Klasik Türk müziği: Revizyonlar arasındaki fark

{{kaynaksız}}

[[Dosya:Aleppomusic.jpg|300px|thumb|Osmanlı [[Halep]]'inde [[Müslüman]] ve [[Hıristiyan]]lardan müteşekkil bir müzik grubu, 1794. Sırasıyla [[tef]], [[tambur]], [[ney]], [[kemençe]] ve [[nekkâre]] çalan müzisyenler görülmektedir.]]

'''Klasik Türk mûsikîsi''' veya '''Türk sanat müziği''', [[Makam (müzik)|makam]]lı bir [[Türk]] müzik türü. Klasik Türk müziği, [[Klasik Batı Müziği]] ve Hint Müziği ile beraber dünya üzerinde süreklilik ve gelenek oluşturma bakımından mevcut birkaç klasik müzikten birisi olarak kabul edilir.

 

Bu terimdeki "Türk" ve "klasik" kelimeleri, Cumhuriyet döneminde Osmanlı Devleti'nden süregelen müziğe karşı Batı müziği taraftarlarınca ileri sürülen bazı iddialara cevap vermek için türetilmiştir. Bu iddialardan en önemlisi Osmanlı müziğinin Türklerin değil, Bizans ve İran müziği kaynaklı olduğuna dair olan tezdir. [[Hüseyin Sadeddin Arel]] ve [[Rauf Yekta]] gibi Batılı müzik çevrelerince de saygın görülen kimi müzikologlar, bu iddiaları belge ve bilgilerle çürütmüşlerdi.{{fact}}

 

Klasik Türk müziğinin adlandırılması konusunda görüş ayrılıkları vardır. Osmanlı döneminde bu müziğe sadece "musıkî" denmekteydi. Nitekim bu geleneksel müziği, [[Cinuçen Tanrıkorur]] gibi "Osmanlı müziği" olarak adlandıranlar{{fact}} olduğu gibi, ona "Geleneksel Türk müziği" adını verenler de vardır.

 

Klasik Türk müziği tarihsel açıdan altı döneme ayrılabilir: ''oluşum dönemi'', ''dönüşüm dönemi'', ''klasik dönem'', ''son klasik dönem'', ''romantik dönem'' ve ''çağdaş dönem''.

 

[[Tanzimat Fermanı]]'nın ilan edildiği yıllardan (1839) [[II. Dünya Savaşı|2'nci Dünya Savaşı]]'nın sona erdiği [[1945]]’e kadar süren akım da ''romantik dönem'' olarak anılmaktadır.

 

 

 

[[20. yüzyıl|20'nci yüzyıl]]ın ortalarından bugüne kadar gelen dönem ''çağdaş dönem''dir. Bu dönemin en önemli temsilcilerinden biri [[Münir Nurettin Selçuk]]'tur. Bu dönemde kâr, beste, ağır ve yürük semâi gibi formlar arka planda kalırken, modern müzik anlayışına uygun kısa süreli, kısa güfteli ve hareketli şarkı ve fantezi formları Türk Sanat Müziği'ne hakim duruma gelmiştir.

Türk sanat müziği kamu radyo ve televizyonları kadar gazino gibi eğlence mekanlarının da temel tercihini oluşturmuş, bu nedenle kitlelere ticari açıdan da ulaşabilmiştir. Bu evrenin önemli bestecileri arasında [[Sadettin Kaynak]], [[Bimen Şen]], [[Refik Fersan]], [[Yesari Asım Arsoy]] ve [[Avni Anıl]] sayılabilir. Türk sanat müziğinin bu bestecilerden başka "piyasa müziği" olarak anılan{{fact}} daha popüler bazı önemli bestecileri de vardır. Bunlara örnek olarak [[Yusuf Nalkesen]], [[Şekip Ayhan Özışık]] ve [[Teoman Alpay]] verilebilir. Günümüz TRT repertuarında 19 bine yakın Türk musikisi eseri bulunmaktadır.

 

Türk müziğindeki başlıca çalgılar şunlardır:

[[Ud]], [[kanun]], [[keman]], [[ney]], [[tanbur]], [[lavta]], [[klasik kemençe]], [[rebab]], [[santur]], [[kudüm]], [[def]] ve [[zil]].

Mûsikî aletleri bilimi demek olan "[[Organoloji]]"de çalgılar, hangi müzik söz konusu olursa olsun, bu sanatın insanla birlikte doğuşundan bu yana geçirdiği merhaleler gözönüne alınarak, vurmalı çalgılar, nefesli çalgılar ve telli çalgılar sırası içinde incelenmektedir.

 

* [http://www.turkmusikisi.com/makaleler/makaleler.htm Türk Mûsikîsi üzerine çeşitli makaleler]

* [http://www.umbc.edu/eol/wikipedia/Safiye.mp3 Safiye Ayla'dan bir gazel] mp3, 829 kB, 0:00:53 duration