretimde diğer bir çelik alma zamanı ise yaz aylarında hazırlanan yarı odunsu çeliklerin köklendirilmesi ile olur. Yaz aylarında 7,5–10 cm uzunluğunda hazırlanan çelikler yine herhangi bir hormon ile muamele yapılmadan sisleme altına veya sıcak yastıklara dikilirler. Bu yöntemde köklenme oranı % 90–100 arasındadır.
Daldırma ile üretimde ilkbahar ve yaz aylarında adi daldırma ile yapılır.
Yasemin ( Jasminum) Bitkisinin Peyzajda Kullanımı
Bir duvar veya ağaca dolanarak tırmanırlar. Çiçeklerinin rengi ve kokusundan dolayı süs bitkisi olarak da yetiştirilir. Aydınlık olması koşulu ile iç mekânlarda da yetiştirilir.
Yasemin ( Jasminum) Bitkisinin Önemli Türleri
Jasminum fruticans: Güney Avrupa, Kuzey Afrika ve ülkemizde doğal olarak yetişir. Ülkemizde Marmara Bölgesinde doğal olarak bulunur. Yarı her dem yeşil, 1,5–3 m kadar boylanabilen dik duruşa sahip, kesif habitüslü bitkilerdir.
Dalları köşeli, yaprakları ters yumurta biçimindedir. Çiçekleri 1,5 cm çapında, sarı renkli ve haziran-temmuz aylarında çiçek açan bir bitkidir.
Jasminum polyanthum ( Çin yasemin ); Çin kökenlidir, boylu ve kışa dayanıklıdır.
Sürgünleri sarılıcı ve çok hızlı gelişen sarmaşık türüdür. İlkbaharda ya da yaz başında açan çiçekleri beyaz, tomurcukları koyu-pembe ya da koyu-kırmızı renklidir. Çiçekleri çok güzel kokar ve bol çiçeklidir. Tüysü yaprakları 7 yaprakçıktan oluşur. Ilıman iklimlerde çiçekleri ve kokusu için yetiştirilir.
Sıcak bölgelerde ve açık alanlarda, sıcak duvar önlerinde kullanılır. Çiçeklenme sonrası özellikle seralarda budanması gerekir.
Jasminum nudiflorum ( sarıçiçekli yasemin ): Boyları 2–3 m ve çalı yapılıdır. Yapraklarını döken arsız bir türdür. Henüz yapraklar belirmeden bir önceki yılın sürgününde çiçek açar. Sarı çiçekleri 6 yapraklı ve hoş kokuludur. Aralık-nisan ayında ekildiği bölgeye ve konumuna göre çiçeklenir. Donlara dayanıklıdır. Sarkık form olarak kullanılır.
Jasminum officinale ( beyaz çiçekli yasemin ): Yarı yaz yeşili veya hep yeşil tüysü yaprakları 7 çifttir. Yapraklar sürgünlere karşılıklı dizilmiştir. Sürgünleri ince ve yeşil renkli, 4 köşeli, önceleri az tüylü ya da tüysüz, sonraları çıplaktır. Haziran-eylül aylarında açan çiçekler en uçta ve beyaz renklidir. Çiçeklerin 2–10 adedi bir arada, son durumlu şemsiye kuruluşunda ve güzel kokuludur. Çiçeklenme uzun süre devam eder. Çiçekleri hermafrodittir ve tozlaşma böceklerle olur.
Toprak isteği bakımından kanaatkârdır. İyi drenajlı humusça zengin toprakları sever. Kumlu ve kireçli topraklarda da yetişmeye uygundur. Sıcak ve ılıman iklimleri sever. Soğuk iklim şartlarına dayanıksızdır. Hızlı büyür, maksimum 10 m boy yapar. Çoruh ırmağı kenarlarında ağızlık yapmak amacı ile yetiştirilir. Binaların kuzey cephelerinde daha iyi gelişim gösterir. Çiçeklerinden yapılan çay antiseptik olarak kullanılıp rahatlatıcıdır. Çiçeklerinin güzel kokması nedeni ile parfümeri sanayisinde de kullanılır.
Yasemin ( Jasminum) Bitkisinde Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Kışı fazla sıcak ortamda geçirirse yaprak bitlerine maruz kalabilir ve yine kışı sıcak ortamda geçirirse çiçeklenme olmaz. Bu nedenle böyle durumlarda havalandırılmalıdır.
== Bazı türleri ==
| |||