Dolmen: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
By erdo can (mesaj | katkılar)
düzen. türkçeleştirme., değiştirildi: File: → Dosya: AWB ile
5. satır:
[[Dosya:paulnabrone.jpg|right|thumb|200px|[[İrlanda]], Clare bölgesinde [[Poulnabrone dolmeni]]<!--[[Poulnabrone dolmen]] in [[the Burren]], [[County Clare]], [[Ireland]]-->]]
[[Dosya:KilclooneyDolmen1986.jpg|thumb|200px|[[İrlanda]], Ardara'da Kilclooney dolmeni <!--Kilclooney dolmen near [[Ardara]] in [[County Donegal]], Ireland-->]]
[[FileDosya:Dolmenmontebubbonia.jpg|thumb|[[Sicilya]], Monte Bubbonia dolmeni<ref>Salvatore Piccolo <ref>Salvatore Piccolo, Ancient Stones: the Prehistoric Dolmens of Sicily, Brazen Head Publishing, Thornham/Norfolk (UK) 2013, ISBN13 978-09-56510-62-4.</ref>
'''Dolmen''', [[toprak]]ta yan yana aralıklı olarak dizilmiş birkaç büyük yassı taşla bunların üstüne yatay olarak yerleştirilmiş yine büyük yassı taşlardan oluşan ve genellikle mezar olarak kullanılmış olan [[tarih öncesi]] yapılardır. Megalit kültüre ait yapılar içinde en sık karşılaşılan yapılardır ve küçük taşlar ve topraktan oluşan Tümülüsler ile kaplanmış olarak bulunurlar.
 
16. satır:
=== Hindistan ===
 
Özellikle [[Karnataka]] eyaletinin kuzey bölümlerinde, [[Badami]], [[Aihole]] ve [[Pattadakal]]'in önemli ibadet merkezlerinin civarında yer alırlar. Çoğu üç ya da dört tane dikey olarak yerleştirilmiş taş ile bir ya da iki tane kapak olarak kullanılmış taştan oluşan bu dolmenlerin büyük kısmı harap olmuştur. Hintlerin binlerce yıldan beri ölüleri yakma gelenekleri olduğu düşünülürse, bu dolmenlerin mezar amacıyla kullanıp kullanmadıkları bir tartışma konusudur. Bu dolmenlerde içinden ruhun çıkıp gitmesini sağlayacak olan üzerinde bir "[[Ruh deliği|ruh deliği]]" olan kapatma taşı bulunmadığı gibi dolmenler kum ve taşlarla örtülü de değildir. Bazı dolmenlerin zemininde [[Yoni]] plakasının bulunmuş olmasından yola çıkarak bu dolmenlerin mabed olarak kullanıldığı düşünülmektedir.
 
=== Kore ve Japonya ===
25. satır:
* desteksiz kapak taşı tipi dolmen
 
Gangwa'daki dolmen kuzey tarzı masa biçimli bir dolmendir ve 2.6 x 7.1 x 5.5 metre ebatlarıla Güney Kore'nin en büyük taşıdır. Çok sayıda alt tipler ve değişik dolmen biçimleri Kore dolmenciliğini oldukça ilginç kılar.<ref>Megalithic Cultures in Asia, Kim Byung-mo, 1982, Hanyang University Press</ref>
 
Kore dolmenlerinin çokluğuna ve değişik yapılarına rağmen kesin bir kronolojisini çıkarmak mümkündür. Kore megalit kültürünün yarımadaya tarımı getiren [[Neolitik çağ]]ın sonlarında ortaya çıktığı ve [[Bronz Çağı]] boyunca devam ettiği kabul edilir. Kore dolmenlerinin MÖ ilk binyılda yapıldıkları tahmin edimektedir. Ancak Kore'deki bu megalit kültürünün nerden geldiği sorusu hala cevapsızdır. Kore dolmenlerine benzer dolmenlere [[Mançurya]], [[Şantung]] ve [[Kyūshū]]'de de rastlanır.
 
Dolmenler Japonya'nın [[Japonya#3._Yayoi_ Yayoi .28.C3.87eltik.29_29 .28M..C3.96._300 300-_M M.S._300 300.29|Yayoi dönemi]]nde (MÖ.300 - MS.300) de görülür. Bir Yayoi dolmeni, ortada büyükçe bir taşın yuvarlak biçimli taşlarla çevrelendiği bir daire şeklindeki bir taş yerleştirmesinden oluşur. Gömme işlemi toprak çanakların içinde yapılır. Bu tarz bir dolmen taş kapaklı mezarlarla ilişkili olabilir. Bu taş kombinasyonuna Kore'de de sık sık rastlanır. Kara Asyasından giden göçmenlerin beraberlerinde yeni dolmen fikirlerin, de Japonya'ya taşıdıkları düşünülür.
 
== İsimlendirme ve Sınıflandırma ==
35. satır:
 
== Mimari ==
Birçok dolmen dik şekilde kaldırılmış taşıma taşlarının üstüne daha büyük ve ağır olan çatı ya da kapak taşlarının yerleştirilmesinden oluşur. Çatı taşları alttaki taşıma taşlarının biraz dışına taşar ve böylece kimi zaman bir masa görünümü verir. Dolmenler, bu masa benzeri görünümlerinden dolayı önceleri [[Kurban|kurbantaşıkurban]]taşı, [[Sunak|sunaktaşısunak]]taşı ya da [[Druid|Druid sunakları]] şeklinde de yorumlanmıştır. Alttaki taşıma taşları çoğu kez yan yana bitişik olarak ya dörtköşe, çokgen veya trapezoid yapacak şekilde ya da bir çember veya oval oda duvarı oluştaracak biçimde yerleştirilir. Dolmenlerin giriş bölümlerinin mezar odalarından çok daha alçak olmaları yüzünden, dolmenlerin üzeri örtüldükten sonra kilitli bırakılıp bırakılmadığı açık değildir. Ziyaretçiler mezar odalarına girerken sürekli kafalarını eğmek zorunda olacaklardır ki, bu belki de ziyaretçiyi ölüye saygı göstermeye zorlamak için düşünülmüştür. Bazı durumlarda dolmenler birkaç mezar odası içerebilirler. Yan yana girişleri olan odalardan oluşan yapılar, Orta Avrupa'da dolmen olarak değil, [[Geçit mezar|geçit mezar]]lar olarak adlandırılır. Ancak bu iki tür arasındaki sınır bazı durumlarda oldukça belirsizdir.
 
Dolmenlerin büyüklükleri bölgeye ve varolan materyalin durumuna göre değişir. Eb büyük dolmenler Bretagne'de ([[La Roche-aux-Fées]], [[Gavrinis]], [[Marchand Masası]], [[Les Pierres-Plates]], [[Mané Lud]]), İrlanda'da ([[Newgrange]]) ve İspanya'da (Antequera) bulunur. Dolmenler bugün çoğunlukla çıplak durumdadır, mezarlar üzerinde bulunan daha kücük taşlar yöre sakinleri tarafından ev, ahır gibi inşaatların yapımında kullanmak amacıyla alınıp götürülmüştür. Nadiren bir tepenin üzerinde yükselirler ya da orijinal hallerindeki gibi toprak ve taşlarla örtülü şekilde dururlar. Bazen çatı taşını taşıyan taşıma taşları o kadar yakın dururlar ki, masa görünümü kaybolur ve özellikle büyük dolmenlerde oda benzeri bir görünüm alır. Bretagne'de bu biçim genişlemesi o kadardır ki, dolmen daha çok bir giriş bölümüne benzer ve mezar galerisi denilen biçime dönüşür.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Dolmen" sayfasından alınmıştır