Kürtlerde din: Revizyonlar arasındaki fark

'''Kürtlerde din''', bugün [[Kürtler]]'in yaşadığı bölge olan [[Kürdistan]], [[İslamiyet]]'ten önce, resmi dini [[Zerdüştlük]] olan [[Sasani İmparatorluğu]]'nun egemenliğindeydi. Bundan önce, [[Partlar]] devrinde [[Hıristiyanlık|Hıristiyanlığı]] yaymak isteyenler burada bazı [[Musevi]] Kürt gruplara rastladılar. [[II.Şapur]] döneminde ezilen Hıristiyanlar, ancak 5.yy'da tekrar örgütlendiler ve Kürtler'i hıristiyanlaştırmak için piskoposlar gönderdiler.<ref>P.Labourd,Le christianisme dans I'Empire Perse sous la dynasite Sassanide (Sasani yönetimindeki Pers İmparatorluğu'nda Hıristiyanlık).s.224-632,Paris 1904</ref> Kürtler, dini bakımdan heterojen bir halk olup aralarında birçok farklı dine mensup gruplar vardır. Kürtlerin çoğunluğu Sünni Müslümanlardır.<ref>Philip G. Kreyenbroek (1996). "Din ve Kürdistan'da Din". ''Kürt Kültürü ve Kimlik''. Zed Books Ltd.. <nowiki>ISBN 1856493296</nowiki>.</ref> [[İslamiyet]]'in ortaya çıkması ile Kürtlerin büyük çoğunluğu [[Müslüman]] oldu.

| style="color:#ffffff; background-color:#7f0000;" href="İslamiyet" |'''Ana konular'''

[[Kürtler]]'in [[İslam]]iyet, [[Hristiyanlık|Hıristiyanlık]] ve [[Yahudilik|Musevilikten]] önceki dini olan [[Zerdüştlük]], M.Ö. 660-583 yılları arasında yaşamış olan Zerdüşt tarafından kurulmuştur. [[Med İmparatorluğu|Medler]] zamanında bölgesel bir din iken [[Pers İmparatorluğu]] döneminde resmi din olmuştur ve resmiyetini [[Sasani İmparatorluğu|Sasaniler]]'in yıkılmasına kadar korumuştur. [[Zerdüşt]], Medler'in ''Magi'' aşiretine mensuptur ve [[Urmiye]] yakınlarındaki [[Rey, İran|Rey]] şehrinde doğmuştur.<ref>Herodot Tarihi,1.kitap sayfa 132.</ref><br>

Kürtler'in İslam dini ile tanışmaları [[Muhammed]] döneminde Müslüman olan Kürt sahabeler [[Zozan]] ve [[Caban el-Kurdi]]'nin varliği sayesinde islam dini ile tanıştıkları anlaşılıyor.<ref>Mehrdad İzady, Kürtler, sayfa 250</ref><ref>http://arsiv.taraf.com.tr/haber-kurt-sahabeler-147694/</ref><ref>Alusî,17/67; 26/1-2-1-3</ref><ref>http://www.risalehaber.com/kurtler-ve-islamiyet-1-15675yy.htm</ref> Ancak Kürtler'in kitleler halinde İslamiyet ile tanışması, [[Ömer bin Hattab|Ömer]]'in, ''Zerdüşt Kürtler'' ile ''Zerdüşt Sasaniler''<nowiki/>'e karşı [[Şehrizor]] ovasında [[Sasani İmparatorluğu|Sasaniler]]'i resmi olarak yıktığı 642 yılı savaşı ile karşılaşmışlardır.<br>

Kürtlerin çoğunluğu [[Sünni]] [[Müslüman]] olup çoğunlukla [[Şafiilik|Şafii mezhebine]] bağlı olmakla beraber Kürtler içerisinde kayda değer sayıda [[Şiilik|Şii]] nüfus vardır ve daha az sayıda [[Hanefilik|Hanefi]]'de bulunmaktadir. [[Horasan (İran)|Horasan]] bölgesinde (Özellikle [[Kuzey Horasan Eyaleti]]) 1 ila 1,5 milyon dolaylarında Şii Kürtler yaşamaktadir ve Kürtler'in %5 ila %7'sini oluşturmaktadırlar. [[On İki İmam|12 İmamlar]] akımını benimseyenler de mevcuttur ve özellikle [[İran]]'da Doğu ve Güney [[Kürdistan]]'ın [[Kirmanşah (şehir)|Kirmanşah]], [[Kengaver şehristanı|Kengevar]], [[Hamedan|Hemedan]], ''Kurva'' ve [[Bicar şehristanı|Bicar]] şehirleri çevresinde, çok daha az sayıda [[Türkiye]]'de, [[Suriye Kürdistanı|Batı Kürdistan]]'ın sınırındaki [[Malatya]], [[Adıyaman (il)|Adıyaman]] ve [[Kahramanmaraş]] şehirleri ve çevresinde yerleşiktirler.<ref>Mehrdad İzady,Kürtler,sayfa 251-250</ref> [[Şafiilik|Şafii]] Kürtler'in neredeyse tamamını [[Kurmançlar|Kurmanç]] Kürtler'i oluşturmaktadir ve tam tarihi bilinmemekle birlikte [[Sünnet (din)|Sünnet]]'e uymakta iken [[İmam Şafiî|İmam Şafi]] mezhebini benimsemişlerdir.<ref>Thomas Bois, Kürtler ve Kürdistan, sayfa 148</ref><br>

İslam dinine geçişle beraber Kürt halkı büyük şahsiyetler yetiştirdi [[İslam'ın Altın Çağı]]'ında [[İbrahim El-Mavsili]] ve [[Ziryab]] gibi [[müzikolog]]lar, [[Ebu Hanife el-Dinaveri|Dinaveri]], [[Ebu'l Fida]] ve [[Fahreddin Ahlatî]] gibi bilim insanları, [[Abdussamed Babek]], [[Ali Hariri]], gibi [[Kürt edebiyatı|Kürt edebiyatçılar]], [[Macid el-Kurdi]], [[Şemseddin Şehrezuri]], [[Ömer Sühreverdî]], [[İbn-i Salah|İbn-i Salah el-Kurdî]], [[Ali İbnü'l-Esîr]] ve [[İbn-i Hallikân]] gibi çok sayıda [[Ulema|İslam alimleri]], [[filozof]]lar, [[tarih]]çiler ve [[yazar]]lar yetişti.<ref>http://www.britannica.com/biography/al-Dinawari</ref>. Ayrıca bu dönemde çok sayıda camii, hastane, çeşme ve medreseler inşa ettiler. Kürt medreseleri aynı zamanda Kürtlüğün sürdürüldüğü, geleneğinin yaşandığı, ulusal kişiliğin korunduğu bir alandı.<ref>Şerefname, Kahire, sayfa 96 ve 97</ref> Günümüzde Türkiye sınırları içerisindeki ilk camii olan ''[[Ebul Manucehr Camii]]'' [[Şeddadiler]] emiri olan ''Menücehr ibn Şavur'' tarafından inşa edilmiştir.<ref>http://www.iranicaonline.org/articles/shaddadids</ref><br>

Kürtler'in Hristiyanlığa ilk kez ne zaman geçmiş oldukları bilinmemekle birlikte Kürdistan ve [[Anadolu]]'da 5.yüzyıl'da "[[Yezdânizm|Yezdanizm]]" inancına bağlı Kürtler'in hıristiyanlaşma süreci başlamıştı.<ref>Asurolog ve Sami dil bilimcisi G.R.Driver,Kürtler'de Din,Bulletin of the School of Oriental Studies,Londra Üniversitesi,1922,sayfa.208</ref> Hıristiyan Kürtler'in nüfusları hiçbirhiç bir zaman tam olarak belirlenememiştir ancak buna rağmen 1908 yılında [[Suriye]]'de yerleşik [[Milli aşireti|Milan]] ve Beraz aşiretlerinde bir kısım, [[Hakkari]]'de Pinyaniş aşiretinde 500 aile, [[Mardin|Tur Abidin]]<nowiki/>'in Haverka aşiretinde 900 ailenin Hıristiyan olduğu belirtilmiştir.<ref>Mark Sykes,1908,-Mehmet Yardımcı Kürtler,sayfa 146</ref>

|contentclass = plainlist

|above =

* [[Paganizm]]

== Kürt nüfusunun bululunduğuBululunduğu ülkelerdeki idari bölümlerin dinsel dağılımı ==

''Açıklama 1:'' Yıldız işaretinin bulunmadiği şehirlerde Kürt nüfusu çoğunluğu teşkil etmektedir. Bir yıldız (*),Kürtler'in önemli nüfusa sahip olduğu şehirleri,iki yıldız (**) Kürt nüfusunun %10-20'sini oluşturdukları şehirlere işaret eder.<br>''Açıklama 2:'' Azınlık dinlerine inananlar aynı din için değişik yerel adlar kullandıklarından ya da baskılardan çekindikleri için kendilerini devlet ya da çoğunluk tarafından benimsenen bir dinin inananları olarak bilerek yanlış bildirimde bulunmalarından kaynaklanan kargaşa bu verilerin doğruluğuna gölge düşürmektedir.<ref>[[Mehrdad Izady]]İzady, ''[[Kürtler]],'' sayfa 246</ref><br>

! [[Türkiye]] !! [[Sünni İslam]] !! [[Şii İslam]] !! [[Işık AlevîliğiAlevi]] !! [[Yarsanîlik|Yarisani]] !! [[Yezidi]] !! [[Hıristiyan]] !! '''Diğer'''

| [[ElâzığElazığ]] || 87.5 || - || 12.5 || - || - || - || -

! [[İran]] !! [[Sünni İslam]] !! [[Şii İslam]] !! [[Ali-İlahilikAlevi]] !! [[Yarsanîlik|Yarisani]] !! [[Yezidi]] !! [[Hıristiyan]] !! '''Diğer'''

[[Dosya:Iraqi Kurdistan in Iraq (de-facto and disputed hatched).svg|thumb|250x250px225x225px|[[Kürdistan Bölgesel Yönetimi|Irak Kürdistanı]] (Talep edilen bölgeler dahil)]]

! [[Irak]] !! [[Sünni İslam]] !! [[Şii İslam]] !! [[Ali-İlahilikAlevi]] !! [[Yarsanîlik|Yarisani]] !! [[Yezidi]] !! [[Hıristiyan]] !! '''Diğer'''

! [[Suriye]] !! [[Sünni İslam]] !! [[Şii İslam]] !! [[Ali-İlahilikAlevi]] !! [[Yarsanîlik|Yarisani]] !! [[Yezidi]] !! [[Hıristiyan]] !! '''Diğer'''