İkinci Meşrutiyet: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Taslak şablonu kaldırıldı |
II. Niveles (mesaj | katkılar) k düzenleme AWB ile |
||
19. satır:
==Birinci dönem, 1908==
Bunu izleyen dönemde, ülkeyi perde arkasından yöneten [[İttihat ve Terakki]] yönetimine karşı bazı çevrelerde gitgide artan bir hoşnutsuzluk görüldü. 6 Nisan 1909 günü muhalif gazeteci [[Hasan Fehmi]] Bey'in bir [[İttihat ve Terakki]] fedaisi tarafından öldürülmesi, İstanbul'da büyük bir protesto gösterisine yol açtı. Ve sonunda 13 Nisan 1909'da bazı askerî birliklerin ve [[medrese]] öğrencilerinin katıldığı bir ayaklanma başladı; bazı subaylar ve bazı milletvekilleri linç edildi ve İttihatçı olarak bilinen gazeteler yağmalandı. Eski takvimle yeni takvim arasındaki 13 günlük farktan dolayı [[31 Mart Olayı]] olarak anılan bu ayaklanma, [[Selanik]]'ten gelen [[Hareket Ordusu]] tarafından 24 Nisan'da bastırıldı. 27 Nisan'da yeniden toplanan meclis, [[II. Abdülhamit]]'i bu ayaklanmadan sorumlu tutarak tahttan indirilmesine ve yaşlı şehzade [[V. Mehmet|Mehmed Reşâd Efendi]] 'nin [[V. Mehmet|V. Mehmed ''( Sultan Reşâd )'']] adıyla yerine geçirilmesine karar verdi.
8 Ağustos 1909'da [[Kanun-i Esasi|Kanûn-î Esasî]] üzerinde yapılan bir dizi radikal değişiklikle padişahın yetkileri "sembolik" bir düzeye indirildi. Artık vekiller heyeti (bakanlar kurulu) meclise karşı sorumluydu. Meclisten güvenoyu alamayan vekillerin ve hükümetin görevi sona eriyordu. Meclis başkanını padişah değil, meclis kendisi seçiyordu. Padişaha meclisi kapatma yetkisi tanınmakla birlikte, bu yetki koşullara bağlamış ve üç ay içinde yeni seçimlerin yapılması zorunlu hale getirilmişti. Bu değişikliklerle ilk defa parlamenter sistem uygulanmaya başlanmıştır. Ayrıca toplantı özgürlüğü gibi temel hak ve özgürlüklerden bazıları anayasaya eklendi.
50. satır:
{{Ana|Bâb-ı Âli Baskını}}
23 Ocak 1913'te Enver Bey önderliğinde bir grup İttihat ve Terakki fedaisi, [[Bâb-ı Âli]]'de bulunan Bakanlar Kurulu'nu toplantı halindeyken bastı. Tarihte [[Bâb-ı Âli Baskını]] adıyla anılan bu [[askeri darbe]]de Harbiye Nazırı [[Nazım Paşa]] çıkan arbedede öldürüldü, başbakan [[Kâmil Paşa]] silah tehdidi altında istifa ettirildi. Erkân-ı Harbiye Reisi (genelkurmay başkanı) [[Mahmut Şevket Paşa]] sadrazam ilân edildi.
[[Bâb-ı Âli Baskını]]nın kamuoyuna sunulan gerekçesi, Bulgar kuşatması altında bulunan Edirne'nin kurtarılması idi. Buna rağmen 30 Mayıs'ta imzalanan [[Londra]] Antlaşması ile [[Edirne]] [[Bulgaristan]]'a bırakıldı. Ancak Balkan devletleri kendi içinde anlaşamadılar ve bunu fırsat bilen yönetim [[Edirne]]'yi geri aldı ve yeni sınır [[Meriç]] nehri olarak belirlendi.
67. satır:
==Üçüncü Dönem, 1914–1918==
[[I. Dünya Savaşı]]'ndaki yenilgiden sonra, İkinci Meşrutiyet'in altı yıl sürmüş olan üçüncü [[Meclis-i Mebusan]]'ı 21 Aralık 1918'de feshedildi.
==Dördüncü Dönem, Ocak 1920==
Ancak ülkenin içinde bulunduğu işgal koşullarından ötürü Anayasa'nın emrettiği yeni seçim yaklaşık bir yıl süreyle yapılamadı. [[Arap]] vilayetlerinin katılmadığı bir seçim, toprak kaybının resmen kabulü anlamına gelecekti. Ayrıca yeni meclise [[İttihat ve Terakki]] yanlıların girmesinden korkuldu. Ancak zaten parti kendini fesh etmiş ve [[İngiliz]] baskısıyla üst yönetim kadrosu ülkeyi terk etmişlerdi.
[[Sivas Kongresi]]'nin seçim yapılmasında ısrarı üzerine istifa eden [[Damat Ferit Paşa]] kabinesi yerine 2 Ekim 1919'da kurulan [[Ali Rıza Paşa (sadrazam)|Sadrazam Düztaban Ali Rıza Paşa]] hükümeti aynı gün seçim kararı aldı. Bu seçimler [[Anadolu]]'da başlayan bağımsızlık hareketi, İstanbul yönetimi ve işgal devletleri tarafından isteniyordu. İşgal devletleri istediği kararları aldırabilmek, İstanbul yönetimi yaptıklarına meşrûluk kazandırmak, Anadolu haraketi ise millî mücadele için daha fazla güç bulabilmek için seçimleri istiyordu. Aralık ayında yapılan seçimlere İstanbul dışında her yerden sadece [[Müdafaa-i Hukuk]] yanlısı mebuslar seçildi. [[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal Paşa]] iki ayrı ilden seçildiği halde, İstanbul'da toplanan meclise güvenlik gerekçesiyle katılmadı.
12 Ocak 1920'de toplanan Meclis, Anadolu hareketinden yana tavır aldı. 16 Şubat'ta [[Misakımillî|Misak-ı Milli beyannamesi]]'ni oybirliği ile kabul etti. 16 Mart'ta müttefik devletler İstanbul'u geçici askerî işgal altına alarak Meclis başkanı [[Rauf Orbay|Rauf Bey]]'i ve bazı mebusları tutukladı. 18 Mart'ta toplanan Meclis kendini süresiz olarak tatil etti. Mebusların birçoğu [[Ankara]]'ya geçerek, 23 Nisan'da toplanan [[Büyük Millet Meclisi]]'ne katıldılar.
92. satır:
{{Osmanlı konuları}}
-▼
[[Kategori:Osmanlı İmparatorluğu Meşrutiyet dönemi]]
▲-
[[Kategori:İttihat ve Terakki]]
[[Kategori:20. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu]]
| |||