Kalite: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile |
|||
1. satır:
'''Kalite''', insanlık tarihi boyunca hakkında ciddi olarak düşünülmüş, farklı fikirler ortaya konulmuş ve tarihin gelecek seyri boyunca da yoğun ilgisine devam edecek olan bir [[kavram]]dır.
▲{{Birleş|Kalite Kavramı}}
==Kalite nedir?==▼
Kalite'nin önemine ticari ve [[akademik]] olarak medya vasıtasıyla birçok kez işaret edilmiştir.
Son zamanlarda yapılan bir araştırmaya göre, üst düzey yöneticiler tarafından en fazla geliştirilmesi gerektiği düşünülen kavramların başında ürün ve hizmet kalitesi geldiği belirlenmiştir.<ref>Zeithaml,Parasuraman, &Berry, 1990</ref>
Kalite ayrıca firmaların uluslararası alanda yükselmesine yardımcı olan en önemli güç olarak da tanımlanmaktadır.<ref>Feigenbaum,1982:22</ref>
Kalite'nin tek olarak kavramını aramak,araştıranları yorgun düşürmekten başka bir şeye yaramamıştır. Kalite; değer olarak,<ref>Abbott,1955</ref> ürünün teknik özelliklerine uyması olarak,<ref>Gilmore,1974</ref> ihtiyaçlara uygunluk olarak,<ref>Crosby,1979</ref> kullanıma uygunluk olarak,<ref>Juran,1974</ref> da tanımlanmıştır.Kavram açıklanılmaya,tanımlanılmaya çalışıldığı tarihten bağımsız olarak birçok kez ilginç ve şaşırtan tanımlara sahip olmuştur.<ref>Reeves,A.''Defining Quality''</ref>
Kalite Kavramı, uzun yıllar önce başlatılan ve günümüze kadar gelen süreç içerisinde çeşitli değişimlere uğramış, Bütünsel Kalite Yönetim Felsefesinin öncülüğünde çağdaş adını bulmuş ve sonsuza kadar güncelliğini koruyacak olan süreç içerisinde yeni tanımlarını bulmaya devam edecektir.<ref name="ref656">Orhan Küçük, ''Standardizasyon ve Kalite'', 2004</ref>
== Kalite'nin tanımı ==
Kalite'nin tanımı, yapacak olan kişiye göre değişmektedir. Bu, kalitenini çok geniş içerikli bir kavram olmasından ileri gelmektedir. En yaygın olarak bilinen tanımı, ''standartlara uygunluk'' veya ''şartnameye uygunluk''tur. Bu tanıma göre, tasarım şartlarına istikrarlı biçimde uyan ürün bu tanıma göre yüksek kaliteli ürün olarak kabul ediliyordu. Bir değer tanım ise; ''kullanıma uygunluk''tur. Buna göre, bir ürünü kullanan kişilerin üründen beklentileri kendi ihtiyaçları veya ürünün ne maksatla kullanacakları doğrultusunda olabilecekti. [[Toplam kalite yönetimi]]nin odak noktası, müşteri olduğuna göre, kalitenin tanımını yaparken de müşteriyi referans olarak almak gerekir. Bugün ise kalite; müşteri isteklerini önceden tahmin ederek, müşteri beklentilerinin ötesine geçmek, ürünün doğal yaşamı boyunca müşteriyi memnun etmek olarak tanımlanmaktadır.<ref name="ref153">Dr. Oygur Yamak, ''Kalite Odaklı Yönetim'', 1998</ref>
== Kalite kavramının gelişimi ==
Tarihin ilk çağlarında kalitenin iyileştirilmesi amacıyla standart ölçülerin geliştirildiği ve üretimin buna göre yapılmaya çalışıldığı bilinen bir gerçektir. Kalite ile ilgili kayıtlar, MÖ 2150 yılına kadar uzanır. Ünlü [[Hammurabi Kanunları]]'nın 229. maddesinde şu ifadeler yer almaktadır: "Eğer bir inşaat ustası bir ev yapar ve yapılan ev yeterince sağlam olmayıp sahibinin üstüne çökerek ölümüne sebep olursa, o inşaat ustasının başı uçurulur." Bu ifadeden anlaşılacağı gibi kalite ile ilgili çalışmalar, en ilkel biçimiyle de olsa, milattan önceki yıllarda başlamış ve günümüze kadar gelişerek devam etmiştir. 16, 17 ve 18. yüzyıllar kalite iyileştirme adına yeni buluşlara sahne olmuş, matbaa, Vernier skalası, ilk [[mikrometre]]nin bulunması bu döneme rastlamaktadır.<ref name="ref656" /> Kalite konusunda bulunduğumuz yüzyılın ilk yarısında genellikle üzerinde durulan konu, üretim süreçlerini kontrol altına almaktır. Bu çabalar, süreçleri düzeltmekten çok ''onun iyi işleyip işlemediği, başka bir deyişle, ''ne kadar hatalı çıktı ürettiği'' ile ilgili olmuştur. Bu amaçla,
* 1920'lerda ilk kez süreçlerde kontrol şemaları kullanılmaya başlanmıştır. [[Walter A. Shewhart]] tarafından geliştirilen bu şemalar sayesinde, bir sürecin ne kalite çıktı ürettiği, ne denli güvenilir olduğu ve kontrol altında olup olmadığı anlaşılır hale gelmiştir.
*''Çıktıların'' değil, bizzat ''sürecin'' kendisinin önemli olduğu; ancak 1950'lerden sonra ABD'li kalite uzmanı [[William Edwards Deming]] tarafından öne sürülmüş ve bu görüş sonraki yüzyıllarda yaygınlık kazanarak benimsenmiştir.
*1956 yılında [[Armand Vallin Feigenbaum]] bir adım daha ileri gitmiş ve toplam kalite kavramını ortaya çıkarmıştır.<ref name="ref153" />
== Kalitenin unsurları ==
Önemli bir rekabet avantajı olarak düşünülen kalite, geniş kapsamlı bir kavramdır ve değişik boyutlarıyla incelenmek durumundadır.
# ''Tasarım kalitesi'': Ürünün, müşterilerin arzu ve isteklerine uygun olarak dizayn edilmesini ifade eder.
# ''Uygunluk kalitesi'': Tasarım kalitesi ile belirlenen spesifikasyonlara üretim esnasında uyma derecesine denir.
# ''Kullanım kalitesi'': Ürünün nihai kalitesidir, koruyucu ambalajlama, taşıma, yerleştirme, bakım ve onarım işlerinde kalite gereklerine uyulması olarak tanımlanır.
# ''Dağıtım kalitesi'': Mal veya hizmetin taahhüt edilen zamanda teslim edilmesi veya yerine getirilmesini ifade eder.
# ''İlişki kalitesi'': Hem iç hem de dış müşterileriyle ilişkide bulunan herkesin etkilediği bir çeşit hizmet kalitesidir.<ref name="ref656" />
[[Toplam kalite yönetimi]]nin bir maliyeti vardır. Bu maliyet işletmelerin geleceğine ilişkin yatırım maliyeti olarak değerlendirilmelidir. İşletmelerin uzun vadeli başarılarını güvence altına almaları, TKY ve sürekli iyileştirme faaliyetlerine yapacakları yatırımlarla doğru orantılıdır. Kaliteyi iyileştirip toplam maliyeti düşürmek, müşterileri memnun etmek ve bunları sürekli hale getirebilmek dinamik bir sorun olup, karlılığın temel kavramı olan kalite maliyetleri, TKY sisteminin tamamlayıcısıdır. Kalite maliyetleri, olabilecek hatalara engel olmak amacıyla yürütülen faaliyetler, planlı kalite muayeneleri ve ürünün üretimi esnasında veya müşteriye teslimden sonra görülen hataların sonucunda meydana gelen maliyetlerdir.
* ''Önleme maliyeti'': Ürün veya hizmetlerin müşteri isteklerini karşılayamama riskini ortadan kaldırmak amacıyla özel olarak tasarlanmış, tüm faaliyetlerin maliyetleridir.
* ''Ölçme ve değerlendirme maliyetleri'': Ürünlerin belirlenen standartlara uygunluğunu doğrulamak amacıyla yapılan faaliyetlerin maliyetleridir.
* ''Başarısızlık maliyetleri'': Uygun olmayan ürün veya hizmetlerin neden olabileceği bütün maliyetlerdir. İkiye ayrılır: ''İç başarısızlık maliyetleri''; ürün veya hizmetin müşteriye arzından önce belirlenen maliyetler olup, ''dış başarısızlık maliyetleri'' ise; ürün veya hizmetin müşteriye arzından sonra ortaya çıkan veya belirlenen maliyetlerdir.
* ''Hatalı mal maliyetleri'': İşletme içi veya işletme dışı hatalardan kaynaklanan maliyetler olmak üzere ikiye ayrılır. ''İşletme içi hatalardan kaynaklanan maliyetler''; mamülün müşterinin eline geçmesinden önce belirlenen kusurlarından ötürü katlanılan maliyetlerdir. Mamülün tüketicinin eline geçtikten sonra gerektiği gibi çalışmamasından ya da beklenen hizmeti vermemesinden dolayı ortaya çıkan maliyetler ise; ''işletme dışı hatalardan kaynaklanan maliyetler'' olarak bilinir.<ref name="ref656" />
== Dış bağlantılar ==
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
[[Kategori:Kalite| ]]
[[Kategori:Kavramlar]]
|